Nabucco'nun batışı
Dr. Serdar İSKENDER
TÜTEV Enerji Danışmanı
Nabucco Projesi’nde ilk imzalar, 13 Temmuz 2009’da Ankara’da atılmıştı. Nabucco Projesi’yle, Hazar Havzası’ndaki doğalgazın Türkiye üzerinden, Yunanistan, Romanya, Macaristan ve Avusturya güzergahını izleyerek Güney Avrupa’ya taşınması planlanıyordu. Nabucco Projesi, Avrupa Birliği ülkelerinin ve Türkiye’nin doğal gaz da Rus tekelini kırmak, aynı zamanda doğal gaz tedariğinde kaynak çeşitliliği sağlayabilmek amacıyla ortaya çıkmıştı.
Temmuz başında, Hazar doğalgazını, Türkiye sınırından Avrupa pazarlarına taşıyacak boru hattı için kritik bir karar verildi. Şahdeniz 2 sahasını işleten Azerbaycan Petrol Şirketi (SOCAR), British Petrolium (BP) ve Total şirketlerinden oluşan konsorsiyum, tercihini Nabucco Boru Hattı yerine, Trans-Adriyatik Boru Hattı’ndan (TAP) yana kullandı. Trans-Adriyatik Boru Hattı’yla, Hazar Havzası’ndan çıkartılacak doğal gazın Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’den geçerek Avrupa’ya ulaştırılması planlanıyor.
Hazar’dan doğal gazın, Türkiye’nin Avrupa sınırına kadar Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) ile taşınması hedefleniyor. Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı, gazın Azerbaycan’dan çıkarak, Gürcistan’dan geçip Türkiye üzerinden satılmasını ve iletilmesini öngörüyor. Şah Deniz 2 Konsorsiyumu’nun 16 milyar metreküplük gazının, 6 milyar metreküplük kısmı Türkiye’ye satılacak, 10 milyar metreküplük kısmı da TANAP ile Avrupa’ya, Yunanistan sınırında teslim edilecek. Giriş noktası Türkiye sınırı Türkgözü girişi olan hattın, Avrupa’ya çıkış noktaları Yunanistan sınırı, Türkiye içi çıkış noktaları ise Eskişehir ve Trakya Bölgesi olacaktır. Yunanistan sınırından doğal gaz Trans-Adriyatik Boru Hattı ile Yunanistan’ın batısına, oradan da Arnavutluk üzerinden Adriyatik Denizi’ni geçerek Güney İtalya’nın Puglia Bölgesi’ne uzanacaktır.
Şah Deniz 2 Konsorsiyumu’nun kararıyla Nabucco Projesi resmi olarak kapanmış oldu. İşin özü itibariyle, Nabucco Projesi’de, TAP gibi Avrupa’nın Rusya’nın doğal gaz tekelini kırabilmek ve kaynak çeşitlendirme politikalarını desteklemek amacıyla ortaya çıkmıştı. Ancak, TAP’ın Nabucco’ya göre daha kısa olması, hem yönetilebilirlik, hem de ticari açıdan büyük avantaj sağlıyor.
Nabucco’nun yaklaşık 4.4 milyar euroluk maliyeti olduğu tahmin ediliyordu. Buna karşılık TAP’ın maliyetinin 1.5 milyar euro civarında olacağı belirtiliyor. Nabucco Projesi’nin uzunluğu 1.300 km. olacaktı. Buna karşılık, TAP’ın uzunluğunun 870 km. olması öngörülüyor. Diğer taraftan, İtalya ve Balkanlar gibi doğalgaz da yüksek oranlarda dışa bağımlı ülkelerde beklenen doğalgaz fiyatlarının, Nabucco pazarlarına göre daha yüksek olması bekleniyor. İtalya’ya ulaşan Azeri gazının ilerleyen süreçte, Batı Avrupa’ya ulaştırılmasının da önü açılıyor.
On yıl önce, asrın rüya projesi olarak değerlendirilen Nabucco Projesi, TAP’ın devreye girmesiyle birlikte, tarihin tozlu sayfalarında ölü doğmuş projeler arasındaki yerini almıştır. Bundan sonra merak edilen soru, Nabuco Projesi için bugüne kadar yapılan harcamaların faturasının hangi ülke ve şirketlere çıkarılacağıdır.