Suriye ve BM gözlemcilerinin görevi konusunda uzlaşmaya vardı
BEYRUT / NEW YORK - Suriye ve Birleşmiş Milletler arasında, Suriye'de ateşkesi denetleyecek yüzlerce gözlemcinin görev koşulları üzerinde bir anlaşma dün imzalandı ancak Batılı ülkeleri, görevlilerin barışı güvence altına alacak yetkiye ve büyüklüğe sahip olabileceğine ikna etmek için çetin diplomatik tartışmalar bekleniyor.
Az sayıdaki BM gözlemcisi, bir hafta önce başlayan ancak akan kanı durdurmayan ateşkesi denetleme göreviyle Suriye'de bulunuyor.
Ülkede şiddet devam ederken barış gözlem gücünü büyütmenin mümkün olup olmayacağı da tartışılıyor. Gözlemcilerin öncü grubunun başkanı dün Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın ölümünü isteyen bir kalabalık tarafından tartaklandı.
BM Güvenlik Konseyi de daha büyük bir gözlem gücü gönderilmesi konusunda karar almak zorunda. Ancak Konsey Esad'ın devrilmesini isteyen Batılı ülkelerle onu destekleyen Rusya ve Çin arasında ikiye bölünmüş durumda.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon, gözlemcilerin Suriye'ye gittiği tarihten bu yana Konsey'e verdiği ilk ilerleme raporunda Suriye'nin söz verdiği gibi kent ve kasabaların çevresindeki birlikleri geri çekmediğini ve barışın sağlanmasında kararlı olduğuna dair bir işaret vermediğini söyledi.
Bazı diplomatlar şiddet ortamında silahsız gözlemcilerin görev yapmasının risklerine işaret etmekle birlikte, bu görevlilerin varlığının Suriye'deki siyasetin dinamiklerini değiştirebileceğini de kabul ediyorlar.
Rusya'nın BM temsilcisi Vitaly Churkin de, "Ban'ın tam kapsamlı bir barış denetim ekibinin gönderilmesi için istediği yetkiyi onaylamalıyız" dedi.
ABD temsilcisi Susan Rice ise bazı ülkelerin Şam'ın hala şiddeti durdurmamış ve gözlemcilere ülkede serbest dolaşım izni vermemiş olmasından kaygı duyduklarını söyledi.
Esad'ın Suriye'deki muhalifleri ise çok küçük bir gücün ancak hükümetin kusurlarını örteceğini ve 13 aydır süren baskıyı kaldırmak için daha güçlü bir girişimi engelleyeceğini söylüyorlar.
Ancak Suriye Ulusal Konseyi (SNC) adı altında örgütlenen en büyük muhalefet grubu, gözlemcilerin gelişini memnunlukla karşılıyor ve gözlemcilerin tanıklık edebilmek için ülkede görev almalarını destekliyor.
SNC, "Gözlemcilerin varlığı sivil halkın barışçı gösteriler yapma hakkını talep etmesine destek oluyor" dedi.
Amerikalı ve Avrupalı diplomatlar, Suriye'nin ateşkese tam uyum göstermemesinin daha büyük bir gözlemci grubunun görevlendirilmesine onay vermeyi zorlaştırdığını söylüyorlar. Rusya ve Çin, gözlemciler misyonunun ancak BM yasasına göre Esad'ın bu grubun yetkilerine karşı veto hakkı saklı kalırsa razı olacaklarını bildirdiler.
Suriye dışişleri bakanlığından dün yapılan yayılı açıklamada, "İmzalanan ön anlaşma ... gözlemcilerin Suriye devletinin egemenliği çerçevesi içinde görev yapmasını kolaylaştıracaktır" denildi.
Gözlem gücünün büyüklüğü üzerindeki tartışmalarda en fazla birkaç yüz kişilik bir mevcuttan söz ediliyor. Bu sayı, diğer savaş bölgelerinde daha önce konuşlandırılan BM barış güçlerinin çok küçük bir kısmına eşit.
(Reuters)