KOBİ'ler değişim ve dönüşümün eşiğinde

Canan SAKARYA - Özüm ÖRS

ANKARA - Türkiye ekonomisinin mevcut şirket yapısı ve özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeleri yapısal, kurumsal ve niteliksel dönüşüme yöneltecek olan yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) Tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde iktidar ile muhalefet gruplarının uzlaşması sonunda jet hızıyla kabul edilerek kanunlaştırıldı. Aynı zaman diliminde Meclis'ten geçen Türk Borçlar Kanunu ile birlikte Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onaylaması beklenen TTK 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek.

TTK, doğrudan ve dolaylı olarak KOBİ'leri ilgilendiren pek çok maddeye sahip. Bu çerçevede KOBİ'ler kanunun yürürlüğe gireceği önümüzdeki yıldan itibaren ayakta kalmak, gelişmek, büyümek ve nitelikli finansmana daha kolay erişebilmek, gerekli gördüklerinde borsaya girebilmek ve halka açılabilmek için hemen hemen tüm yapısal alışkanlıklarını gözden geçirmek ve değiştirmek zorunda kalabilecekler. Yeni kanun tüm içeriğiyle, büyükler dahil Türkiye ekonomisinin mevcut şirket yapısını bir "uyum" sorunuyla karşı karşıya getiriyor.

Yeni TTK, başlıca şu konularda KOBİ'leri değişime yöneltecek: Aile şirketi yapılarını kurumsallaşma ilkelerine göre yeniden düzenlemek; yönetim tarzlarını yenilemek; mali yapılarını şeffaf olarak sunmak; iç denetim yöntem ve mekanizmalarını oluşturmak; bu bağlamda bağımsız yerli ve gerektiğinde yabancı denetim şirketleri tarafından denetlenmek...

Özetle KOBİ dünyası, kendisini yenilemeyenlerin ayakta kalmakta, gelişmekte zorlanacağı bir döneme giriyor.

Peki, mevcut yapı, özellikle KOBİ'ler ölçeğinde TTK ile getirilen düzenlemelere uyum sağlamaya istekli mi? Bu kesimde TTK'nın öngördüğü yapılanma ve dönüşüm hedeflerine göre tasarlanacak, özendirici kamu desteklerine ihtiyaç var mı? Ve, gönüllü iş dernekleri, kuruluşları temsil sınırları içinde üyelerini değişime ve dönüşüme hazırlamak için kısa, orta ve uzun vadeli bilgilendirme ve eğitim çalışmaları düşünüyorlar mı? Bu soruların tümüne olumlu cevap aldığımızı belirtelim.

KOBİ'lerde değişime ve dönüşüme karşı hissedilir bir istek var. Bilgilendirme, eğitim ve uyum konusunda örgütsel hareketlenmenin başladığı görülüyor. TTK'nin "yeni düzenine" itiraz yok. Ancak bazı noktalarda kamu desteğine ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

İŞ DÜNYASI VE SEKTÖR TEMSİLCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD)Başkanı Ömer CİHAD VARDAN

Ekonomide yeni bir dönem açılacak

Yeni kanun çok düzenlemeyle birlikte KOBİ'lerin muhasebe yapılanmalarına ilişkin olarak, mali tabloların denetlenmesini ve UFRS sistemine uyumu zorunlu hale getirecek. Yanısıra, her şirketin web sitesi kurması ve mali tablolarını bu sitede yayımlaması öngörülüyor. İş süreçlerinin elektronik ortama taşınacak olması da rekabeti ve büyümeyi beraberinde getirecek. KOBİ'lerin işleyişini yeniden şekillendirecek tüm bu ve benzeri düzenlemeler sonunda, bilhassa uluslararası çapta yatırım yapan Türk girişimcilerin önündeki birçok engelin kalkacağına, ekonomide yeni bir dönemin açılacağına inanıyoruz.

Elbette, bu düzenlemeler teknik altyapı eksikliği nedeniyle, bir çok KOBİ için zorlu bir uyum sürecini de beraberinde getirecek. Türkiye'de, KOBİ'lerin büyük bir oranının, web adresi, hattâ elektronik posta hesabı bile olmadığı göz önüne alındığında, bilişim konusundaki düzenlemelerdeki uyum da vakit alabilir. Bu yüzden, KOBİ'lerin değişim sürecine ayak uydurabilmeleri için kanunun yürürlüğe girmesinden sonra adaptasyon için belirli bir süre tanınmalı. MÜSİAD olarak, yeni TTK'nın üyelerimize daha net ve açık olarak anlatılabilmesi için çalışmalar başlattık. Bu doğrultuda, kanun ile gelen değişiklik ve yenilikleri içeren bir cep kitabı hazırlanacak ve bir dizi eğitim programı hazırlanarak bilgilendirme toplantıları gerçekleştirilecek.

Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı CELAL BEYSEL

Bilgilendirme ve geçiş dönemi çok önemli

KOBİ'ler yeni ticaret kanunu ile hayatlarında nelerin değişeceğinin az çok farkındalar. Uyum sağlamaya istekli oldukları noktalar kadar, olmadıkları da var. Örnek olarak, yeni kanun kayıt dışı ile mücadelede çok önemli bir adım. Burada en önemli iki unsur, bilgilendirme ve geçiş dönemi. KOBİ'lerin yeni dönemin özellikleri hakkında doğru bilgilendirilmesi ve hazırlık yapabilmeleri için gerekli sürenin tanınmış olması gerekiyor. Dolayısıyla, ilgili maddelerin uygulamaya geçiş tarihlerinde basamaklı bir yapı oluşturulması, kayıt içine geçişte KOBİ'lere rehberlik edilmesi faydalı olur. Ama bir de bilgilendirme ve geçiş sürecine rağmen, kanun hükümlerine uymanın getireceği maliyet var.

KOBİ'lerin yeniden yapılanmasına yardımcı olmak üzere bir destek programının tasarlanıp açıklanmalı. Ayrıca, kanunun uygulamaya girmesi için bir dizi yönetmelik de gerekli. Bunlar uygulamayı belirleyeceği için çok önemli olacak. Biz uygulamada yaşanan aksaklıkları üyelerimiz ile birlikte tespit ederek hem yönetmeliklere katkı vermeyi hem de üyelerimizi bu konuda bilgilendirmeyi hedefliyoruz. Kayıt dışılığın KOBİ'lerde daha yüksek olduğunu gösteren bulgular var. TÜRKONFED, kayıt dışının önlenmesini ve kurumsallaşmayı desteklediğini her platformda dile getirdi. Ancak geçmişte kayıt dışılıkla etkin mücadele edilmediği de herkesin malûmu. Bu nedenle, yasanın kayıt dışı çalışan KOBİ'leri ilk etapta olumsuz etkileyeceğini görebiliyoruz.

Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu (TUSKON) Başkanı RIZANUR MERAL

Mali tabloların internette ilanı rekabeti engeller

'Mali ve finansal tabloların internet üzerinde açıklanmasına yönelik düzenleme'nin değişmesi gerektiğini düşünüyoruz. Halka açık şirketler için bu düzenleme olmalı. Ama halka açık olmayan şirketler için bu düzenlemeyi rekabeti etkileyici ve engelleyici olarak değerlendiriyoruz. Denetlenme konusunda, ortaklardan biri isterse özel denetim yaptırtabiliyor. Bu ortakların hakkını korumak adına faydalı. Türk iş dünyasının dünya arenasına hazırlanması adına ve kurumsallaşmalarını sağlamak adına faydalı görüyorum. Önümüzde 1,5 yıllık bir değerlendirme süreci var. Bu süre içerisinde düzenlemeleri daha detaylı tartışıp, eğer varsa, gerekli değişiklikleri talep edeceğiz. Şu anda çok büyük bir engel görmüyoruz.

Bu hedefler için tasarlanmış özendirici kamu desteklerine ihtiyaç görünmüyor. Öyle, şirketlere mali yük getirecek bir tablo görmedim. Ama eğer olur ise, o zaman onları talep ederiz. Bizim KOBİ'lerin dış dünyaya entegrasyonuyla ilgili çok ciddi çalışmalarımız var. İhracata yönlendirmek, uluslar arası ortaklık kurulmasıyla ilgili stratejik çalışmalarımız devam ediyor.

Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı GALİP ENSARİOĞLU

KOBİ'ler için kurumsallaşma zamanı

Türk Ticaret Kanunu ile Borçlar Kanunu 2012'de yürürlüğe girecek. Şirketlerin, yasalardaki kapsamlı düzenlemelere kendilerini uyarlayabilmeleri için belirli bir zaman tanındı, bu olumlu. KOBİ'ler başta olmak üzere, işletmelerin artık eski yönetim sistemlerini bir kenara bırakarak gelişen dünyaya rahat ayak uydurmak ve rekabet edebilmek için kurumsallaşmaları, daha şeffaf bir yapıya kavuşmaları gerekiyor. Türk Ticaret Kanunu bu konuda KOBİ'lere bir yol açıyor. Bizim artık eski yöntemlerle dünya pazarlarındaki gelişmeleri takip etmemiz mümkün değil. Sahip olduğumuz girişimcilik ruhunu, çağdaş yöntemlerle kurumsallaştırabilirsek hedeflerimize ulaşabiliriz. Herkes, Türk Ticaret Kanunu ile getirilen düzenlemelere uymak zorunda.

Çünkü, uzun vadede KOBİ'ler açısından önemli getirileri olan düzenlemeler var. Kısa vadede işletmelere yük getiriyor gibi de değerlendirilebilir. Meclis'ten geçen kanun Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra bir komisyon kurup yol haritamızı, belirleyeceğiz ve hem KOBİ'lere hem de üyelerimize duyuracağız.

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı ŞERAFETTİN AŞUT

TTK, KOBİ'lerde yapısal dönüşümü sağlayacak

Dünyada rekabet edebilmek istiyorsak oyunu kuralına göre oynamak zorundayız. Yeni Türk Ticaret Kanunu bu anlamda KOBİ'lere rekabetçi şekil verecek içerikte. 'Küçük olsun benim olsun' mantığı ile rekabeti yakalamak ve ayakta durmak zor. KOBİ'lerimiz büyümek zorunda. Ortaklık kültürünü geliştirerek ya da doğru ve gerçekçi bir finansmanı bularak yeni yapılanmalar oluşturulmalı. Profesyonelce idare edilmeyen finansman KOBİ'lere fayda değil zarar getirir.

Bu anlamda yeni Türk Ticaret Kanunu kurumsallaşma, şeffaflık ve her şeyin kayıt altına alınmasını sağlayan yapısı ile KOBİ'lere yapısal dönüşümü kazandıracak. Değişim ve adaptasyon kolay değil. Firmalar da insanlar gibi kemikleşmiş alışkanlıkları ve sistemi değiştirmek kolay değil. Ama, başka bir yol yok. Ya küresel oyuncu olacak ve ayakta kalacağız ya da eski hamam eski tas deyip, değişime direnerek yok olacağız. İş dünyası, girişimci ve esnek yapısı ile zaman alsa da buna uyum sağlayacak.

Bu anlamda firmalarımıza daha etkin bir hizmet vermek ve onları teknoloji kullanır hale getirmek için, Odamızın tüm bilişim alt yapısını hazırladık. Artık önümüzde somutlaşmış bir yol haritamız var. Türk Ticaret Kanunu KOBİ'lerimizi küresel oyuncu yapacak ve rekabette geri kalmamasını sağlayacak rotayı vermiştir. Yeni kanun firmalarımızı mevzuat açısından dünya ile uyumlu hale getirmesi açısından çok önemlidir. Bu konuda kamunun da desteği gerekmektedir. Küresel firmalarla aynı niteliğe ulaşmak için, gelenekselden kurumsal çalışma sistemine geçmek, şirketlerimizi şahısların varlığına göre değil, kurallara ve prensiplere gör yönetmek, yani; profesyonelliği arttırmak gerekmekte.

İç Anadolu Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu (İÇASİFED) Başkanı MEHMET AKYÜREK

Kurumsallığa geçiş kolay olmayacak

Mevcut KOBİ'leri sektörel ve ölçekleriyle değerlendirmeden uyuma istekli olduklarını düşünmek zor. Mikro, küçük ve orta boy işletmeleri ayrı ayrı değerlendirip ortak taraflarını ve sorunlarını belirleyerek yola çıkmak daha doğru. Ortak tarafları çoğunlukla aile şirketi oluşları. Kurumsal yönetime geçiş kolay olmayacak. Alışkanlıklarından vazgeçmeleri zaman alacak.Yeni TTK ile iki önemli standart çıkıyor: Türkiye Muhasebe Standartları ile Türkiye Denetim Standartları. Bunlar dünyada uygulananların Türkiye'ye uyumlaştırılmış şekli. KOBİ'ler bu standartların gereklerini yerine getirebilecekler mi? Temel sorun burada! Kanuna, KOBİ'lerin büyük işletmelerden alacaklarını tahsil etmek için vade şartı bulunmayan sözleşmelerde fatura tarihinden sonraki 30 gün içinde ödeme yapılmadığı takdirde ihtar şartına bağlanmaksızın en az yüzde 17 temerrüt faizi uygulanacağı hükmü eklendi. Ödemeler 60 günü geçmeyecek. Bu yeterli değil.

Çünkü, küçükler hem tahsilatta hem de bu açığı kapatmak için finans kurumlarından kredi kullanmakta zorlanıyor. Kredilerin amaca uygun kullanım takibi ise etkin denetim gerektirir. KOBİ'ler iç denetim süreçlerini oluşturmalı. İlâveten işletmelerin KOBİ ölçek ölçütleri tekrar gözden geçirilmeli. Bu kapsamda, özendirici kamu desteklerine kesinlikle ihtiyaç var. Bunun yanında sürdürülebilirlik, uluslararası pazarlarda rekabet için uluslararası kurallara uymak gerektiğinin farkındalar. Türk Ticaret Kanunu düzenlemelerine uyum gerekli, isteğe bağlı olmaktan çıktı.

İÇASİFED yeni TTK ve Denetim Sertifika Programı Projesi, İyi Yönetişim, Basel Kriterleri, Finansal Analiz Sertifika Programı projesi, KOBİ Türkiye Finansal Raporlama standartı Sertifika Programı projesi olmak üzere üç farklı eğitim projesi üzerinde çalışmalarımız tamamlanmak üzere.

Doğu Akdeniz Sanayici ve İşadamları Dernekleri Federasyonu (DASİFED) Başkanı SÜLEYMAN ONATÇA

Uyum hazırlıklarına başlıyoruz

KOBİ'leri, getirilen düzenlemelere uyum anlamında istekli buluyorum. Geç fark edildi belki; ama KOBİ'ler Türkiye'nin atardamarı.13 Ocak'ta kabul edilen, ödemelerde alacaklının korunmasına dair hükümlerin yer aldığı bu ve benzeri düzenlemelerin faydasını göreceğiz. Bunun yanı sıra düzenlemelerin KOBİ örgütlerinden görüş alınarak yapılması gerektiğini düşünüyorum. Bunların yanısıra, bence kesinlikle özendirici kamu desteğine, KOBİ'lerin kendi bölgelerinde ürettikleri ürün yelpazesine göre teşvik almalarına ihtiyaç var. Bunu KOBİ'lerin gelişmesi açısından önemli buluyorum. Biz de KOBİ'leri bu dönüşüme hazırlamak için bir komisyon oluşturmak üzereyiz. Nasıl bir yol izleyeceklerini anlatacağız, kendi gelişimleri için onları bilgilendirmeye çalışacağız.