Gümrükte gündem: Torba Yasa’dan TRT bandrolü çıktı

Torba Yasa olarak tanımlanan 6552 sayılı Yasa’nın 11 Eylül 2014 tarihinde yürürlüğe girmesiyle hem bazı kanun maddelerinde değişiklikler yapılmış hem de bazı kamu alacaklarında yapılandırmalara gidilmiştir. Ancak bu yasada gümrük dünyasını yakından ilgilendiren konu, TRT bandrol ücretinin alınmasına ilişkin usulde yapılan değişiklik olmuştur. Kanunun 104 ve 105. maddeleri ile ticari ithalat maksadıyla yurda getirilen cihazlar için yurt içinde satıştan önce alınması gereken bandrollerin, serbest dolaşıma giriş anında yani ithalat aşamasına alınması zorunluluğu getirilmiştir. 

Bu düzenleme, bu bandrol ücretinin ödenmesi zorunluluğunu da içermemektedir. Şöyle ki; ithalatçılara, bu bandrol ücretini ithalat anında gümrük idaresine peşin ödeyerek temin edebilme veya teminat karşılığı bir beyanname ile TRT Kurumuna ödeyerek temin edebilme şeklinde iki alternatif sunulmuştur. 

TRT bandrol ücreti nedir? 
TRT bandrol ücretinin dayanağını 3093 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Gelirleri Kanunu oluşturmaktadır. Bandrol ücretleri, TRT yayını alabilen radyo, televizyon, video ve birleşik cihazlardan alınmaktadır. Bu cihazları ithal edenler serbest dolaşıma girişinde bandrol almaya mecburdur. TRT Bandrol ücretleri, ithalatçılar için bandrole tabi cihazın gümrük giriş beyannamesindeki ÖTV hariç KDV matrahı üzerinden bir defaya mahsus olmak üzere hesaplanmaktadır. Söz konusu hesaplamada aşağıdaki oranlar dikkate alınmaktadır: 

• Radyo, televizyon, video ve birleşik cihazlar için yüzde 16 
• Cep telefonları için yüzde 6 
• Set up box cihazları ile her türlü uydu alıcısı için yüzde 10 
• Radyo ve/veya televizyon yayınını almaya yarayan (yukarıdaki sayılanlar hariç) her türlü cihazlar için yüzde 8 
• Kara taşıtları için binde 4, diğer taşıtlar için ise on binde 1 

Otomotiv sektöründe ÖTV tutarında artış 
Bandrol ücretlerinin eşyanın serbest dolaşıma girişi sırasında temin edilmesi zorunluluğu getirilmesinin ve gümrükte gündem olmasının ana nedeni, bandrol ücretinin ithalatta katma değer vergisi matrahına eklenmesidir. Özellikle otomotiv, cep telefonu gibi özel tüketim vergisine tabi ürünlerde bu bandrol ücretinin KDV matrahına eklenmesinin dolaylı yansıması olarak bu ücretin özel tüketim vergisi matrahına da dahil edilmesi gerekmektedir. 

Örneğin motor silindir hacmi 2000 cc’nin üzeri ve FOB bedeli 75 bin TL olan bir otomobilin, (ÖTV hariç ithalatta KDV matrahı 90 bin TL olduğu ve satış tutarının da bu bedelin altında kaldığı varsayımı ile) TRT bandrol ücret bedeli 360 TL (90.000 TL X 0,004) hesaplanmaktadır. Bu değişiklik öncesinde ÖTV tutarı (90. 000TL X %145) 130 bin 500 TL iken değişiklik sonrasında ÖTV tutarı (90360 TL X %145) 131 bin 22 TLolarak hesaplanacaktır. 

Sonuçta, kamuoyunda bir af olarak algılanan “Torba Yasa”, TRT bandrol ücreti uygulamasına getirilen son değişiklik nedeni ile otomotiv sektörüne bir vergi artışı olarak yansımıştır. 

Peşin bandrol ücreti ödeyenler daha dezavantajlı 
Yeni düzenleme ile, TRT Bandrol ücretleri serbest dolaşım sırasında gümrük idaresine peşin ödenebileceği gibi bir ay içinde satılan cihazlardan tahsil edilen bandrol ücretleri en geç müteakip üçüncü ayın 10’una kadar TRT Kurumuna bir beyanname ile bildirilerek, aynı süre içinde ödenebilecektir. İthalatçılara getirilen bu iki alternatifin en avantajlı olanının (eski usul de olduğu gibi) ithal anında bandrol ücretlerine ilişkin teminat mektubunun TRT Kurumuna verilip temin edilen bandrollere ilişkin ödemenin, cihazların satışından itibaren yaklaşık 3,5 ay sonra yapılması olduğu şüphesizdir. Çünkü, ithal anında bandrol ücretini peşin ödeyen ile bir beyanname ile TRT Kurumuna ödeyen arasında en az 100 günlük bir zaman avantajı ortaya çıkmaktadır. 

İlave düzenlemelere ihtiyaç var 
Birçok sektörü yakından ilgilendiren bu düzenleme, çoğu kanunda değişiklik öngören ve kamuoyunda “Torba Yasa” olarak adlandırılan bir Kanun ile yapılmıştır. Özellikle, kanun yapma tekniği açısından bir yasanın açık ve güvenilir olması ve yasa yayınlanmadan önce ilgili kuruluşlardan görüşler alınarak eksikliklerinin giderilmesi beklenilmektedir. TRT bandrolü ile ilgili düzenlemenin“torba yasa” ile yapılmasından kaynaklı eksiklikler söz konusudur. 

TRT bandrol ücretlerinin eşyanın serbest dolaşıma giriş sırasında temin edilme zorunluluğu getirilmesi ile birlikte bandrol ücretinin ithalatta katma değer vergisi matrahına eklenmesi gündeme gelmiş ve TRT bandrolü hesaplanan matrah (yani ÖTV hariç ithalatta KDV matrahı) ile TRT bandrol ücretinin hesaplandığı matrah farklılaşmıştır. Dolayısıyla ÖTV hariç ithalatta KDV matrahı TRT bandrol ücreti kadar artmış ama TRT bandrol ücreti artmamış yani noksan hesaplanmış olmaktadır. Bu bir çelişki olup TRT bandrol ücretinin hangi tutar üzerinden hesaplanacağına ilişkin konunun ilgili kurumlar tarafından (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve TRT Kurumu) kısa sürede netleştirilmesi gerekmektedir.