Gümrükçüler mesleklerini tartışıyor
Hasan AKDOĞAN / Emekli Gümrük Başkontrolörü
Bugünlerde, gümrükçülerin önemli bir bölümü pek hareketli görünüyor. Kolay değil, meslek unvanları bile gümrük komisyonculuğundan gümrük müşavirliğine dönüşürken ne kadar zaman akıp durdu. Keza; gümrük müşavirliği mesleğinin bir sisteme kavuşması mücadelesi de yıllardır sürüyor.
On binlerce şirketin gümrük işlemlerini yürüten binlerce gümrük müşaviri, gümrük müşavir yardımcısı, stajyer ve müşavirlerin yanında çalışan diğer personeli yakından ilgilendiren uzun soluklu bu mücadele, meslek sahiplerinin örgütlendikleri İstanbul, Ankara, Bursa ve Mersin Gümrük Müşavirleri Dernekleri aracılığıyla sürdürülüyor.
Ancak; bu çabaların amaca ermesinde olmazsa olmazlardan bir tanesi de Gümrük Müsteşarlığı'nın niyet ve kararlığıdır. Müsteşarlık bünyesinde konu ile ilgili olarak yapılan çalışmalara aktif olarak katılan birisi olarak şunu belirtmem gerek. Daha önceleri iyi niyet ve kararlılık olmasına karşın amaca ulaşmayı engelleyen pek çok neden bugün ortadan kalkmış gözüküyor.
Gümrük Müsteşarlığı'nın resmi sitesine koyduğu Gümrük Müşavirliği, Gümrük Müşavirleri Odaları ve Gümrük Müşavirleri Odaları Birliği Kanunu Tasarısı Taslağı işin ciddiyetini gösteriyor.
Bu arada; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) daveti üzerine; TOBB Başkanı Sayın Rifat Hisarcıklıoğlu, Başkan Yardımcısı Sayın Halim Mete, Başkan Yardımcısı İstanbul Ticaret Odası Başkanı Sayın Murat Yalçıntaş'ın ve Gümrük Müşavirleri Dernekleri başkanlarının 4 Ağustos 2009 tarihinde TOBB'un İstanbul merkez binasında gerçekleştirilen toplantıda, gümrük müşavirlerinin mesleki örgütlenmelerine ilişkin konular hakkında müzakerelerde bulunulmuştur. Beş ayrı dernek başkanı ayrı ayrı müstakil Gümrük Müşavirleri Odaları ve Birliği Kanunu'nu desteklediklerini, TOBB'a bağlı meslek sektörü biçimde bir yapılanmayı kabul etmediklerini icra komitesi olarak beyan etmişlerdir.
Bu taslak kanunlaşırsa neler olur
Bu taslak kanunlaşır ise;
Yıllardır dernek çatıları altında dağınık bir şekilde faaliyet gösteren gümrük müşavirleri bu durumdan kurtulacak, yetkileri netleşecek, sorumlulukları belirlenecek, mesleki sır netleşecek, reklâm ve ticaret yasağı ile mesleki faaliyetlerde tabi olunacak esaslar belirlenecek, yasal güvenceler sağlanmış olacak, meslek normları belirlenecek, mesleğe girişe ilişkin koşullar ve sınavları sistematik hale gelecek, meslek suçları netleşecek, disiplin cezaları belirlenecek, meslek mensuplarının uluslar arası kuruluşlarda temsili sağlanacaktır.
En azından, bu neticelere varmak için yola çıkılmış olunuyor. Dolayısıyla; nitelikli bir meslek sahibi olan Gümrük Müşavirleri on binlerce şirkete kaliteli hizmet sunmakta yarışıyor olacaklar.
En önemlisi de meslek tanımı net olarak yapılmış bulunuyor. Taslakta bu tanım; "...gümrük müşavirliği mesleğinin konusu, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin her türlü işlemlerin dolaylı temsilci sıfatıyla yürütülmesidir. Dolaylı temsil yoluyla eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin faaliyetler gümrük müşavirleri aracılığıyla yürütülür. Gümrük müşavirleri, 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümleri çerçevesinde müsteşarlıkça verilecek diğer görevleri de yürütürler.(2) Gümrük müşavirleri dış ticaret ve gümrük işlemleri ile ilgili konularda yazılı görüş verebilir; hakemlik, bilirkişilik ve benzeri işleri yapabilirler" şeklinde belirtiliyor.
Bunların dışında, mesleği derinden kemiren bir hastalık haline gelmiş bulunan ücret kırma rekabetinin getirdiği olumsuzluklar da kalkmış oluyor. Taslağa göre; oda yönetim kurulu müşavirlik hizmetleri için uygulanacak asgari ücret tarifelerini hazırlayıp oda genel kuruluna sunuyor ve birlik yönetim kurulu da karara bağlıyor. Dolayısıyla; hizmet ücret tarifesinin belirlenmesi sayesinde oto kontrol sağlanmış oluyor.
Neticede; oda ve birlik olarak meslek mensupları kendilerini yönetecek ve geleceklerini belirleme yetkisine sahip hale geliyorlar.
Göründüğü kadarıyla, gümrük müşavirlerine mesleklerine sahip çıkma fırsatı doğmuştur. Şimdi, meslek mensuplarının sürece katkı yapmaları gerekiyor. Bugünlerde yoğun bir şekilde yapılan çalışmaların daha da derinleşmesi ve siyasi otoriteyi de etkileme açısından kamuoyu oluşturulması bekleniyor.