Olağan genel kurul yeter sayıları değişti mi?

Soner ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi

Okurumuz soruyor: Yönetim kurulunun ibrası, yönetim kurulu üyelerinin ve denetçinin seçimi, kâr dağıtımı, finansal tabloların onaylanması gibi hususları görüşeceğimiz genel kurullarda toplantı ve karar yetersayısı ne olacaktır? Yeni Türk Ticaret Kanunu bu konuda eski kanundan farklı bir düzenleme getirmekte midir?

Hayır, getirmemiştir. 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu gibi, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu da genel kurul toplantısının yapılabilmesi için şirket sermayesinin en az dörtte birine (%25'ine) sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığını yeterli görmüş, ancak bunu söylerken istisnai halleri saklı tutmuştur. İstisnai hallerden kasıt, TTK'da veya şirket esas sözleşmesinde daha ağır bir yetersayının öngörülmüş olmasıdır. Dolayısıyla, kanunda -örneğin; esas sözleşme değişiklikleri için ağırlaştırılmış yetersayı öngörülmesi ya da bazı konularda oybirliği veyahut sermayenin %75'inin temsilinin aranması- veya şirket esas sözleşmesinde daha ağır bir yetersayı öngörülmemiş ise genel kurul şirket sermayesinin en az %25'ini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılımı ile toplanacaktır.

Ancak, biraz önce belirttiğimiz üzere, eğer şirket esas sözleşmesinde -örneğin "genel kurulun, sermayenin en az yarısına sahip olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin katılımıyla" toplanacağı yönünde- kanundaki oranı ağırlaştıran bir nisap öngörülmüş ise, genel kurul toplantı yetersayısı şirket sermayesinin en az %50'sinin temsili olarak kabul edilecektir. Şirket esas sözleşmesi ile kanunun aradığı "en az dörtte bir" şartının ağırlaştırılabileceğini, ancak hafifletilemeyeceğini belirtmekte fayda vardır. Örneğin, şirket esas sözleşmesinde yer verilecek genel kurulun "şirket sermayesinin en az %10'unu karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılımı ile toplanacağı" yönündeki bir düzenleme geçersiz olacaktır.  

Ayrıca, yeni TTK, "şirket sermayesinin en az dörtte biri" olan yetersayının sadece genel kurul toplantısının açılışı sırasında değil, toplantı süresince de korunmasını şart koşmuştur. Bu nedenle, toplantının açılması için aranan yetersayının genel kurul toplantısı süresince muhafaza edilmesi gerekmektedir.

Peki, bu yetersayı sağlanamaz ise ne yapılacaktır? Eğer ilk toplantıda bu yetersayı sağlanamaz ise genel kurul toplantısı yapılamaz, ancak pay sahipleri yeniden genel kurul toplantısına çağrılırlar. Eğer ilk toplantı çağrısında, gerekli nisabın sağlanamaması durumunda genel kurulun ikinci kez toplanacağı ifade edilmiş ve toplantının yeri, günü ve saati belirtilmiş ise, tekrar çağrı yapılmasına gerek olmaz. Yeni TTK da, eski TTK gibi, bu ikinci toplantı için herhangi bir yetersayı öngörmemiştir. Bu nedenle, ikinci toplantıda hazır bulunan pay sahipleri yahut temsilcileri, temsil ettikleri sermayenin miktarı ne olursa olsun, genel kurul toplantısını yapıp karar alabilirler. Örneğin; ikinci toplantıya şirket sermayesinin sadece %10'unu temsil eden payların sahipleri veya temsilcileri katılmış ise, bu kişiler genel kurul maddelerini görüşüp karara bağlarlar.
Buraya kadar anlattıklarımız toplantı yetersayısına ilişkindi. Gelelim karar yetersayısına: Kanun, her iki halde de genel kurul kararların, toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilmesini zorunlu tutmuştur. Örneğin, esas sermayesi 50 bin TL olan bir anonim şirkette, eğer sermaye her biri 1 TL itibari değerli 50 bin paya bölünmüşse ve her payın bir oy hakkı varsa, genel kurul 12 bin 500 TL tutarındaki payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılımı ile toplanır, kararlar da en az 6 bin 251 adet oy ile alınır. Diyelim ki, ilk toplantıya sadece 10 bin TL tutarındaki payların sahipleri geldi, bu nedenle toplantı ertelendi, ancak ikinci toplantıya da sadece aynı pay sahipleri katıldı. Bu durumda, ikinci genel kurul toplantısı 10 bin TL tutarındaki payların sahiplerinin katılımı ile yapılır, kararlar da en az 5.001 adet oy ile alınır.

Genel kurul toplantı ve karar yetersayısı önemlidir. Uyulmadığı takdirde alınan kararların geçersizliği gündeme gelebilir. Bu nedenle, genel kurul toplantılarında kanunun aradığı toplantı ve karar yetersayılarına dikkat edilmesi gerekir.