Haziran ayı sanayi üretimi neye işaret ediyor?

İSTANBUL - Ekonomistlere göre, bugün açıklanan ve piyasa açısından sürpriz yaratmayan sanayi üretimi, ekonomik aktivitenin 2013 yılının ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre daha güçlü seyretmiş olduğunun bir göstergesi... Sanayi üretim verilerinin, ikinci çeyrekte yüzde 3'ün üzerinde bir büyümeye işaret ettiği belirtiliyor.

Ata Yatırım Başekonomisti Girgin

Bugün açıklanan sanayi üretim verilerini değerlendiren Girgin, Ata Yatırım Başekonomisti Gülay Elif Girgin,  Sanayi Üretim Verisi'nin 2. çeyrek GSYH'nın genel gücünü göstermesi açısından önem taşıdığını belirtti.
İlk çeyrek sonunda yayınladıkları sanayi üretim notlarında kredi hacmindeki büyümenin gecikmeli etkileri gözönüne alındığında, sanayi üretimindeki canlanmanın, yılın 2. çeyreğinde gözlenebileceğine dair düşüncelerini paylaştıklarını anımsatan Girgin, haziran ayı ile tamamlanan 2. çeyrek sanayi üretiminin alt kalemlerine bakıldığında, beklentilerine paralel olarak 1. çeyrek sanayi üretimine göre bir toparlanmanın göze çarptığını ifade etti.
Bu anlamda 2. çeyrek GSYH büyümesinin 1. çeyrek seviyesi olan yüzde 3'ün üzerinde bir performans göstermesinin beklenebileceğini dile getiren Girgin, şunları kaydetti:

"2. çeyrek GSYH büyümesi her ne kadar 1. çeyrek GSYH büyümesine göre biraz daha güçlü gelecek olsa da haziran başı itibariyle ortaya çıkan dış ve iç kaynaklı belirsizliklerin 2. çeyrek itibariyle yakalanmış momentumun üzerinde yavaşlatıcı etki yaratacağını öngörmekteyiz. Temmuz ayına ilişkin öncü göstergeler de bu öngörümüzü teyid eder niteliktedir. 3. çeyrek ve 4. çeyrek GSYH büyümesinde her ne kadar güçlü baz etkisi yardımcı olacak olsa da önümüzdeki dönemde özellikle dış ve iç kaynaklı belirsizliklerin ekonomik göstergeler üzerinde yarattığı baskıyı izlemeye devam edeceğiz. Şu an için 2013 yılı GSYH tahminimiz yüzde 3,5 seviyesidir."

ING Bank Başekonomisti Sengül Dağdeviren

ING Bank Başekonomisti Sengül Dağdeviren, haziran rakamlarına göre takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi endeksinin geçen yılın aynı ayına göre piyasa tahmininin belirgin oranda üzerinde yüzde 4.2'lik bir büyüme kaydettiğini belirterek, "Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ise mayıs ayındaki daralma sonrasında haziranda bir önceki aya göre 1,4'lük belirgin bir artış gösterdi" dedi.

Bu yılın 2. çeyreğinde ilk üç aya göre ortalama yüzde 1,2 olan mevsimsel olarak düzeltilmiş üretim büyümesinin önceki çeyrekte yüzde 1, 2012'in son iki çeyreğinde sırasıyla eksi yüzde 0,4 ve yüzde 0,9 olan artış hızlarıyla karşılaştırıldığında göreli bir ivmelenmeye işaret ettiğine dikkati çeken Dağdeviren, şunları kaydetti:

"Geniş ekonomik sınıflamalara göre, yatırım iştahının göstergesi olan sermaye malı üretimi haziranda mevsimsellikten arındırılmış bazda 2007 başından bu yana gözlenen en güçlü aylık büyümeyi sergilerken, yüzde 2,4 puanlık katkı ile öne çıkan grup oldu. Nisan ve mayıs aylarında toplam üretime negatif katkı yapan sermaye malı üretiminin haziranda kaydettiği performans henüz net olmasa da 2. çeyreğin sonuna doğru yatırım cephesinde bir toparlanma eğilimine işaret ediyor olabilir. Öte yandan, kasım 2012 sonrasında yıllık büyümeyi aşağıyı çeken enerji sektörü nisan ve mayıs ayındaki olumlu katkıların ardından haziranda tekrar sanayi üretimini olumsuz etki yaparak henüz net bir eğilimin oluşmadığını ortaya koydu."

2013'ün ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla sınırlı oranda artan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi endeksinin nisandaki olumlu performansı sonrasında mayısta beklentilerin altında kaldığını anımsatan Dağdeviren, "Haziran ayındaki görece güçlü performans ise ikinci çeyrekteki büyümenin ilk çeyreğe göre daha yüksek olabileceğine işaret etti. Ancak PMI verisinin temmuz ayında 49,8 seviyesine gerilemesi sanayi üretimindeki toparlanma eğiliminin sonraki aylarda devamı adına riskler oluşturuyor" değerlendirmesini yaptı.

Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç

Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, sanayi üretim endeksinin haziran ayında yıllık bazda yüzde 3 arttığını ve takvim etkisinden arındırılmış endeks değerinin ise yüzde 4,2 yükseldiğini belirterek, "Böylece 2. çeyrek itibariyle sanayi üretimi yıllık yüzde 3,2 arttı. Veri beklentimiz dahilinde olduğundan 2. çeyrek için daha önce yapmış olduğumuz yüzde 4'lük büyüme tahminimizi koruyoruz. 2013 için de halen yüzde 4 olan büyüme tahminimizi değiştirmiyoruz" dedi.

İmalat sanayinde toparlanma olduğunu gördüklerini ifade eden Altınsaç, "Tüm veride en çok dikkati çeken ayrıntı, önemli bir yatırım talebi göstergesi olan, sermaye malı imalatının yıllık yüzde 10 artmış olması. Daha önceki aylarda bu veride yıllık daralmalar görüyorduk ve yatırım talebine ilişkin zayıflığın altını çiziyorduk. Tek veri görmemize rağmen sermaye malı imalatında yüzde 10'luk artış çok yüksek ve yatırım talebinde toparlanmaya işaret ediyor olabilir" değerlendirmesinde bulundu.

Burgan Yatırım Başekonomisti Bürümcekçi

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, haziran ayında sanayi üretiminin yıllık bazda yüzde 3 artışla beklentilerin üzerinde bir değişim gösterdiğini belirterek, "Genel piyasa beklentisi verinin yüzde 2, bizim beklentimiz ise yüzde 3,5 artış göstermesi yönündeydi. Yıllık artış hesaplamasını anketlerle sağlıklı karşılaştırma için mevsim ve takvim etkisinden arındırılmamış ham veri üzerinden yaptığımızı belirtmeliyiz" ifadelerini kullandı.

Bürümcekçi, TÜİK'in açıkladığı şekliyle, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinde ise yıllık bazda artışın yüzde 4,2 düzeyinde gerçekleştiği bilgisini vererek, şunları kaydetti:
"Bu sonuçlardan sonra, ilk çeyrekte yüzde 1,3 düzeyinde sınırlı artış gösteren sanayi üretiminin ikinci çeyrekte daha güçlü olduğu (Nisan-Mayıs-Haziran dönemi geçen yılın yüzde 3,2 üzerinde) tescillenmiş olurken, aynı dönemde gerçekleşen milli gelir büyümesi anlamında da olumlu sinyal vermiş oldu. İlk çeyrekte GSYH yıllık artışı yüzde 3 seviyesinde gerçekleşirken, sanayi üretim verilerinin ikinci çeyrekte yüzde 3,5 civarında bir büyümeye işaret ettiği söylenebilir.

Sanayi üretiminin ana eğilimi açısından daha önemli olan, mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış endeks ise, bir önceki aya göre yüzde 1,4 artışla genişleme eğilimine geri dönüldüğünü ve tarihi en yüksek seviyesine ulaşıldığını göstermiştir. İlk çeyrekte önceki çeyreğe göre %1 artış kaydedilirken, ikinci çeyrekte bunun üzerine yüzde 1.2 artış daha sağlandığını hesaplamaktayız."  

Haluk Bürümcekçi, bugün açıklanan verinin ardından, ekonomik aktivitenin 2013 yılının ikinci çeyreğinde ilk çeyreğe göre daha güçlü seyretmiş olduğunun kesinleşmiş olduğuna dikkati çekerek, "Ancak, üçüncü çeyreğin ilk ayına ait bazı öncü göstergeler (PMI, tüketici ve reel kesim güven endeksi, elektrik üretimi) ekonomik aktivitenin bir miktar hız kesmiş olabileceğine işaret etmekte. Buna karşılık, ihracatın üçüncü çeyreğe güçlü bir başlangıç yaptığı izleniyordu. Biz de, son dönemde küresel piyasalarda yaşanan dalgalanma ve yurt içinde politik riskin yoğun seçim takvimi nedeniyle yeniden fiyatlanacak olmasının, tüketici güveni üzerinde baskı oluşturması ve daha sıkı parasal koşullara yol açmış olması nedeniyle büyüme tahminimizi yüzde 3,5'e çekmiştik. Geçen hafta ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Babacan tarafından yapılan açıklamalar da, yeni Orta Vadeli Program'da resmi büyüme tahmininin yüzde 4'ten yüzde 3 civarı seviyelere doğru revize edilebileceği algısı doğurmuştu" değerlendirmesini yaptı.