Serbest meslek erbabı ve geçici vergi beyannamesi
VERGİ PORTALI / Dr. Ahmet KAVAK
Mesleki kazancının tamamı üzerinden %15 ve üzerinde gelir vergisi kesintisi yapılan serbest meslek erbabı ile üç aylık dönem içinde elde edilen safi serbest meslek kazancı üzerinden hesaplanan %15 geçici vergi tutarında veya daha fazlasını kesinti suretiyle ödemiş olan serbest meslek erbabının geçici vergi beyannamesi vermesinde yasal bir yararın olup olmadığı hususu yazımızın konusu olarak ele alınıp açıklanmaya çalışılmıştır.
Serbest meslek kazancı ve gelir vergisi kesintisi
Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasında yazılı kurum ve kuruluşlar ile tüccarlar, çiftçiler ve serbest meslek erbabı tarafından ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olmak koşulu ile serbest meslek erbabına yapmış oldukları ödemeler üzerinden %20 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak zorundadırlar. Gelir vergisi kesintisinin matrahı; serbest meslek erbabına yapılan ödemenin brüt tutarı olup, bundan gider veya masraf adı altında herhangi bir indirim yapılması söz konusu değildir.
Serbest meslek erbabı ve geçici vergi beyannamesi
Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 120'nci maddesinde hüküm altına alındığı üzere, noterlik görevini ifa edenler dışındaki bütün serbest meslek erbabı takvim yılının üçer aylık dönemlerinde elde etmiş oldukları safi mesleki kazançları için, hesap dönemini izleyen ikinci ayın 14'üncü akşamına kadar geçici vergi beyannamesi vermeleri ve beyan edilen matrah üzerinden hesaplanan %15 oranındaki geçici vergiyi de, beyannamenin verildiği ayın 17'nci günü akşamına kadar ödemeleri gerekmektedir. Tabii ki verilen geçiçi vergi beyannamesinde beyan edilen mesleki kazanç üzerinden hesaplanan %15 oranındaki geçici vergiden aynı dönem içinde kesinti yolu ile ödenen vergiler mahsup edilmekte ve mahsup sonrasında varsa kalan geçici vergi ödenmektedir.
İşte bu işlem sırasında serbest meslek erbabının brüt geliri üzerinden %20 oranında gelir vergisi kesintisi yapılmış olduğundan bu kesinti tutarı, her halükarda safi mesleki kazancı üzerinden hesaplanan %15 oranındaki geçici vergiden çok yüksek olacağından mahsup sonrasında ödenecek vergi çıkmayacaktır. Bu durumda geçici vergi beyannamesinin verilmesi, beyanname üzerinden alınan damga vergisi dışında, mali açıdan bir yarar sağladığından bahsedilmesi söz konusu değildir. Aynı şekilde, üçer aylık dönemler içinde serbest meslek erbabının bir kısım mesleki kazançlarından gelir vergisi kesintisi yapılmamasına rağmen o dönem içinde beyan ettiği safi mesleki kazancına göre hesaplanan %15 oranındaki geçici vergi tutarı üzerinde kesinti yolu ile gelir vergisi ödemiş olan serbest meslek erbabının da mahsup sonrası ödenecek geçici vergisi çıkmayacağından geçici vergi beyannamesi vermesinde yukarıda belirtildiği üzere hiçbir yarar sağlanmamaktadır.
Bu açıklamalar ışında bir serbest meslek erbabının geçici vergi dönemleri içinde kesinti yolu ile ödemiş olduğu gelir vergisi tutarının, geçici vergi miktarına eşit yada yüksel olduğu dönemlere ilişkin bilgi vermesi koşuluyla geçici vergi beyannamesi vermemesi için gerekli yasal düzenlemenin yapılması yerinde olacağı kanaatindeyim.
Sonuç
Serbest meslek erbabının geçici vergi dönemleri itibariyle kesinti yolu ile ödemiş olduğu gelir vergisi tutarının, o dönemin geçici vergi tutarına eşit veya geçici verginin üzerinde olduğunda mahsup sonrası ödenecek geçici çıkmayacağından geçici vergi beyannamesi vermesinin yasal bir yararından bahsetmek mümkün olmamaktadır. Bu durumda ki serbest meslek erbabının bildirimde bulunması koşulu ile, geçici vergi beyannamesi vermesine gerek olmadığına ilişkin yasal bir düzenlemenin yapılması hem vergi idaresi ve hemde meslek erbabı acısından zaman israfının önlenmesi bakımından doğru bir yaklaşım olacaktır.