İhracata ‘kümelenme’ katkısı

İlhan BULUT - Ekonomist

Rakip ülkelerin ihracat piyasasında farklı stratejiler geliştirerek uluslararası ticaretteki pazar paylarını artırmaya çalıştığı bir dönemden geçildiği herkesin malumudur. İhracata dayalı büyüme stratejisi ile bu dönemin özelliği ve ülkemizin 2023 vizyonu çerçevesinde ekonomi ve dış ticaret politikalarının yeni bir yapıyla tek elden koordine edilmesi hedeflenmektedir. Hatta bu kapsamda 637 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Ekonomi Bakanlığı'nın kurulduğu bilinmektedir. Ekonomi Bakanlığı'nın kurulması ile birlikte öncesinde başlanan ihracatı geliştirme projelerinin hız kazandığı ve farklı modellerin desteklendiği görülmekte. 23 Eylül 2010 tarihinde 2010/8 sayılı Tebliğ ile yürürlüğe giren ve daha sonra 8 Haziran 2011 tarihinde 2011/8 sayılı Tebliğ ile kapsamı genişletilen Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ ülkemizde sınai, ticari veya yazılım sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin uluslararası rekabet güçlerinin artırılması amacıyla birleşip kümelenerek çalışmaları teşvik edilmiştir. İhracatçı birliklerinin ve sivil toplum kuruluşlarının bilgilendirme toplantıları ile birlikte 2012'nin sonuna doğru hız kazanan küme çalışmalarının 2013 yılı ile daha da hızlandığı görülmektedir. Nedir bu küme çalışmaları? Küme çalışmaları "İşbirliği Kuruluşu" olarak ifade edilen ihracatçı birlikleri, il ticaret ve sanayi/sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri, imalatçıların kurduğu dernek-birlik veya kooperatifler gibi sivil toplum kuruluşlarının öncülüğünde aynı sektörde faaliyet gösteren en az 10 işletmenin bir küme etrafında toplanarak ortak öğrenme ve ortak pazarlama anlayışı ile uluslararası pazarlarda rekabet güçlerini artırmak için bir araya gelmeleridir. Küme oluşturan işletmeler proje kapsamında eğitim, danışmanlık, yurtdışı pazarlama programları, ortak pazar araştırmaları, pazar ziyaretleri, küme tanıtım faaliyetleri, ticari heyet oluşturulması, yurtdışı fuar ziyaretleri, alım heyeti karşılamaları vb. diğer organizasyonlarda beraber hareket etmekte ve bu kapsamda yapılan harcamaların %75'e kadar olan kısmı bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Sağlanan destek oranları ve rakamları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablodan da anlaşılacağı üzere eğitim ve danışmanlık giderlerine 400 bin dolar, yurtdışı pazarlama programları için 750 bin dolar, alım heyetleri için 1 milyon dolar ve istihdama sağlanan destekle birlikte toplamda 2 milyon 500 bin dolara kadar bir kümeye destek sağlanmaktadır. Sonuç olarak küme çalışmalarıyla, daha önceden ihracat yapmamış veya ihracat hacmini artırmak için destek bekleyen işletmeler küme çalışması ile birlikte yapacakları harcamaların %75'e kadar kısmına ekonomi bakanlığı tarafından doğrudan destek sağlanmaktadır. Böylece işletmeler tecrübe paylaşımının yanı sıra beraber hareket ettikleri için maliyetlerini azaltarak ve  ihraç fiyatlarını düşürmeden ihracat pazarlarına ulaşabilecekler  hem de doğrudan devlet desteğinden faydalanmış olacaklardır.