İşsizlik oranı, eylülde yüzde 13,4

ANKARA - Türkiye'de işsizlik oranı Eylül döneminde bir önceki dönemle aynı düzeyde kaldı ve yüzde 13,4 olarak hesaplandı. Bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla işsizlik oranı 2,7 puan artış gösterdi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) üçer aylık dönemler itibariyle her ay kamuoyuna duyurduğu Hanehalkı İşgücü Araştırmasının ''Ağustos-Eylül-Ekim'' dönemini kapsayan ''Eylül 2009'' sonuçlarını açıkladı.

Anket sonuçlarına göre, geçen yıl Eylül ayında yüzde 10,7 olan işsizlik oranı bu yıl 2,7 puan artışla 13,4'e çıktı. İşsizlik oranı geçen yıl Eylül dönemi için yüzde 10,3 olarak açıklanmıştı. Oran, yeni nüfus projeksiyonlarına göre yapılan revizyon sonrası yüzde 10,7'ye çıkarıldı.

İşsizlik oranı, bir önceki dönemle karşılaştırıldığında ise aynı kaldı.

İşsizlik oranı 2009 Ocak'ta yüzde 15,5, Şubat'ta yüzde 16,1, Mart'ta yüzde 15,8, Nisan'da yüzde 14,9, Mayıs'ta yüzde 13,6, Haziran yüzde 13,0 ve Temmuz'da yüzde 12,8, Ağustos döneminde yüzde 13,4 düzeyindeydi.

Eylül döneminde de yüzde 13,4 olarak hesaplanan işsizlik oranı, kentsel yerlerde yüzde 16,2, kırsal yerlerde yüzde 7,8 oldu.

Geçen yıl yüzde 13,4 olarak hesaplanan tarım dışı işsizlik oranı da bu yıl Eylül döneminde yüzde 16,9'a yükseldi. Bu oran erkeklerde geçen yılın aynı dönemine göre 3 puanlık artışla yüzde 14,9, kadınlarda ise 4,6 puanlık artışla yüzde 23,7 oldu.

15-24 yaş arasındaki genç nüfusta işsizlik oranı ise yüzde 20,6'dan yüzde 24,3'e çıktı. Başka bir deyişle yaklaşık her 4 gençten 1'inin işsiz olduğu belirlendi.

Bu yılın Eylül döneminde istihdam edilenlerin sayısı bir önceki yılın aynı dönemine oranla 218 bin kişi artarak, 22 milyon 20 bin kişiye yükseldi.

Bu dönemde tarım sektöründe çalışan sayısı 302 bin kişi arttı, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 84 bin kişi azaldı.

İşgücü araştırmasına göre, Eylül döneminde Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 814 bin kişi artışla, 70 milyon 707 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 868 bin kişi artarak, 51 milyon 862 bin kişiye ulaştı.

İstihdam oranı, yüzde 42,5'e geriledi. Söz konusu oran, 2008 Eylül döneminde yüzde 42,8 düzeyindeydi.

2008 yılı Eylül döneminde yüzde 47,9 olan işgücüne katılma oranı bu yıl söz konusu dönemde yüzde 49'a yükseldi.

Eylül dönemi itibariyle istihdam edilenlerin yüzde 72'sini erkekler, yüzde 59,2'sini lise altı eğitimliler oluşturdu.

İstihdam edilenlerin yüzde 59,5'i ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 25,8'i kendi hesabına ve işveren, yüzde 14,7'si ücretsiz aile işçisi. İstihdam edilenlerin yüzde 60,3'ü ''1-9 kişi arası'' çalışanı olan işyerlerinde çalışıyor.

Yüzde 2,6'sı ek bir iş yapıyor, yüzde 3'ü mevcut işini değiştirmek veya mevcut işine ek olarak bir iş yapmak istiyor.

Ücretli olarak çalışanların yüzde 87,8'i sürekli bir işte istihdam ediliyor.

Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 795 bin kişi artarak, 3 milyon 396 bin kişiye yükseldi. 

Anket sonuçlarına göre bu dönemdeki işsizlerin, yüzde 68,6'sını erkek nüfus oluşturdu. İşsizlerin yüzde 54,3'ü lise altı eğitimli, yüzde 27,5'i 1 yıl ve daha uzun süredir iş arıyor, işsizlerin sıklıkla (yüzde 31,1) ''eş-dost'' vasıtasıyla iş bulmaya çalışıyor, yüzde 87,6'sı (2 milyon 976 bin kişi) daha önce bir işte istihdam edildiğini belirtiyor.

İşsizlerin yüzde 24,9'unu çalıştığı iş geçici olup işi sona erenler, yüzde 23,6'sını işten çıkarılanlar, yüzde 15,6'sını kendi isteğiyle işten ayrılanlar, yüzde 8,1'ini işyerini kapatan/iflas edenler, yüzde 6,8'sini ev işleriyle meşgul olanlar, yüzde 11,2'sini öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar, yüzde 9,8'ini diğer nedenler oluşturdu.

TÜİK'e göre, kayıt dışı istihdam edilenlerin oranı, Eylül 2009'da 2008 yılı aynı dönemine oranla 0,9 puanlık artışla yüzde 45,5 oldu.

Bu dönemde 2008 yılının aynı dönemine oranla tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 87,8'den yüzde 87'ye düştü. Tarım dışı sektörlerde yüzde 30,2'den yüzde 30,8'e çıktı.

Araştırmaya göre, Eylül dönemi itibariyle isgücüne dahil olmayanların sayısı, 26 milyon 446 bin kişi olarak hesaplandı.

Bu kişilerin yüzde 46,1'i daha önce bir işte çalıştı. Söz konusu dönemde daha önce bir işte çalışanların yüzde 15,6'sı ''tarım'', yüzde 11,7'si ''sanayi'', yüzde 3,2'si ''inşaat'', yüzde 20,8'i ''hizmetler'' sektöründe çalışmış, yüzde 48,7'si ise 8 yıldan önce işten ayrılmış.

Daha önce bir işte çalışıp, söz konusu dönemde işgücü dışında olanlar 12 milyon 192 bin kişi olarak belirlendi.

Eylül 2009 döneminde 1 milyon 805 bin kişi işe yeni başlamış veya iş değiştirmiş olup, bunun toplam istihdam içindeki oranı yüzde 8,2 olarak belirlendi. İşe yeni başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 31,7'sini 25-34 yaş grubu oluşturdu. Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin yüzde 18,6'sı ''sanayi'', yüzde 36'sı ''hizmetler'', yüzde 23,1'i ''inşaat'' sektöründe, yüzde 22,3'ü ise ''tarım'' sektöründe işe başladı.

Mevcut işsizlerin yüzde 14'ünü (474 bin kişi) bu dönemde işten ayrılanlar oluşturdu.