IMF Başkanı Lagarde'ın krizden çıkış için reçetesi: 4R

Ali Kemal YILDIRIM / Araştırmacı

Olaylı bir şekilde görevinden istifa eden Dominique Strauss-Kahn'ın yerine IMF Başkanı seçilen Christine Lagarde, (Washington'da düzenlenen IMF-Dünya Bankası yıllık toplantıları öncesinde) Woodrow Wilson Merkezi'nde Küresel Ekonomik Sorunlar ve Küresel Çözümler başlığı altında bir konuşma yapmıştır.

Lagarde, büyük ekonomik kaygılar yaşadığımız bir dönemde olduğumuzu; küresel ekonomik faaliyetlerin yavaşlayıp aşağı yönlü hareketler arttığından ekonominin sıkıntılı ve çalkantılı bir durumda bulunduğunu belirtmektedir. Sürdürülebilir bir iyileşme için bir yolun var olduğunu ancak eskiye göre bu yolun çok dar olduğunu ve gittikçe de daralmaya devam ettiğini ifade edip yaşanılan durumu aşağıdaki şekilde özetlemektedir.

"Krizin tehlikeli yeni bir aşamasına girdik. Kolektif bir çözüm olmaksızın, dünyanın çok ihtiyacı olan güven geri gelmeyecektir"

Lagarde'ın konuşmasında öne çıkan hususlar başlıklar halinde aşağıda yer almaktadır:

Genel görünüm

Küresel büyüme hızı azalarak devam ediyor. Özellikle gelişmiş ülkelerde yüksek işsizlik oranları söz konusu. Euro Bölgesi'ndeki borç krizi kötüleşti. Finansal sıkıntılar artmaya devam ediyor. Kolektif ve cesur olmayan adımlar atılmadan büyük ekonomisi olan devletlerin geriye sürüklenme riski bulunuyor.

Birçok gelişmekte olan ekonomi de enflasyon baskısı, kredi büyümesi, yükselen cari işlem açıklarıyla karşı karşıya.

 Düşük gelirli ülkeler makul büyüme göstermelerine rağmen kendileri dışındaki dünyadaki yaşananlar hususunda çok savunmasızlar. Buna sosyal maliyetleri ile birlikte gelen mal fiyatlarındaki değişkenliği örnek olarak verebiliriz.

Sorun nedir?

Birbiriyle ilişkili üç temel sorun karşımıza çıkmaktadır: Bilanço baskıları (sistemde çok fazla borç  söz konusu), küresel ekonomik sistemin temelindeki istikrarsızlık (bir ülkedeki sarsıntılar dünya genelinde hızla ve güçlü yankılanmaktadır) ve sosyal gerilimler (özellikle yüksek işsizlikten kaynaklanan).

Çözüm nedir?: 4R

Legarde, içinde bulunulan durumdan kurtulma ve ekonomik istikrar için 4 anahtar politika değişkenini önermektedir.

Repair (onarma): Devletler, haneler ve bankaların üzerindeki bilanço baskısının rahatlatılması, borçların vadelerinin uzatılması, kamu borç oranlarının düşürülmesi gerekir.

Reform: Onarma bugünkü ekonomiyi harekete geçirmekle ilgiliyse reform da gelecekte istikrarlı ekonomi için temel atmayla ilgilidir. Öncelikli olan mali sektör reformudur. Yüksek kalitede sermaye ve likidite standartları üzerinde geniş bir uzlaşı bulunmasına rağmen denetim, sınır ötesi çözümler, batmak için çok büyük olmak (too important to fail) gibi hususlarda önemli görüş farklılıkları devam etmektedir. Bu sorunların çözümü için uluslararası işbirliğine ihtiyaç bulunmaktadır.

 Rebalance (dengeleme): Bunun iki anlamı bulunmaktadır. Birincisi, özel sektörün yükü taşıyabileceği kadar güçlü olduğunda, talebin kamu yerine özel sektöre kaymasıdır. İkincisi ise, küresel talebin dış açığı olan ülkelerden dış fazlası olan ülkelere kaymasıdır.

 Rebuild (yenien inşa): Özellikle düşük gelirli ülkeler açısından ekonominin yeniden inşası gerekmektedir.

 Ayrıca, IMF'nin rolünün önemli olduğunu söyleyen Legarde, dünyanın krizin tehlikeli yeni bir aşamasına girdiğini, bu şartlar altında 187 üyeli fon kolektif aksiyonu desteklemek için konumlandığını söylemektedir. Fon, bunu şu şekilde yapacaktır.

· Gözetimler sadece riskleri değil aynı zamanda ekonomilerin birbiriyle bağlantılarından kaynaklanan fırsatları da belirlemeye yardım edecektir.

· Politika tavsiyeleri uluslararası işbirliğine kılavuz olacaktır.

· Verdiği borçlar ülkelerin nefes almalarını sağlayacaktır.

· Kriz sonrasında daha güvenli ve daha istikrarlı uluslararası finansal sistem oluşturmasına yardımcı olabilir.

Geri çekilmek için zamanın olmadığını söyleyen Lagarde, politika yapıcıların birlikte hareket etmesi gerektiğinin altını çizmektedir. Ona göre zamanı yakalarsak, bu krizin dışına çıkabilir ve güçlü, sürdürülebilir, dengeli bir küresel büyümeyi yenileyebiliriz.