Petrol aramayla ilgili ithalatlarda KDV muafiyetine dikkat!
İlhan BULUT / Ekonomist / Gümrük Müşaviri
Ülkemizde son 10 yılda petrol arama faaliyetlerinin büyük bir ivme kazandığı görülmektedir. Petrol işleri Genel Müdürlüğü'nden aldığımız veriler ışığında bu faaliyetlerin Mayıs 2012 itibariyle hali hazırda 24'ü yabancı toplamda 49 firmayla birlikte yürütüldüğü ve geçmiş dönemlere nazaran 8 kat arttığı görülmektedir. Bu projelerden bazılarına gümrük müşavirlik hizmeti vermiş birisi olarak bu köşede bir eksikliği dile getirmek istiyorum.
Bilindiği gibi 7/3/1954 tarih ve 6326 sayılı Petrol Kanunu en eski kanunlardan birisidir. Zaman içerisinde eklemeler ve revizyonlar yapılsa da bu alanda yeni bir kanun ihdas edilmediği için yürürlüğü devam etmektedir. Bu kanunun 112'nci maddesi petrol arama faaaliyetlerinde bulunan işletmelere Petrol İşleri Genel Mürürlüğü'nce uygun görülen malzemelerin gümrük ve diğer ithal vergilerinden muaf olarak ithal edebileceğini ifade etmiş ve şimdilik bu muafiyetten yararlanma süresini 2020 yılının sonuna kadar olduğu belirtmiştir. Diğer taraftan 25.10.1984 tarih ve 3065 sayılı KDV Kanunu'nun 13/c maddesine göre de "ÖTürk Petrol Kanunu hükümlerine göre petrol arama faaliyetlerine ilişkin olmak üzere, bu faaliyetleri yürütenlere yapılan teslim ve hizmetler"in KDV'den muaf olduğu ifade edilmiştir. Hal böyle olunca petrol arama faaliyetinde bulunan işletmelerin Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nden alınacak izin doğrultusunda, bizzat yaptıkları ithalatlar ile bu kapsamda tedarik edecekleri farklı firma ithalatlarının ithalat vergilerinden ve KDV'den muaf olarak işlem görmesi gerekmektedir. Uygulamaya gelince; gümrük beyannamelerinin yazıldığı gümrük bilge sisteminde muafiyet ve benzeri durumlar için tanımlanmış 141 adet muafiyet kodu bulunmaktadır. Bunların 2 tanesi petrol arama işlemleriyle ilgilidir. Bu muafiyet kodları gümrük beyannamelerinin yazıldığı programa girildikten sonra, programa tanımlanmış komutlar doğrultusunda sistem tarafından ödenmesi gereken vergiler otomatik olarak hesaplanmaktadır. Petrol arama ithalatları ile ilgili muafiyet kodlarından birincisi PETR1 muafiyet kodu ile " Petrol Arama muafiyeti" diğeri ise PETR2 muafiyet kodunda "Petrol Arama Ameliyesi" muafiyetidir. Her iki muafiyet koduyla da yukarıda verilen Petrol Kanunu ve KDV Kanunu'nun ilgili maddeleri doğrultusunda ithalat vergileri ve KDV'den muafiyet sağlanması gerekirken PETR2 muafiyet kodu girildiğinde gümrük vergisi tahakkuk etmezken KDV otomatik olarak ithalat beyannamesine işleniyor. Kanunun tanıdığı muafiyetten yararlanmak yerine ama bilerek ama kanun maddeleri iyi tetkik edilmediğinden sistem tarafından otomatik olarak işlenen bu vergilerin kabulü halinde işletmeler ödememeleri gerektiği KDV'yi ödeme durumu ile ile karşı karşıya kalmaktadırlar. İşlemler tamamlandıktan sonra özellikle rakamlar yüksek olunca ya da kanun maddeleri iyi tetkik edildiğinde bu defa da sızlanmalar başlamakta.
Sonuç olarak KDV Kanunu'nda petrol arama işlemleri ile ilgili olarak yapılan ithalatlarda ithalatın yönü ister arama isterse de arama ameliyesi kapsamında olsun Petrol İşleri Genel Müdürlüğü'nden ithalat izni alınmışsa KDV'nin muaf olacağı açıkça belirtilmiştir. Dolayısıyla bu kapsamda oluşturulmuş PETR2 yani Petrol Arama Ameliyesi muafiyet kodunun ithalat beyannamesine işlendiği durumlarda KDV'nin beyannameye tahakkuk etmemesi için bir düzenleme yapılması hem gümrük idareleri açısından hem de işletmeler açısından faydalı olacağı kanaatindeyim.