İlaçta offset hazırlıkları hız kazandı

MEHMET KAYA

ANKARA - Sağlık Bakanlığı, Türkiye’de üretilmeyen ve tüketimi yüksek olan ilaçlar ile ithal tıbbi cihazların içeride üretilmesini teşvik etmek için, yürüttüğü off set hazırlıklarını son aşamaya getirdi. Bakanlık, Türkiye’de ilaç üretimi gerçekleştirecek firmanın belirlenen ürünleri için 7 veya 10 yıl süreyle alım garantisi verecek. Bu garanti kapsamında kamunun alımları için de özel bir fiyat belirlenecek. Firma ise anlaşma kapsamında, üretiminin bir bölümünü ihraç etme taahhüdünde bulunacak. Yapımı süren şehir hastanelerinin tıbbi cihaz talebini artıracağı belirtiliyor. 

Türkiye’nin en yüksek cari açık verdiği sektörlerden biri olan sağlıkta, ilaç ve tıbbi cihazda yerlileşmeye yönelik girişimler hızlandı. Sağlık Bakanlığı’nın, ilaç firmalarının Türkiye’de üretim yapmasını özendirmek için yerli üretim off - set modelini uygulayacak. Buna göre, ilaç türüne göre ilgili firmaya yerli üretim ve ihracat yapması şartıyla, maliyetlerini karşılayacak bir düzeyde 7 veya 10 yıl alım garantisi verilecek. 

Uygulanacak modelde, Sağlık Bakanlığı önce hangi ilaçlara bu modelin uygulanacağına karar verecek. Bu kapsamda, Türkiye’de hiç üretilmeyen ve çok yüksek miktarda tüketilen ilaçlarla, yüksek teknoloji gerektiren ilaçların söz konusu olacağı belirtildi. Üretici firma, Türkiye’de üretim yapma şartıyla ve üretimin bir kısmını da ihraç edecek şekilde taahhüt altına girecek. Kamu da ilaca göre 7 veya 10 yıl boyunca üretilen ilacı alım garantisi verecek. Bu garanti kapsamında özel fiyat belirlenecek. Bu fiyat, mevcut kamu fiyat belirleme modellerinin dışında olabilecek. 

Yerli ilaç geliştirme teknolojisinde kamu yönlendirici olacak 

Türkiye’nin ilaç ve tıbbi cihaz geliştirmede uygulayacağı Ar-Ge teşviklerinde de Sağlık Bakanlığının uygulayacağı modelin temel unsurları belli oldu. Buna göre, halen kuruluş çalışmaları devam eden Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı ve bağlı enstitüler kullanılacak. Biyoteknoloji Enstitüsü bu konudaki en güçlü birim olacak. Bu kurumlara Ar-Ge projeleri için serbestçe kullanabilecekleri ödenekler tahsis edilecek ve mali özerklik sağlanacak. Sağlık Enstitüleri Başkanlığı, kamu eğitim araştırma hastaneleri ile kamu ya da özel ayrımı yapılmaksızın bütün üniversitelerin Ar-Ge ve inovasyon projelerine doğrudan katkı vercek. 

Yeni hastaneler nedeniyle tıbbi cihaz talebi hızlı artacak 

Öte yandan, Türkiye’nin 60 bin yeni yataklık hastane projesinin halen devam ettiği ve yıllara bağlı olarak inşaatların tamamlanacağı belirtildi. Bunun donanım açısından çok büyük bir miktar olduğu ve Türkiye’nin tıbbi cihazlarda yüzde 85, yüksek teknolojili ürünlerde ise yüzde 100 oranında dışa bağımlı olduğu, bu nedenle en kısa sürede kısmi de olsa yerli üretime odaklandığı belirtildi.

Hedef, ilaçta yüzde 60 tıbbi cihazda yüzde 20 yerlilik 

Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından bir süre önce açıklanan, değişim dönüşüm programında bir çok sektörde olduğu gibi sağlık sektöründe de ithalata bağımlılığın azaltılmasına yönelik çalışma ve hedefl er yer alıyor. 

Bu kapsamda temel olarak yurtiçi tıbbi cihaz ve tıbbi malzeme ihtiyacının yüzde 20’sinin yerli üretimle karşılanması hedefleniyor. Aynı şekilde yurtiçi ilaç ihtiyacının da yüzde 60’ını yine yerli üretimle karşılması öngörülüyor. 2023 yılına gelindiğinde ise en az bir orijinal ürün keşfedileceği hesaplanıyor. 

Yine uzun vadede Türkiye’nin ilaçta küresel Ar-Ge merkezi olması hedef olarak belirlenmiş durumda.

‘Off-set’e evet ama yerli üretici de teşvik edilsin

İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası Genel Sekreteri Turgut Tokgöz: “Off -set modeli, yurtiçinde hiç üretimi bulunmayan, biyoteknolojik ilaçlar, aşılar ve kan ürünlerinin üretimini teşvik eder. Ancak, model sadece çok uluslu şirketlerle yapılacak off -set anlaşmalarıyla sınırlı kalmamalı. Yerli üreticiler için de bu alanlara yönelik know-how transferi yaparak benzer alım garantileriyle yatırımlarını teşvik edecek düzenlemelere ihtiyaç var.”

'Yerli şirketler de desteklenmeli’

Onko Koçsel İlaçları Yönetim Kurulu Üyesi S. Tuğba Koç: “Türkiye İlaç Tıbbi Cihaz Kurumu'nun 2008-2013 ilaç raporunda görüyoruz ki Türkiye ilaç pazarını TL bazında domine eden ilk 100 ilacın yüzde 77.7’sinin sahibi çok uluslu firmalar. Yerli sektör pazarın sadece yüzde 22.3’üne sahip. Eğer Türkiye olarak ilaçta yerli payını arttırmak istiyorsak bu ve benzeri projeleri yürürlüğe sokmalıyız. Yerli şirketlerimizin, çok uluslu şirketlerle aynı platformda rekabet edebilmesi için devletimiz tarafından verilecek alım garantisi çok önemli. Burda sabitlenecek fiyat da bu yatırımı yapacak yerli şirketleri destekleyici şekilde olmalıdır ki yerli şirketlerimiz büyüsün ve gelişsin.”