Tebligatta elektronik posta dönemi

ANKARA -  Elektronik yolla da tebligat yapılması ve adli sicil kayıtlarına elektronik yolla ulaşılmasına olanak sağlayan kanun tasarısı Adalet Komisyonunda kabul edildi.

"Tebligat Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı"nın elektronik yolla tebligat yapılmasına ilişkin hükümleri, komisyonun önceki toplantısında kabul edilmiş, adli sicil kayıtlarına elektronik ortamda ulaşımına ilişkin düzenlemeler ise alt komisyona sevk edilmişti.

Komisyonun bugünkü toplantısında, alt komisyon raporu ve verilen önergeler doğrultusunda söz konusu hükümler de kabul edildi.

CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk, kamu kurum ve kuruluşlarının kendi iş ve işlemlerine esas olmak üzere elektronik ortamda adli sicil kayıtlarında sorgulama yapabilmesinin özel hayatın gizliliğini ihlal ettiğini ifade etti.

Alt komisyonda da bunu dile getirdiğini belirten Köktürk, sorgulama için kişinin rızasının şartının eklenmesini istedi.

Alt Komisyon Başkanı ve AK Parti Kastamonu Milletvekili Hakkı Köylü ile Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya da Köktürk'ün önerisine katıldıklarını ifade ettiler.

Köktürk, Adalet Bakanlığı müfettişlerinin hakim ve savcıların telefonlarını dinlemesini örnek göstererek, Adalet Bakanının izniyle kolluk ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetkileri kapsamında ihtiyaç duydukları adli sicil ve arşiv kayıtlarında sorgulama yapabilmesine ilişkin hükmü de eleştirdi. 

Adalet Bakanı Sadullah Ergin, CHP Zonguldak Milletvekili Ali İhsan Köktürk'ün, "ilgilinin rızası alınması" önerisine katıldığını belirtti. 

Adalet Bakanlığının herhangi bir dinleme yaptırma yetkisine sahip olmadığını belirten Ergin, Adalet Bakanlığının hakim ve savcıların soruşturma yetkisini muhafaza etmek gibi bir arzusunun da olmadığını kaydetti.

Ergin, Bakanlığın mevcut mevzuata göre bu görevleri yapmak zorunda olduğunu ifade ederek, "Bakanlık bu görevi yapmadığı taktirde şu anda Türkiye'de bu görevi yapacak kurum yok" dedi.

Adalet Müfettişlerinin yaptığı faaliyetin idari değil, yargısal nitelikte olduğu yönünde Yargıtay Ceza Genel Kurulunun içtihadı bulunduğunu kaydeden Ergin, "Müfettişlerimizin yaptığı faaliyet CMK kapsamında ceza soruşturmasıdır ve ceza usul yasasına göre yapılmaktadır. Usul yasasının verdiği imkanları müfettişlik kurumu kullanmaktadır" dedi.

Ergin, Bakanlığın bu yetkilerin bağımsız kurullara devri konusunda yasa taslağı hazırladığını kaydederek, "Mevcut yasal hükümler değiştirilmedikçe Bakanlığın ve buna bağlı olarak Teftiş Kurulunun bu faaliyetleri ihmal etmesi söz konusu olamaz" dedi.

CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek'in Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısının değiştirilmesi konusunda çalışma yapıldığının belirtildiğini ifade ederek, Bakan ve Müsteşar'ın Kuruldan çıkarılmasının düşünülüp düşünülmediğini sorması üzerine ise Ergin, yaptıkları çalışmanın, Venedik Komisyonu tavsiye kararlarıyla, AB ilerleme raporlarından esinlenerek yürütüldüğünü söyledi. Ergin, Kurulun oluşumunun geniş tabanlı olması ve kararlarına karşı yargı yolunun açılmasının öngörüldüğünü bildirerek, "Bizim deklare etmediğimiz bir takım taslaklar konuşuluyor. Emekli yargıçlardan geçenlerde ifade edenler oldu; (Sekreterya Bakanlıkta kalıyor, teftiş Bakanlıkta kalıyor, Bakan ile Müsteşar Kurulda duruyor, ne anladık bu yargı reformundan) gibi bilgiye dayanmayan, tamamen yanlış enformasyona dayalı bir takım tespitler yapılıyor. Genel ilkeleri belirledik. Evrensel hukuk ve AB kriterleri ön açıcı olacak" dedi.

Tasarıya göre, isteyene elektronik yolla da tebligat yapılabilecek. Anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlere elektronik yolla tebligat yapılması zorunlu olacak.

Elektronik yolla tebligatın zorunlu bir sebeple yapılamaması halinde, diğer usullere göre tebligat yapılacak.

Elektronik yolla tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılacak.

Bilinen en son adresin tebligata elverişli olmadığının anlaşılması veya tebligat yapılamaması halinde, muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan yerleşim yeri adresi, bilinen en son adresi olarak kabul edilecek ve tebligat buraya yapılacak.

Gösterilen adres, muhatabın adres kayıt sistemindeki adresi olup, muhatap o adreste hiç oturmamış veya o adresten sürekli olarak ayrılmış olsa dahi, tebliğ memuru tebliğ olunacak evrakı, o yerin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine, zabıta amir veya memurlarına imza karşılığında teslim edecek ve ihbarnameyi gösterilen adresteki binanın kapısına yapıştıracak. İhbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih, tebliğ tarihi sayılacak. Adreste bulunmama sebebi mazbataya yazılacak.

Tasarıda, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarına yapılacak tebligat da yeniden düzenleniyor. Bugüne kadar Adalet Bakanlığı aracılığıyla yapılan tebligat, ilgili temsilciliğe yapılacak. Buna göre, yetkili merciler tarafından çıkarılacak tebligatta, tebliğ evrakı doğrudan o yerdeki Türkiye Büyükelçiliği veya Konsolosluğuna gönderilebilecek.

İlanen tebligat, gazetenin yanı sıra elektronik ortamda da yapılacak.

Adresini değiştiren kimse, yenisini bildirmediği ve adres kayıt sisteminde yerleşim yeri adresi de tespit edilmediği takdirde, tebliğ olunacak evrakın bir nüshası eski adrese ait binanın kapısına asılacak ve asılma tarihi tebliğ tarihi sayılacak. Daha önce tebligat yapılmamış olsa bile, tüzel kişiler bakımından resmi kayıtlardaki adresleri esas alınacak.

Daha önce yurt dışındaki adresinde tebligat yapılmış Türk vatandaşı, yurt dışındaki adresini değiştirir ve bunu tebliğ çıkaran merciye bildirmez, adres kayıt sisteminden de yerleşim yeri adresi tespit edilmezse; bu kişinin yurt dışında daha önce tebligat yapılan adresine Türkiye Büyükelçiliği ve Konsolosluğunca gönderilen bildirimin adrese ulaştığının belgelendiği tarihten itibaren 30 gün sonra tebliğ yapılmış sayılacak.

Sadece celse esnasında doğrudan tebligat düzenlemesi, yapılan değişiklikle mahkeme, savcılık kalemlerinde ve icra dairelerinde de yapılacak. 

Tapuda kayıtlı veya miras, istimlak, cebri icra veya mahkeme ilamıyla, iktisapta bulunan hak sahipleri, adreslerini ve değiştirdikleri takdirde yenisini, bulundukları yerin tapu idaresine bildirmeye mecbur olacak. Davetiyle veya tebliğ evrakı, bu suretle bilinen son adrese gönderilecek. Hak sahiplerinin adresi bildirmemeleri halinde, adres kayıt sistemindeki adresleri, tebligat adresi olarak kabul edilecek.

Düzenlemenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar, İçişleri, Maliye ve Ulaştırma Bakanlıklarının görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.

Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü, elektronik ortamda yapılacak tebligata ilişkin her türlü teknik altyapıyı, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde kurarak faaliyete geçirecek.

İşleteni veya sahibi devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların karıştığı trafik kazalarında oluşan zararlara ilişkin davalara adli yargıda bakılacak. 

Bir suça ilişkin soruşturma ve kovuşturma kapsamında adli sicil ve arşiv kayıtlarında; mahkeme, hakim, askeri hakim, Cumhuriyet başsavcılığı ve askeri savcılık doğrudan doğruya sorgulama yapabilecek.

Kolluk ve diğer kamu kurum ve kuruluşları, görev ve yetkileri kapsamında ihtiyaç duydukları adli sicil ve arşiv kayıtlarını, Adalet Bakanının izniyle Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Paylaşım Sisteminden sorgulayacak. Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Paylaşım Sistemi veri tabanındaki bilgilerin tamamı, hiçbir kurum ve kişiye verilemeyecek.

Kolluk ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, mevzuatın izin verdiği durumlarda, kendi iş ve işlemlerine esas olmak üzere, sadece o iş ve işlemle ilgili olarak kişinin rızasını alarak sorgulama yapabilecek. Sorgulanan adli sicil ve arşiv kayıtlarına ilişkin bilgi ve belgeler, sorgulama yapan kurumlarda sorgulamayla ilgili iş ve işlemin tamamlanmasından sonra hiçbir şekilde muhafaza edilmeyecek veya kayıt altına alınmayacak, sorgulamanın tamamlanmasının ardından imha edilecek. Sorgulama sonucunda işlem tesis edilmesine engel bir adli sicil ve arşiv kaydı bulunduğunun tespiti halinde, kamu kurum ve kuruluşlarınca durum ilgiliye bildirilecek.

Gerçek kişiler, kendileriyle ilgili adli sicil ve arşiv kayıtlarını, güvenli elektronik imza veya yönetmelikle belirlenecek diğer güvenli kimlik doğrulama araçlarını kullanarak sorgulayabilecek. Sorgulama sonucu oluşturulan elektronik imzalı Adli Sicil veya Arşiv Kaydı Belgesi, elektronik ortamda ilgilisine güvenli şekilde ulaştırılacak.

Adli Sicil ve Arşiv Kaydı Paylaşım Sistemi'nden elektronik ortamda kamu kurum ve kuruluşlarıyla, gerçek kişilerce yapılacak sorgulamalardan ücret alınmayacak.

Kamu kurum ve kuruluşları, düzenlemenin yürürlüğe gidiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde adli sicile ilişkin gerekli teknik altyapıyı kurarak Adalet Bakanından izin alacak.

Adalet Bakanından izin alan kamu kurum ve kuruluşları, görev ve yetkileri kapsamında ihtiyaç duydukları adli sicil ve arşiv kayıtlarını, doğrudan Adli Sicil ve Arşiv Kayıtları Paylaşım Sisteminden sorgulamaya başlayacak, vatandaşlardan doğrudan adli sicil veya arşiv kaydı isteyemeyecek.

Elektronik ortamda tebligata ilişkin hüküm tasarının yasalaşarak yürürlüğe girmesinden 1 yıl sonra, sermaye şirketlerine elektronik yolla tebligat yapılması zorunluluğunu getiren hükmü 2 yıl sonra yürürlüğe girecek.