Kümelenme, dünyayla rekabeti tetikleyecek

Mehmet Önder / UyumSoft Bilgi Sis. ve Teknolojileri AŞ Genel Md.

Bir sektörün veya birbirini tamamlayan farklı sektörlerin, bir arada olarak sinerji yaratmasına kümelenme diyoruz. KOBİ'lerin; teknoloji, kaynak ve hizmet kullanımını artırması ve küresel ekonomide rekabet edebilmeleri için kümelenme önemli bir araçtır. Yoğun rekabetin yaşandığı günümüzde işletmelerin; esnek, hızlı, yenilikçi ve küreselleşmeye uyum sağlayıcı nitelikte olmaları gerekir. Ekonomik faaliyetlerin sektör veya bölge seviyesinde yoğunlaşması olan kümelenme; bu niteliği ile aynı zamanda, KOBİ'lerin yerel ve uluslararası pazarlardaki etkinliğini de artıracaktır. Ülke ekonomisi açısından, piyasaya dinamizm kazandıran, rekabeti artıran, istihdam oluşturan, iş olanakları yaratan ve sermayeyi tabana yayan KOBİ'lerin, ayakta kalması önemlidir. Tam bu noktada, işletmelerin güçlü yönlerini arttırarak, zayıf yönlerini azaltacak nitelikte oluşan kümelenmeler, sektörlerin küresel pazarlarda etkin olarak rekabet etmelerine imkan sağlayacaktır. Özetle, firmalar tek başlarına rekabet etmek yerine küme halinde rekabet edecektir.

Kümelenmenin sağladığı katma değere bakıldığında; 

**Kümelenme, yeni iş imkanlarının oluşmasında etkilidir. İşletmeler veya sektörler birbiriyle işbirliği yaparak, yeni iş fikirleri geliştireceği için bu durumda paralelinde yeni istihdam olanağı sağlayacaktır. Sosyal ve ekonomik ilişkilerin gelişmesinde büyük rol oynayan kümelenmeler, firmaların aynı veya farklı sektörlerde işbirliği yapmasına, tedarikçi ve satışçılarla bir arada olmasına imkan tanırken, güçlü yönlerin daha da güçlenmesine, eksik yönlerin ise kapatılmasına olanak yaratacaktır. İşletmelerin güçlerini birleştirerek ortaya çıkaracağı sinerji de, rekabette ciddi bir avantaj sağlayacaktır. Nitekim, AB bölgesel kalkınma politikalarında da, kümelenmelerin önemine dikkat çekmektedir.

**Kümelenme yapılanmalarında; küçük işletmelerin çalışanlarıyla daha güçlü ilişki kurarlar. İşveren ve çalışanlar arasında, daha şeffaf ve diyaloga açık bir iletişim süreci mevcuttur. Çalışanların işletmeye olan ait olma duygusu, güven, birlikte iş başarma, verimlilik ve paralelinde başarıyı da getirecektir.

**Aynı sektörde veya birbirini tamamlayan sektörlerde kümelenen işletmeler; ulaşım, nakliye, haberleşme, satış-pazarlama gibi birçok süreçte işbirliği yaparak, maliyetlerini ciddi anlamda aşağıya çekecektir. Güçlerin birleşmesiyle ortaya çıkan sinerji ve ortak hareket etme, firmalarda maliyetleri aşağıya çekmenin yanı sıra, güç, zayıf yönlerin telore edilmesi, finansal krizlere karşı etkin yönetim gibi birçok artıyı da beraberinde getirecektir.

**İşletmeler arasında başlayan kümelenme, beraberinde bölgesel dernekler, diğer sivil toplum örgütleri, yerey yönetimler, üniversiteler ve kamuyla olan işbirliklerini de getirecek. Ortak akıl çerçevesinde başarılı projelere imza atılarak, bölgesel kalkınma gerçekleşecektir. Elde edilen kazanç, bölgeye ardından ülkeye katma değer yaratacaktır.

**Kümelenmede temel amaç; ürün, hizmet veya ticaretin tek bir noktadan satın alınmasına imkan sağlamaktır. Dünyanın herhangi bir bölgesinden X ürünü satın alacak olan firma, kümelenmenin olduğu bölgeden ihtiyacını karşılar. Kümelenme, üreticinin yanında, satın alan firmaya da, daha ekonomik, daha hızlı, daha kaliteli gibi birçok avantaj sağlar. 

**Aynı veya birbirini destekleyen sektörler arasında işbirliğinin yapılması, bir devlet politikası olarak desteklenmektedir. İşletmelerin bir araya gelmesiyle ile ilgili kamu tarafından gereken destek sağlanmalıdır. Diğer taraftan, mesela bir araya gelen küçük işletmeler için, AR-GE çalışmalarını yürüteceği teknolojik bir laboratuvar kurmak zor olabilir, bu noktada kamu destek vermelidir. Veya küçük işletmeler uluslararası arenada satış ve pazarlama sıkıntısı yaşayabilirler, burada ilgili kamu kurum ve kuruluşları, kümelenen şirketlere öncülük yapmalıdır. 

**Nitelikli insan kaynağı, üniversite-sanayici işbirliği sürecinde önemli bir altyapı sağlayan kümelenme, işletmelerin insan kaynağında birbirlerine destek vermesi, bilginin paylaşılması gibi süreçlerde etkin olacaktır. Mesela, ortak eğitim merkezi veya ortak alış-satış merkezleri, ortak satın alma sistemlerinin oluşması kümelenme içindeki işletmelerin birbirlerine katkı sağlamasında ana hedeftir.

**Ülkemiz açısından bakıldığında, İkitelli, Çorlu, Adapazarı gibi birçok sanayi bölgemizde kümelenme mevcuttur. Tabii burada, işletmelerin sadece bir noktada bir arada olması yeterli değildir. İş süreçleri, AR-GE, eğitim, dünya pazarlarına açılma, dünyaya online satış gibi süreçlerde de artık birlikte iş yapma kültürünün oluşması gerekmektedir. Kısaca değerlendirdiğimizde; KOBİ'lerimizin global pazarlarda rekabet üstünlüğü elde etmeleri, giderek artan dinamik karakter kazanan tüketici taleplerini karşılamalarına bağlıdır. Dünyadaki hızlı gelişmeye ve değişmeye ayak uydurmak için de, işletmeler arasında birlikte iş yapılması, rekabette her zaman bir adım önde olmayı sağlayacaktır.