"İş yapma" konusunda Türkiye'nin karnesi iç açıcı değil!...
Prof. Dr. Nevzat SAYGILIOĞLU
Çok güzel bir atasözümüz var: "El yumruğu yemeyen, kendi yumruğunu demir zannedermiş" derler. Yani; başkalarıyla mukayese etmeden sadece kendini görme ve beğenme anlamında bir atasözü.
Biz de ulus olarak ve özellikle politikacılar noktasında bu yanlışa sıkça düşeriz. Kendi başarılarımızı, sadece kendi açımızdan değerlendirmeye çalışırız; ne yazık ki başkalarıyla bu işi mukayese etmekten kaçınırız.
Oysa bir şeyi tanımlarken, sonuçlarını değerlendirirken benzer bir başka şey ile karşılaştırmak gerekir. Örneğin; ekonomiyi anlatmak ve değerlendirmek istiyorsak, öncelikle başka benzer özellikleri olan ekonomilerle karşılaştırmamız şarttır.
Bu karşılaştırma da iki türlü olabilir. Ya benzer konu, olay veya olguları kendi içerisinde önceki dönemlerdeki benzerleriyle karşılaştırırsınız; ya da aynı döneme ilişkin başka ülke örnekleriyle mukayese yaparsınız.
Biz nedense başta ekonomi olmak üzere, sadece kendi geçmişimizle ve üstelik 2002 yılından başlayan karşılaştırmalı analizler yapıyoruz. Diğer ve özellikle de benzer ülkelerle mukayesesinden kaçınıyoruz. Yani pek çok konuda bunu yapıyoruz ve dünyanın ve bizim gibi gelişme yolundaki ülkelerin ve hatta gelişmiş ülkelerin nereye gittiğini ya da nerede olduğunu ıskalıyoruz.
İşte bu ıskaladığımız konulardan birisi de deyim yerinde ise Türkiye"nin "iş yapma kolaylığı" konusundaki karnesi…
Bilindiği üzere; Dünya Bankası ve IFC, birlikle 10 yılı aşkın bir süreden beri ülkelerin "iş yapma kolaylıkları" konusunda araştırmalar yapıyor. Bu araştırma, başlangıçta 170'e yakın ülkeyi kapsarken şimdi neredeyse 190 ülkeye ulaşmış durumda.
Söz konusu araştırma ile şu konuların cevapları aranıyor:
- Tüm ülkeler içerisinde genel sıralama
- İşletme kurma süreçleri
- İnşaat izin ruhsatı
- Tapu işlemleri
- Borçlanma (kredi bulma) imkanları
- Elektrik temini
- Yatırımcının korunması
- Vergi ödeme durumu
- Sınır ötesi (dış) ticaret
- Sözleşme ifası
- İşletme iflası (kapanması)
Bu kriterlere göre ülkelerin konumu ve durumu değerlendiriliyor.
Genel sıralama itibariyle bakıldığında; Türkiye'nin sırası, 2006 yılında 175 ekonomi arasında 84. sıra iken 2014 yılında bu rakam 189 ülke arasında 69'a yükseliyor. İşte bu noktada diğer ülkelere bakmak gerekiyor. Singapur, Hong Kong, Y.Zelanda, ABD; Malezya, Güney Kore, Danimarka, Norveç gibi ülkeler ise yıllardır en üst sıralardaki konumlarını sürdürüyor. Gürcistan bile 8. sıraya kadar yükselebiliyor ve hatta Ukrayna en fazla reform yapan ülkeler arasında üst sıralarda yerini alabiliyor.
Türkiye'nin 2014 yılı karnesine yönelik analize bakıldığında, şunlar dikkati çekiyor.
- İşletme kurma süreçlerinde asgari sermaye şartı ile zorluk sergiliyor. Ancak; yeni TTK ile önemli ve sıkı düzenlemeler getiriliyor.
- İnşaat izin ruhsatı süreçlerinde karne çok zayıf ve Türkiye 148. sıraya kadar geriliyor. Aynı şekilde işletme iflası (kapanması) konusunda 130. sıraya düşüyor.
- Tapu işlemlerinde de tescil işlemlerinde ve masraflarda artış dikkat çekiyor ve olumsuzluk olarak algılanıyor.
Başka ayrıntılar da dikkate alındığında Türkiye'nin karşılaştırmalı analizi çok iç açıcı değil. Toplum hayatında önemli yeri olan ve özel sektör düzeyinde ciddi sonuçlar doğuran "iş yapma kolaylıkları" konusu büyük önem taşıyor.
Oysa; Türkiye'yi yönetenlerin, siyasetin günlük ve uçup giden yapay gündemlerle meşgul olmaları yerine, bu konulardaki yapısal düzenleme ve çözümlere ağırlık vermesi beklenir.