Sıcaklar cebi de yaktı

ANKARA  – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), ağustos ayında görülen rekor sıcakların yaş sebze ve meyve fiyatlarını yükselttiğini açıkladı. Ağustos'ta marketlerde fiyatın en çok artan ürünün "karpuz", fiyatı en çok düşen ürünün "soğan" olduğunu vurgulayan TZOB, kuru incirde üretici-market fiyatları arasındaki farkın yüzde 393 olduğunu, 29 ürünün 12'sinde fiyat artışı yaşandığını bildirdi.

TZOB'un üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar ürünlerde yaşanan fiyat farkını ortaya koyan araştırmaya göre Ağustos ayında görülen rekor sıcaklar yaş sebze ve meyve fiyatlarını yükseltti.

Ağustos ayında meydan gelen yüksek sıcaklıklar açıkta yetiştirilen ürünlerde yanmaya yol açtı. Ayrıca, bazı bölgelerde mevsim normallerinin üzerinde seyreden yağışlar da bitkilerdeki mantari hastalıkların yayılmasına sebep olması nedeniyle bazı ürünlerde rekoltenin beklenenin altında olmasına neden oldu. Karpuz fiyatının artışında havaların sıcak gitmesi ve Ramazan ayı dolayısıyla talebin artması da etkili oldu.

Üretici-market arasındaki fiyat farkı yüzde 393'e çıktı

Ağustos ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı yüzde 393'lere ulaştı. Ürün grupları itibarıyla bakıldığında ise bu oranın yaş sebze ve meyvede yüzde 260.7 kurutulmuş ürünlerde yüzde 392.8 baklagillerde yüzde 290.9 pirinçte yüzde 166.4'lere ve hayvansal ürünlerde yüzde 203'lere kadar çıktığı görüldü.

Market fiyatlarına bakıldığında 8 üründe fiyat değişimi olmazken, 9 üründe azalma, 12 üründe ise fiyat artışı oldu. Limon, kavun, nohut, yumurta, süt, tavuk eti, toz şeker ve pirinç fiyatlarında değişim görülmezken, yeşil mercimekte yüzde 0.4, kuru incirde yüzde 0.7, kuru fasulyede yüzde 1.5, armutta yüzde 3.7, havuçta yüzde 4.4, fındıkta yüzde 4.5, kuru üzümde yüzde 5.3, patateste yüzde 15, soğanda ise yüzde 20.1 fiyat düşüşleri görüldü.

Buna karşılık, karpuzda yüzde 100.4, salatalıkta yüzde 58.3, yeşil fasulyede yüzde 46.4, sivri biberde yüzde 30.6, domateste yüzde 25.6, patlıcanda yüzde 24.8, şeftalide yüzde 9.5, kuru kayısıda yüzde 7.5, dana etinde yüzde 7.1, elmada yüzde 6.4, kuzu etinde yüzde 5.7, kırmızı mercimekte ise yüzde 0.7 fiyat artışları oldu.

Soğanın fiyatı yüzde 28 düştü

Ağustos ayında üretici fiyatlarında, 6 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 7 üründe azalma, 14 üründe ise fiyat artışları oldu. Nohut, pirinç, kuru kayısı, yumurta, süt ve kuzu etinde fiyat değişimi görülmezken, karpuzda yüzde 177.5, salatalıkta yüzde 89.2, kavunda yüzde 54.2, sivri biberde yüzde 52.6, yeşil fasulyede yüzde 50, patlıcanda yüzde 49.1, domateste yüzde 31.7, patateste yüzde 21.9, kuru üzümde yüzde 14.9, elmada yüzde 14.8, havuçta yüzde 9.8, limonda yüzde 9.6, dana etinde yüzde 2.7, kırmızı mercimekte ise yüzde 1.9 fiyat artışı oldu.

Buna karşılık, armutta yüzde 4.6, şeftalide yüzde 5.1, yeşil mercimekte yüzde 5.9, kuru fasulyede yüzde 16.7, fındıkta yüzde 18.1, kuru incirde yüzde 23.1, soğanda ise yüzde 27.7 fiyat düşüşleri görüldü.

Kuru fasulye ve soğanda ürün rekoltesindeki artışa bağlı olarak fiyat düşüşleri görülürken, kuru incirdeki fiyat düşüşünde ihracatın henüz başlamamış olması etkili oldu. Ağustos ayında üretici ve market fiyatlarını birlikte değerlendirdiğimizde üretici ve markette karpuz, salatalık, yeşil fasulye, sivri biber, domates, patlıcan ve dana eti fiyat artışının görüldüğü ürünler oldu. Başta karpuz olmak üzere yaş sebze meyvede görülen fiyat artışında, yaz döneminde meydana gelen iklim değişiklikleri etkili oldu.

Soğan, armut, kuru fasulye, yeşil mercimek, kuru incir ve fındıkta üretici fiyatları çok düşerken, market fiyatları daha az düşüş gösterdi. Dana etinde marketlerdeki fiyat artışı üreticideki fiyat artışından fazla oldu. Kuru kayısı ve kuzu etinde üretici fiyatı geçen aya göre değişmezken market fiyatı artış gösterdi. Kuzu eti fiyatı market raflarında yüzde 5.7 arttı. Şeftalide ise üretici fiyatı düşerken market fiyatı artış gösterdi. Üretici fiyatlarındaki düşüş marketlere yansımadı.