Kansere 'kök'ten aşı

 
ANKARA - Uzmanlar nüfusun yaşlanmasıyla artan kansere karşı, kanser kök hücresiyle yapılan aşı çalışmalarına ağırlık verilmesini öneriyor.

Geriatrik Hematoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Osman İlhan, kanser kök hücrelerinin aşıyla yok edilebileceğini belirterek, bunun için Türkiye'de bir çalışma grubu oluşturulması önerisini dile getirdi.

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı öğretim üyesi, Sağlık Bakanlığı Kök Hücre ve Kemik İliği Nakli Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. İlhan, AA muhabirine Kanser Haftası nedeniyle hastalığın tedavisine yönelik açıklamalarda bulundu.
 

Kanser hastalığının görülme oranının tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de arttığını, bunda nüfusun yaşlanmasının da etkisi olduğunu bildiren İlhan, sık sık genç bir nüfusa sahip olduğu dile getirilen Türkiye'de 2023 yılında 15 milyondan fazla 65 yaş üstü kişi bulunacağını söyledi.
İlhan, şunları belirtti:
"Yaşla arttığı bilinen özelikle kan kanserlerinin görülme oranı 65 yaşın altındakilerde 100 binde 1-2 iken, 65 yaş üstündekilerde 10, hatta bazı lenfomalarda 100'ün üzerindedir. Ayrıca gençlere yönelik tedaviler, yaşlı hastalarda yarardan ziyade, direnç ve yan etki nedeniyle ölümlere bile neden olabiliyor. Bu nedenle dernek olarak lösemi, lenfoma, myoloma gibi kan kanserlerinde hastaya yönelik kişiselleştirilmiş tedavi uygulanması gerekiyor."

Kanser tedavisindeki başarısızlık nedenleri

Şubat ayında Pamukkale Üniversitesi ile yaptıkları kanser kök hücresi toplantısında hastalığın tedavisindeki başarısızlığın nedenlerinin ele alındığını hatırlatan Prof. Dr. İlhan, "Akciğer, kolon ve pankreas kanserinde kemoterapi ve radyoterapinin her zaman başarılı olmadığı, bunun nedeninin de kanser kök hücresinin yok edilememesi olduğu ortaya konuldu" diye konuştu.

"Kanser aşısı çare olabilir"

Kanserin tamamen ortadan kaldırılamamasının, kanser kök hücresinin yok edilememesine bağlı olduğunu anlatan Prof. Dr. İlhan, şu bilgileri aktardı:
"Uygulanan tedaviye rağmen yok edilemeyen kanser kök hücreleri hastalığın nüksetmesine neden oluyor. Bunu tıpkı bir futbol sahasındaki çimlerin biçilmesine benzetebiliriz. Biçilen çimler nasıl kökleri kaldığı için tekrar çıkıyorsa, kanser tedavisinde de kanser kök hücreleri yok edilemediği için hastalık tekrarlıyor. Bunun için hastanın kendi kanından alınan kök hücreden elde edilen savunma hücreleri kanser aşısında kullanılabilir.

Kanser aşısı için öncelikle hastadaki kanser kök hücresinin tespit edilerek özel şartlarda dondurulması gerektiğini belirten İlhan, sonraki süreçle ilgili şunları anlattı:
"Radyoterapi ve kemoterapiyle hastalığın kontrol altına alınmasının ardından hastanın kendi kanından kök hücre toplanır. Bunlardan da bağışıklık sisteminin hücreleri olan lenfositler toplanır, daha önce dondurulan kanser kök hücresiyle muamele edilir. Böylece kanseri tanıyan ve bununla mücadele edebilecek hücreler oluşturulur. Bu hücreler tekrar hastaya verilince hastanın vücudunda kalan kanser hücreleriyle savaşarak yok etme yeteneğine sahiptir. Bugün için FDA prostat ve malign melanom kanserine karşı aşıya ruhsat vermiş durumda."

Türkiye'de kanser aşısı için bir alt yapı bulunduğunu ifade eden İlhan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Kanser kök hücreleri aşıyla yok edilebilir. Bunun için Türkiye'de bir çalışma grubu oluşturulabilir. Teknik ve bilimsel alt yapımız var. Uluslararası standartlarda olduğu GMP belgesiyle onaylanan 3 kök hücre merkezimiz var. Ancak kanser aşıları bir araştırma safhasında olduğu için sosyal devlet anlayışıyla hastanın cebinden para çıkmaması için 100 hasta üzerinde deneme yapılması ve bunun devlet tarafından karşılanması yerinde olur."

İlhan, kanser aşısının kemoterapi ve radyoterapiye göre hem daha ucuz olduğunu hem de yan etkisinin bulunmadığını söyledi.

(AA)