ISO 9001:2008
Turgay YILMAZ
Uluslararasİ Standardizayon Organizasyonu (ISO) ve Uluslararasİ Akreditasyon Forumu (IAF) ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Standardİ'nİn (KYS) uygulamaya konma ve ISO 9001:2000 'den ISO 9001:2008'e geçiş takvimini açİkladİlar (1). Buna göre ISO 9001:2008 KYS yİl sonuna kadar yayİnlanacak ve ISO 9001:2000'den ISO 9001:2008'e geçiş için standardİn yayİn tarihinden itibaren bir yİllİk süre tanİnacaktİr. Bu sürenin sonunda ISO 9001:2000 KYS belgelerinin geçerliliği kalmayacaktİr. ISO 9001:2008 KYS yeni şartlarİ içermiyor sadece sekiz yİllİk uygulamasİ olan ISO 9001:2000 KYS şartlarİnİ geri bildirimlere dayanarak daha detaylandİrİyor ve açİklİyor.
Uluslararasİ Standardizayon Organizasyonu (ISO) sadece standart yapİcİ ve yayİnlayİcİsİ, ISO 9001 belgelendirmelerinde herhangi bir rolü yok. Belgelendirmeler akreditasyon kuruluşlarİ tarafİndan yetkilendirilen belgelendirme kuruluşlarİ tarafİndan yapİlİyor. Akreditasyon kuruluşlarİ düzenli olarak, belgelendirme kuruluşunu denetliyor veya denetlemesi gerekiyor. Akreditasyon kuruluşlarİ, belgelendirme kuruluşlarİnİn aynİ zamanda aynİ firmaya hem danİşmanlİk hem de belgelendirme yapİlmasİnİ tavsiye etmiyor, denetimlerinde bu hususlarİ kontrol ediyor. Eğer bir belgelendirme firmasİ aynİ fİrmaya hem danİşmanlİk hem de belgelendirme hizmeti vermişse, akreditasyonu iptal veya geçici olarak askİya alİnabiliyor.
Türkiye'de belgelendirme durumu ve kalitesizlikler
Kurumsallİğa giden yolun ilk adİmlarİ olarak kabul edilen ISO 9001 KYS belgelendirilmesi, rekabette önemli bir avantaj,tüketici üzerinde olumlu kalite algİlamasİ sağlİyordu. Kamu Ühale Yasasİ yürürlüğe girmesiyle,ihaleye katİlacak firmalardan ISO 9001 istenmeye başladİ.Kalitesizlikte işte bu noktada devreye girdi. Sayİlarİ 200'e yaklaşan belgelendirme kuruluşlarİnİn bir bölümü herhangi bir denetim yapmadan, isteyen firmaya para karşİlİğİ belge yayİnlamaya başladİlar. Parasİnİ ödeyip belge alan kuruluşlarda rahatça kamu ihalelerine hiç bir sistem kurma gereği duymadan girmeye başladİ. Üş o kadar çİğİrİndan çİktİ ki bazİ firmalarİn temsilcilerinin arabalarİnİn bagajİnda yazİcİ ile dolaştİğİ söylenir oldu. Kalite belgesine olan güven ve saygİnlİk bir anda bu fİrsatçİlar ve aç gözlüler tarafİndan yerle bir edildi.
Çözüm önerisi
TÜRKAK, Türkiye'deki resmi akreditasyon kurumudur. TÜRKAK tarafİndan akredite edilen sistem belgelendirme kuruluşu sayİsİ 37'dir. Bu kuruluşlar düzenli olarak denetlenir, varsa uygunsuzluklarİnİn kapatİlmasİ için belirli süreler verilir. Belgelendirme kuruluşlarİ bu sürelerde belirlenen uygunsuzluklarİ kapatmak zorundadİr.
Kalitesizliği önlemenin yolu Kamu Ühale Yasasİ'nda yapİlacak bir değişikliktir; Ühaleye katİlacak tüm firmalar sistem belgelerinin TÜRKAK tarafİndan akredite edilmiş kuruluşlardan alacaklardİr.
Kaynak:
1) www.iso.org