İşte 81 ilin rekabetçi sektörleri

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Hangi ilde hangi sektör daha rekabetçi? Ekonomi biliminin çok bilinen kavramıyla "mukayeseli üstünlük" hangi ilde hangi sektörde?. En rekabetçi sektörün her il için belirlenmesi çok önemli. Bakan Zafer Çağlayan'ın Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı olduğu önceki hükümet döneminde (seçim öncesi) Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) bünyesinde hazırlanan "İl İl Dış Ticaret Potansiyeli" araştırmasında, illerin mevcut sektörleri içinde mukayeseli olarak hangisinde "üstün" oldukları saptandı.

Gazeteniz DÜNYA, yatırımcılar, ihracatçılar için rehber niteliği taşıyan bu rapordan iller bazında en rekabetçi sektörlerin bir tablosunu veriyor.

Yine çok önemli bir başka nokta... Hangi ilde hangi sektörlerin gelişme potansiyeli var? Tablodaki ikinci bilgi de bu. Yatırımcı belirli bir ilde yatırım yapmak istiyorsa hangi sektörün daha rekabetçi olduğunu bu tablodan görebiliyor. Yine bir şirket veya yatırımcı kendi sektöründe yatırımını büyütmek, ikinci bir yatırım yapmak istiyorsa, bunun için hangi ili seçmeli, tabloda bu da görülebiliyor.

Örneğin kurşun çubuk, profil yatırımı yapmak isteyen bir yatırımcı, Çorum'u seçebilir.

Çünkü Çorum'da en rekabetçi sektör bu. Ya da sakızlar üzerine bir yatırım düşünülüyorsa, Gümüşhane önemli bir seçenek... Kuru baklagil yatırımı için en rekabetçi değerleri Tunceli veriyor. Buna göre kuru baklagil yatırımcısı Tunceli'yi değerlendirebilir. Turbojetler, turbo propellerin gaz türbinlerinin aksam ve parçaları konusunda adres olarak Eskişehir gözüküyor.

Şaşırtıcı sonuçlar

DTM'nin geliştirdiği "İhracata Dönük Üretim Stratejisi"nin bir ayağını oluşturan araştırmada önce her ilin hali hazırda ürettiği ürünleri nasıl dünya pazarlarında rekabetçi bir şekilde satabileceği sorusuna cevap arandı. Her ilin üretim ve ihracat potansiyelinin hangi ülkelere yönlendirilmesi gerektiğini belirledi. Böylece potansiyel pazarlar saptandı. Her ilin ihracat sepeti en hızlı ve kolay nasıl daha nitelikli ürünler ile doldurulabilir, tespit edildi.

Böylece 200'den fazla sektörün potansiyel arz ettiği saptandı. Mevcut üretim ve ihracat deseni ile yeni hangi sektörlerin hayata geçirilebileceği, her ilin mukayeseli olarak güçlü (üstün) sektörleri ve hedef sektörleri araştırması, işte bu büyük çalışmanın bir parçası olarak gerçekleştirildi. Böylece illerin dünya pazarlarında hangi ürünlerle rekabet edebilecekleri ortaya çıktı.

Bu hükümet döneminde Ekonomi Bakanlığı görevini üstlenen Bakan Çağlayan, yeni teşvik sisteminin bu araştırma üzerine oturacağını söyledi. Her il için en rekabetçi 5 sektör belirlendi. Sayfadaki tabloda bu 5 sektörden en yüksek endeks değeri olan yer alıyor. Endeks değerlerinin nasıl anlaşılması gerektiği konusunda, araştırma grubunun üyesi Gülcan Bozdemir şu açıklamayı yaptı:

"Bir sektör bir ilde 3000, bir başkasında 500 endeks değerine sahipse kabaca seçilen ilde sektör 6 kat daha fazla rekabetçilik taşıyor diyebiliriz." Endeks değerinin yüksekliği, rekabet gücünün yüksekliğini ifade ediyor. Ayrıca mukayeseli üstünlük endeks değerine göre bir ilde en rekabetçi olarak gözüken sektör, o ilin en büyük sektörü olmayabilir. Hatta o ilde üretimi de olmayabilir. Ancak o il üzerinden ihracatı sektöre büyük bir rekabet gücü kazandırıyorsa, o sektör öne çıkabiliyor.

Bakanlık uzmanları Gülcan Bozdemir ile Alper Karakurt'un yaptığı; uzman Ekrem Cunedioğlu ve 30 İGEME uzmanının teknik destek verdiği araştırmada Harvard Üniversitesi Profesörü Ricardo Hausmann ve MIT öğretim görevlisi Cesar Hidalgo'nun yöntemi kullanıldı ve bu iki önemli akademisyen genç ekibe 'akıl hocalığı' yaptı.

Hangi ilde hangi sektör daha rekabetçi? Hangilerinde gelişim potansiyeli var?