Petrolle satranç

Duru GÜNERİ / Okan Üniversitesi Meslek Yüksek Okulu Öğretim görevlisi

Aşağıda beyinlerimizde dolaşan sorular, bugün dünyanın herhalde cevapları en fazla aranan soruları. Cevaplarını olayların içinde görüyorum.

· Petrol 200 doları bulur mu?

· Düzelmeye başlayan kriz yeniden başa döner mi?

· Konunun müzakereler ile sona erdirilme şansı mevcut mu?

· Günde 22 milyon barrel  tüketen Amerika OPEC'i serbest bırakır mı? Karar almasına müdahale eder mi?

Petrol üretimi olmayan Almanya ve Japonya Amerika' dan OPEC üstünden yardım ister  mi?

· OPEC geliri artarken, üretimi arttırarak elini bağlar mı?

· Rusya'nın sesi çıkmıyor.

· Amerika bu durumda güçlenecek Rusya'ya karşı nasıl strateji izleyecek?

· Amerika demokrasi adına Libya'ya fiilen müdahale edecek mi?

· G-20 ülkeleri nasıl etkilenirler?

· NATO'nun  görevlerinden biri ekonomik sıkıntılara karşı müdahale mi?

· Birleşmiş Milletler görevlerini yerine getiriyor mu?

Amerika: Yurt içinde üretimi; 8.514 milyon barrel/gün.Tüketimi 21.500 milyon barrel/gün. Faturası pahalılaşıyor.Olayların  sürmesi büyümesini negatif etkileyecek.

Durgunluğa büyük namzet. Akdeniz ve Ortadoğu'nun  sosyal ve ekonomik sıkıntıları başını daha

çok ağrıtacak. Olayı stratejisi yönünde durdururken NATO yardımı isteyebilir. OPEC kararı büyük önem taşıyor.

Brezilya: 2.485 milyon barrel tüketiyor. Güney Amerika'nın en büyük ekonomisi. 2.023 trilyon dolarlı mili geliri dengeli bir yapı gösteriyor. Petrol üretimi yok.ABD, Almanya, Japonya, Çin ithalat yaptığı en fazla petrol kullanan ülkeler. Maliyetleri artacak.

Rusya: Üretim; 9.8 milyon barrel/gün. İhracatı 6.000 milyon barrel/gün. Olaylar Rusya'yı olumlu etkiliyor. Geliri artıyor. Pozitif olan cari açığının milli gelire oranı daha da düzelecek.

Rusya'nın artan geliri Almanya ve Amerika'yı yakından ilgilendiriyor.

Olayların durulmaması dış politikasında  agresif bir politika yaratabilir. Dış borcu en düşük G-20 ülkelerinden biri.

Türkiye: Petrol ithal ediyor. 580 milyon barrel/gün ihtiyacı var.

G-20 ye ihracatı özellikle AB  içindeki ülkelerde etkilenebilir.

Libya'da yarım kalan yatırımların bir an önce devreye girmesi gerekiyor.

Ortadoğu ihracatı Mısır, Libya, Tunus % 5-6 civarında.

En fazla ihracat yaptığımız Almanya'ya  ithalatı azalabilir. Durumun uzaması cari açığını arttıracak.

NATO yardımı istenmesi halinde vereceği karar büyük devlet kararı olacak. Ağırlığı bölgede artacak.

Almanya: 2590 milyon barrel/gün petrol tüketiyor. Net petrol ithalatçısı. Rusya'nın gelir artışından  rahatsız. Amerika müdahale ederse Almanya'yı yanına almayı mutlaka deneyecek. Merkel alabileceği tavizlerle evet diyebilir. Artı veren cari açık/milli gelir oranı düşecek.

Artacak sanayi maliyetleri  G-20 yi ve bütün dünya enflasyonunu etkileyecek.Amerika'nın NATO yardımı isteyebileceği ilk ülkelerden .

Çin: 3.973 milyon barrel/gün üretim ve 7.850 milyon barrel/gün tüketim ile Amerika'dan sonra en büyük petrol ithalatçısı. %11-12 beklenen büyümesinde sıkıntı olabilir.

İhracatında AB ve Amerika ayağında 2010 sayılarını (1.3 trilyon dolar) yakalaması güç.

Fason işçilikle "ihracatını" sürdürebilirde tutmaya çalışıyor. İhraç fiyatları dünyayı etkileyecek ve enflasyonu tetikleyecek. İhracatının düşmesi sosyal sıkıntılara yol açabilir.

Japonya: 4.800 milyon barrel tüketimi ve ithalatı var. İthalat üzerine kurulu bir ağır sanayi var. G-20 de enflasyonu etkileyecek iki sanayi ülkesinden biri. Kendi dengesini kurarken G-20 içinde en fazla Çin'i etkilemesi beklenebilir. İkinci savaş hammadde ithalatında oluşan tıkanmalardan başlamıştı.

Suudi Arabistan: OPEC ve G-20 üyesi.10.782 milyon barrel üretimi ve 8.412 milyon

barrel ihracatı var. OPEC kararı ile üretimini arttırabilecek  İthalatının 100 milyar doların altında olması, net petrol ihracatı ekonomisinde sıkıntı olmayacağını gösteriyor.Kaynaklarını Kral çevreyle paylaşacak gözüküyor.

Avrupa Birliği: 2011 yılı büyümesi beklentilerin altında gerçekleşecek. AB içinde ve dışında ihracatında zorlanacak.İthalatında düşüş beklenmeli. Durgunluk 25 ülkede sıkıntılı atlatılacak.

Sonuç

G-20 içinde ithalat ve ihracat rakamları birbirlerine zincirleme bağlı.

Ağır sanayi ürünlerindeki artış dünyada enflasyonu arttırabilir.

Amerika, Çin, Almanya, Japonya en fazla etkilenebilecek net petrol ithal eden ülkeler.

NATO kararını üye ülkelerin  mi, yoksa birliğin ülkeleri mi topluca alacak.

Çok konuşulacak.

Libya'nın Bingazi ve Tripoli başlıkları altında iki ayrı yönetime bırakılabileceği, petrol ve doğal gaz rezervlerinin  politik tercihleri nasıl yönlendirdiğini bir kez daha ortaya koyuyor.

Libya ve Mısır, Tunus, Bahreyn olaylarının en kısa sürede bitmesi gerekiyor.

Uzaması halinde NATO alternatifi daha fazla söz konusu olabilir.

Irak petrol bölgelerinde olayların artışı düşündürücü.

Kaddafi oyunu uzatırsa, bütün dünyayı etkileyebilecek krizde Amerika ve/veya NATO müdahalesi gerçekleşebilir.

İran  bölgede ve dünya'da  4.174 milyon barrel/gün üretim ve 1.750 milyon barrel tüketimle bölgede olayları yakından izleyen ve ben de buradayım derken, 2 savaş gemisini Süveyş Kanalı'ndan geçiren79 milyon nüfuslu kriz sırasında da takip edilmesi gereken net petrol ihracatçısı ve döviz girdisi sağlayan OPEC ülkesi.Ancak G-20 üyesi değil. Dünyanın 18'inci büyük ekonomisi.

Krizden etkilenmeyen Rusya'dan sonra 2.ekonomi.

Ekonomi aradığı finansmanı olaylar ve fiyat artışı devam ederse petrol ihracatından  sağlayabilir.

2011 senesine hazırlanırken Kasım - Aralık 2010!'da bu konular gündemi oluşturmuyordu.

Şirketler bütçelerine bu riskleri koymamışlardı.Cam küreyi okumak çok zorlaştı.

Yazı yayınlandığında yabancıların çıkışından sonra hareketlilik Libya çevresinde aratabilir.

Güç kimde ise onun dediği olur.

Kaynak: World Fact Book, USEnergy Informatıon