Sigortalının dul eşi ve yetim kalan çocuğu ne yapsın?

 

1.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 32'nci maddesi hükmüne göre, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı olup, toplam 900 gün primi bildirilmiş 4/a sigortalısının (hizmet sözleşmesi ile işveren tarafından çalıştırılan sigortalının) vefatında hak sahiplerine aylık bağlanmaktadır. Ölüm aylığı bağlanabilmesi için sadece 4/1-(a) sigortalıları için öngörülen her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartında, gerek ölen sigortalı tarafından, gerekse hak sahipleri tarafından yapılan tüm borçlanmalar dikkate alınmamaktadır.

Ancak, 5510 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği 1.10.2008 tarihinden önce ölen sigortalıların 900 gün hesabında ise (mülga 506 sayılı Yasa'da yer alan kazanılmış haklar saklı tutulduğundan) borçlanılan tüm süreler dikkate alınmaktadır. Diğer bir anlatımla, sigortalının 1.10.2008 tarihinden evvel veya sonra vefat etmesine göre dul ve yetimlerin aylığa hak kazanma koşulunda, önemli bir ayırım ortaya çıkmaktadır. Konuyu iki örnekle açıklayalım.

A) 1.10.2008 tarihinden sonra ölen sigortalının 500 gün 4/1-(a) kapsamında hizmeti, 540 gün de sağlığında kendisi tarafından yapılan askerlik borçlanması hizmeti bulunmaktadır. Ancak, 1.10.2008 tarihinden sonra ölen sigortalının borçlanma süresi dikkate alınmamaktadır. Borçlanma hariç, en az 900 prim ödeme gün koşulunun bulunmaması nedeniyle hak sahiplerine aylık bağlanamayacaktır.

B) 1.10.2008 tarihinden önce ölen sigortalının 500 gün 4/1-(a) kapsamında hizmeti, 540 gün de sağlığında kendisi tarafından yapılan askerlik borçlanması hizmeti bulunmaktadır. Bu durumda, 1.10.2008 tarihinden önce ölen sigortalının borçlanma süresi dikkate alınmaktadır. Borçlanma dahil, en az 900 prim ödeme gün koşulunun bulunması nedeniyle hak sahiplerine aylık bağlanacaktır.

Sonuç olarak, 5510 sayılı Kanun'un 4/1-(a) kapsamında olup, 1.10.2008 tarihi veya bu tarihten sonra vefat eden sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanması için aranan, en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartında; gerek ölen sigortalı tarafından, gerekse hak sahipleri tarafından yapılan tüm borçlanmaların dikkate alınması yönünde yasal düzenlemeye gidilmesi suretiyle, dul ve yetimlerin mağduriyetinin giderilmesi önem taşımaktadır.