Sebze-meyve bahara kadar el yakacak

SERGÜL KESKİN

İSTANBUL - Ardı ardına gelen aşırı yağışlar, kar ve fırtına, sera üretiminin ağırlıkta olduğu Antalya, Aydın, Adana, İzmir, Muğla ve Yalova’da sera ve tarla ürünlerine zarar verip bir de bunun üzerine kar nedeniyle nakliyede sıkıntı yaşanınca, sebze meyve fiyatları cep yakmaya başladı. İstanbul Meyve Sebze Hali’nde sebze ve meyve fiyatları yılbaşına göre yüzde 20 ile yüzde 230 arasında artarken, bu fiyatların üzerine market ve diğer satış noktalarında konulan ve yüzde 100’lere ulaşan zamlar tüketicinin belini büker oldu. Sektör temsilcileri, tarla ürünleri çıkana kadar tüketicinin sebzeyi pahalı tüketeceğini belirtiyor. DÜNYA’nın hal verilerinden derlediği bilgiye göre, sebzede yılbaşından bu yana zam şampiyonu yüzde 233 ile yüzde 166 arasında fiyat artışı olan yeşil fasulye oldu. İstanbul Sebze Meyve Hali’nde 5 Ocak’ta 4.5 ile 7.5 lira arasında değişen şeker fasulyenin kilosu 24 Şubat’ta 15-20 liraya çıktı. Salatalığın (Çengelköy) kilosu 3.5- 6 liradan 6-10 liraya çıkarken, bu üründeki artış yüzde 71 ile 67 arasında oldu. 2.5 ile 4.5 lira arasında değişen biberin (çarli) kilosu yüzde 60 ile 33 arasında fiyat artışı ile 4-6 liraya yükseldi. Domatesin fiyatı 2.5-3.5 liradan, 3 ile 4.5 liraya (yüzde 20-28.5), patlıcanın kilosu 3-4.5 liradan 4.5-5.5 (yüzde 50-22) liraya çıkarken, tanesi 1.5-2.5 lira arasında olan karnabaharın tanesi 3-3.5 liraya ulaştı. 

Meyve fiyatları da arttı 

Sera ürünlerinin yanı sıra, açık alanda yetişen havuç, turp, kıvırcık, maydanoz ve taze soğan da fiyat artışından nasibini aldı. Havucun kilosu 1.2-1.7 liradan yüzde 25-35 arası artışla 1.5-2.3 liraya yükseldi. Kıvırcığın kasası 10-12 liradan, yüzde 50 ile yüzde 70 arasındaki artışla 15-20 liraya çıktı. Narenciye dışında meyvede hasar olmamasına karşın, hal verilerinde meyve fiyatlarında da benzer artış olduğu görüldü. Yılbaşında armudun (deveci) kilosu 2.5-4 lira iken, 24 Şubat itibariyle fiyatı 3.5-4.5 liraya çıktı. Mandalina 1.5- 2.5 liradan 3-4 liraya çıktı.

Tüketiciler fırsatçılara teslim oluyor

İstanbul Meyve Sebze Komisyoncu ve Tüccaarlar Federasyonu Başkanı Burhan Er, kışın sebzenin örtü altında yetiştirilmesine karşın kar, aşırı yağmur ve fırtınanın seralara zarar verdiğini, ayrıca sera dışında yetişen havuç, turp, taze soğan, ıspanak, marul ve maydanaz gibi sebzenin de Ege ve Akdeniz’de sel suları altında kaldığını söyledi. Şu anda seralarda ürünün az olduğunu, bu nedenlede de fi yatların arttığını ifade eden Er, şunları söyledi: “Fiyat artışında iki etken söz konusu. Piyasada arz talep dengesine göre fi yat belirleniyor. Ürün az olunca fi yat artıyor. Serbest piyasa koşulları nedeniyle fi yat artışında denetim ve sınırlama yok. Üretici ile tüketici arasında farklı kazanç sağlayan kesimler var. Tüketiciler fırsatçılara teslim oluyor. Üretici ürettiği malın karşılığını alamıyor. Birileri taze soğanın kilosunu 4-5 liraya alıp 10 liraya satıyorsa bunun peşine düşmek gerekiyor. Sivri biber halde 4 lira, markette 6-7-9 lira. Büyük ulusal marketler, holdingler, grosmarketler yağışı fırtınayı bahane ederek ellerindeki malı peyderpey çıkarıp, istedikleri fi yata satıyorlar. Meyvede de benzer durum var. Meyve yağıştan soğuktan zarar görmedi. Depoda bekliyor, ama fi yatlar artıyor. Ekimde narın kilosu 1 lira idi şimdi 2.5-3 lira. Sebzenin ucuzlaması için nisan ayını bekleyeceğiz. Tarla ürünlerinin devreye girmesiyle ancak ucuzlama olacak.”