Otomotivciler savunmada

ANKARA - Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, şirketinin rekabet kuralları ihlal etmediğini belirtirken, "Eğer (ÖTV indirimi döneminde) ihlalin tarafı olsaydık en çok satan iki modele zam yapardık" dedi.

Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, Rekabet Kurumu tarafından motorlu taşıtlar sektöründe rekabeti ihlal ettikleri gerekçesiyle haklarında soruşturma açılan 23 şirketin, sözlü savunma toplantısında yaptığı konuşmada, 11 yıldır Mais'in genel müdürlüğünü yaptığını ve bu süre içinde kurumda rekabet uyum programının çok yoğun bir şekilde uygulandığını söyledi.

Rekabet uyum programı kapsamında yöneticiler başta olmak üzere çalışanların çeşitli eğitimler aldığını vurgulayan Aybar, ayrıca rekabet uyumu konusunda bir de talimatname yayımladıklarını vurguladı.

Soruşturulan dönemde Türkiye ve dünyada önemli bir ekonomik krizin yaşandığını, bu nedenle Avrupa ve ABD başta olmak üzere ülkelerin çok ciddi önlemler aldığını hatırlatan Aybar, bu çerçevede Fransa hükümetinin daralan pazar nedeniyle sıkıntıya düşen fabrikaların ayakta kalmasını sağlamak amacıyla Renault'a 3 milyar euroluk bir destek verdiğini kaydetti.

Söz konusu dönemde Türkiye'de de otomobil pazarında satışların durduğunu, stokların elde kaldığını, bu nedenle bütün meslek örgütlerinin yaptığı gibi hükümetle yoğun diyaloğa girdiklerini ifade eden İbrahim Aybar, şunları kaydetti:

"O zaman Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı olarak ben de bu görüşmelerde yoğun olarak bulundum. Ekonomi Koordinasyon Kurulu Odalar Birliği Başkanı ile bizi birlikte özel olarak davet etti. O zaman geçici bir dönem ÖTV indiriminin sektöre nasıl nefes aldıracağını argüman olarak sunduk. Bize stok seviyeleri soruldu, o dönemde 150 bin civarında bir stoğun çıktığını belirlediler.

Biz bunu EKK'ya sunduk. Bu stoklar bütün 2009 yılını kapsayan bir satış hacmini ancak veriyor. Birçok distribütörün iflasa kadar sürüklenebilecek bir sorunla karşı karşıya kaldığını anlattık. Bunun ardından Bakanlar Kurulu Kararı ile ÖTV indirimleri geldi. Bundan sonra da ciddi bir talep artışı başladı.

Ocak ve şubatta satışlar 20 bin adet iken, marttan itibaren 2,5-3 katına çıktı. Ancak 8 ayda biteceğini öngördüğümüz stoklar 3-3,5 ayda bitti. Daha sonra hükümetimiz bu trendi devam ettirmek için daha az indirim oranıyla ÖTV indiriminin biraz daha sürdürülmesine karar verdi."

En fazla sattığımız araçlara zam yapmadık

ÖTV indirimi döneminde belli ürünler de tükenmeler başladığını kaydeden Aybar, bu ürünlerin yerine yenilerinin konmasının biraz daha maliyetli olduğunu, bu nedenle de zam yapmak durumunda kaldıklarını bildirdi.

Aybar, "Biz en fazla sattığımız Renault markası Megane ve Symbol, bu araçlara zam yapmadık. Biz eğer ihlafın tarafı olsaydık kendi segmentinde en çok satan bu iki modele herhalde zam yapardık. Fakat böyle bir gerek görmedik" dedi.

Yine söz konusu dönemde Laguna'nın stoğu kalmadığı için yenisini Avrupa'dan getirttiklerini anlatan Aybar, bu nedenle Laguna'da da küçük oranda bir zam yapıldığını, yapılan tüm zamların da bunlardan ibaret olduğunu bildirdi.

Rekabet ihlali yapan bir şirket olmadıklarını vurgulayan Aybar, ODD'nin de ihracatıyla, teknolojisiyle Türkiye'nin bir numarası olan bir sektörün ihtiyaçlarını karşılamak, sektörün verilerinin kamuoyuna açıklanmasını sağlamak amacıyla kurum olarak ortaya çıktığını söyledi.

Bu soruşturmada taraf olmak bizim için en büyük ceza

Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Aclan Acar, rekabete aykırı bir davranış içinde olmadıklarını belirterek, "Bizim şirketimiz Türkiye'deki ve dünyadaki bir çok şirketten farklı konumda. Üzülerek böyle bir soruşturmaya taraf olmamız dahi bizim için olacak en büyük cezaların başında geliyor" dedi.

İddia edildiği gibi rekabete aykırı davranış içinde bulunmadıklarını belirten Acar, şunları kaydetti:

"15 değişik markanın temsilciliğini yapıyoruz. Volkswagen  bunlardan bir tanesi. 500 ayrı noktada satış hizmeti var. Üst üste Almanya'dan ödüller alıyoruz. Satış ve satış sonrası hizmetlerde dünya çapında başarı sağlıyoruz. Burada ne kadar  rekabet oluyorsa,  bizim için o kadar makbuldür diye nitelendiriyoruz.

Rekabete  aykırı bir konumda olmaktansa rekabetin içinde olmak her zaman tercih ettiğimiz bir durum. 1994 yılında kurulduğumuzda  binde 5 pazar payı vardır Wolswagen ve bütün markalarımızın.  Bugün pazar payımız yüzde 12,5. Bizim  bu derece pazar payında yoğun bir şekilde yükselmemiz, rekabetin son derece açık olmasıyla gerçekleşmiştir."

Zararımızı telafi etmek için tasarrufa gittik

Geçen yılı, en iyi yılları olarak niteleyen Acar, bu dönemde 3,5 milyar lira ciro yaptıklarını, ancak buna karşın sadece yüzde 4,5'luk bir kararlılıkla çalıştıklarını söyledi.

Soruşturmaya esas yılda ise ciddi bir zarar elde ettiklerini anlatan Acar, bu zararı telafi etmek için 2009 yılında 40 milyon lira tasarrufa gittiklerini, şirketin merkezini sırf düşük kiralı olduğu için Maslak'tan Gebze Şekerpınar'a taşıdıklarını ifade etti.

Acar, "karın zor elde edildiği bir ortamda mücadelenin ve rekabetin bu kadar yoğun olduğu bir ortamda, otomotiv sektörü rekabetin en başında olan sektörlerin başında geliyor" diye konuştu.

Doğuş Holding temsilcisi de tespitlerle iddiaların yeterince örtüşmediğini, herhangi bir uzlaşmanın tarafı olmadıklarını, maliyet arttığını zam yaptıklarını, kurlar dengeye geldiğinde ise indirim yaptıklarını kaydetti.

İki temel ihlal var

Rekabet Baş Uzmanı ve Soruşturma Heyeti Başkanı Orçun Senyücel  soruşturma heyetince hazırlanan raporda da iki temel ihlalin varlığının tespit edildiğini, bunlardan ilkinin teşebbüsler arasında geleceğe yönelik fiyat stratejisine ilişkin görüşmeleri, diğerinin ise stok, hedef ve satış stratejisine ilişkin ilişkin görüşmeler olduğu bildirildi ve şunları kaydetti:

''Soruşturma heyeti özellikle ÖTV indiriminden 3 gün sonra 19 Mart 2009'da 13 firmanın katıldığı ve bulunan elektronik posta çerçevesinde 'tüm markaların kısa vadede zam yapmayı planladıklarını' açıkladıkları ve tamamına yakınının da fiyat artışına gittikleri toplantı, Haziran 2009 tarihinde gene ÖTV'de değişim üzerine 3 firmanın iletişimde olmaları, 2006 yılında 4 büyük teşebbüsün Euro kurundaki artışı fiyatlara yansıtıp yansıtmamaya yönelik görüşmeleri ve ardından fiyatlarını aynı gün artırmaları, 2008 yılında Euro kurundaki değişim üzerine toplam 15 firmanın katılımının olduğu iki ayrı toplantıda fiyatlarda artışın olup olmayacağı tartışmaları ile çeşitli diğer fiyat, stok, hedef ve satış stratejisine ilişkin görüşmeler sebebiyle 19 teşebbüse ceza verilmesi gerektiği sonucuna ulaşmıştır.''

Soruşturma raporuna göre, ''Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş., Honda Türkiye A.Ş., Karsan Otomotiv Sanayi ve Tic. A.Ş. ve General Motors Türkiye Ltd. Şti. unvanlı teşebbüsler hariç olmak üzere 19 teşebbüsün 4054 sayılı Kanunun ilgili maddesi çerçevesinde idari para cezası verilmesi gerektiğini belirten Senyücel, söz konusu 4 teşebbüs hakkında ise kanunu ihlal etmedikleri sonucuna varıldığını ifade etti.

Senyücel, soruşturma heyetince hazırlanan raporda,  Honda Türkiye A.Ş, Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. ve General Motors Türkiye Ltd. Şti. unvanlı teşebbüslerin hedef, stok ve satış stratejisine yönelik bilgilerini rakipleriyle paylaşmamaları yönünde uyarılmaları gerektiği görüşüne yer verildini sözlerine ekledi.

Soruşturma heyetince hazırlanan raporun okunmasının ardından sözlü savunmaların alınmasına ALJ Otomotiv A.Ş. şirketi ile başlandı.

23 teşebbüs ifade verecek

Hakkında soruşturma açılan ve motorlu taşıtlar sektöründe faaliyet gösteren 23 teşebbüs şöyle:

''ALJ Otomotiv A.Ş, Anadolu Araçlar Ticaret A.Ş., Baylas Otomotiv A.Ş., Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş., Çelik Motor Ticaret A.Ş., Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş., Ford Otomotiv Sanayi A.Ş., General Motors Türkiye Ltd. Şti., Honda Türkiye A.Ş., Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., İsotlar Grup A.Ş., Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş., Mais Motorlu Araçlar İmal ve Satış A.Ş., Mazda Motor Logistics Europe NV. Merkezi Belçika Türkiye İstanbul Şubesi, Mercedes Benz Türk A.Ş., Mermerler Otomotiv Taşımacılık, Turizm, Tekstil, İnşaat, Gıda ve Pazarlama A.Ş., Nissan Otomotiv A.Ş., Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş., Peugeot Otomotiv Pazarlama A.Ş., Şahsuvaroğlu Kimyasal Ürünler Otomotiv Pazarlama San. ve Tic. Ltd. Şti., Temsa Global Sanayi ve Ticaret A.Ş., Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş., Toyota Pazarlama ve Satış A.Ş.''