Soykırımla yargılanıyor

GUATEMALA - Guatemala'da 17 ay süren iktidarı sırasında yaklaşık 1700 Maya yerlisinin ölümünden sorumlu tutulan eski diktatör Efrain Rios Montt, soykırım suçlamasıyla yargılanmaya başladı. 

 

Mahkeme heyeti, bugün başlayan duruşmada ilk tanığı dinledi.   

 

Tanık Nicolas Brito, Santa Maria Nebaja kenti yakınlarındaki Canaque köyünde yaşadığını, 1982 yılında köyünü basan askerlerin onlarca kişiyi öldürdüğünü ve evleri ateşe verdiğini söyledi. 

 

Saldırıdan şans eseri kaçıp kurtulduğunu belirten Brito, "Ölenlerden çoğu, ekmek yapan kadınlardı. Askerler, öldürdükleri köylülerin göğüslerini yarıp kalplerini çıkardılar" dedi.    

 

Aylar sürmesi beklenen mahkeme sırasında en az 150 kişinin tanık olarak dinlenmesi bekleniyor. 

 

Duruşma salonunda tartışma

 

Montt'un avukatları, 86 yaşındaki müvekkillerin masum olduğunu ileri sürdü. 

 

Avukatlardan Francisco Garcia Gudiel, müvekkilinin hiçbir zaman yerlilerin öldürülmesi için sözlü ya da yazılı emir vermediğini söyledi. 

 

Gudiel'in Yargıç Jazmin Barrioz'u Montt'a karşı ön yargılı olmakla suçlaması üzerine duruşma salonunda tartışma çıktı. 

 

Üç kişilik mahkeme heyeti, Gudiel'i görevden alarak Montt'u temsil etmesi için başka bir avukat atadı. 

 

Montt, 23 Mart 1982'de darbeyle iktidara gelmişti. Ağustos 1983'te sona eren diktatörlüğü sırasında çoğu Maya köylüsü 1700 kişinin ölümünden sorumlu tutulan Montt, Latin Amerika ülkelerinde soykırımla suçlanan ilk lider olmuştu. 

 

Montt, 15 yıl süren kongre üyeliği sırasında siyasi dokunulmazlıktan yararlanmış, daha sonra ev hapsine alınmıştı.

 

Birleşmiş Milletler desteğiyle 1999'da kurulan komisyon, Guatemala'da 1960-1996 yılları arasındaki 36 yıllık iç savaş sırasında yaklaşık 200 bin kişinin öldüğünü, köylerin yok edildiğini, yüzlerce kişinin de kaybolduğunu ortaya çıkarmıştı. 600'den fazla katliamı belgeleyen komisyon, Maya köylülerini hedef alan soykırımın ise Montt'un iktidarı sırasında işlendiğini belirlemişti.

 

Savcılar, özel kuvvetlerin Montt'un emriyle 1982'de Dos Erres bölgesinde gerillalarla işbirliği yapmakla suçladıkları Maya köylerine baskın düzenlediğini, kadınlar ve genç kızlara tecavüz edip öldürdüğünü, yüzlerce kişiyi de evlerini terk etmeye zorladığını ileri sürüyor. 1990'lı yıllarda bölgedeki bir kuyudan 100'den fazla ceset çıkarılmış ve 67'sinin 12 yaşından küçük çocuklara ait olduğu belirlenmişti.