Tek üyeli yönetim kurulu olur mu?

Soner ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi

Bu yazımızda birçok anonim şirket yöneticisinin ve pay sahibinin merak ettiği "Yeni Türk Ticaret Kanunu tek kişilik yönetim kuruluna izin veriyor mu? Tek kişilik kurul olur mu? Yönetim kurulu üye sayısı konusunda bir üst sınır var mı?" sorularını cevaplamaya çalışacağız. 
Bildiğiniz üzere, 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu anonim şirket yönetim kurulunun en az üç üyeden oluşmasını şart koşmuştu. Bu nedenle, bütün anonim şirket yönetim kurulları asgari üç üyeden oluşmakta idi. 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ise yönetim kurulunun bir veya daha fazla kişiden oluşacağını belirtmiştir. Yani, YTTK, anonim şirketlerde tek üyeli yönetim kuruluna izin vermiştir. Dolayısıyla, yeni TTK'nın yürürlüğe girdiği 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren, yeni kurulacak olan anonim şirketler tek kişilik yönetim kurulu oluşturabilecek, mevcut anonim şirketler ise esas sözleşmelerinde değişikliğe giderek yönetim kurulu üye sayısını bire düşürebileceklerdir.
İlk bakışta, tek kişi ve kurul ifadeleri birbiri ile çelişiyor gibi algılanmaktadır, tek kişiden kurul mu olur sorusunu akla getirmektedir. Ancak, eski TTK'da olduğu üzere yeni TTK'da da yönetim kuruluna, kendisine yardımcı olmak üzere komite ve komisyon kurabilme yetkisi tanımıştır. Bu çerçevede, tek üye bulunsa dahi, anılan komite ve komisyonlarla bir kurul yapısının sağlanması mümkündür.
Yeni Türk Ticaret Kanunu tek pay sahipli anonim şirketlere izin verdiğinden, pay sahibinin aynı zamanda şirketin yönetim kurulu üyesi olması mümkündür. Ancak, bu bir yasal zorunluluk değildir. Zira, yeni TTK, pay sahibi olmayan kişilerin de yönetim kurulu üyesi olarak seçilmelerine ve görev yapmalarına imkan sağlamıştır. Bu manada, tek kişilik bir anonim şirkette, yönetim kurulu üyesi pay sahibi olmayan bir kişiden de oluşabilir. Hatta, yeni TTK, tüzel kişilerin tüzel kişilik olarak yönetim kurulu üyeliğine seçilmesine izin verdiğinden, yönetim kurulunun tek üyesinin tüzel kişi olması da mümkündür.
Bu açıklamalardan "tek kişilik anonim şirketlerde yönetim kurulu da tek üyeden oluşur" sonucunu çıkarmamak gerekir. Tek kişilik bir anonim şirkette yönetim kurulu 3, 5, 7, 9 kişiden de oluşabilir. Ancak, bu hususun şirket esas sözleşmesinde açıkça belirtilmesi gerekir. Bu durumun aksine, 3, 5, 7, 9Ö 200 ortaklı bir anonim şirkette, esas sözleşme ile düzenlenmek suretiyle, yönetim kurulu tek üyeden de oluşabilir. Bir başka deyişle, anonim şirketteki pay sahibi sayısı ile yönetim kurulu üye sayısı arasında doğrudan bir ilişki söz konusu değildir. Bu, şirket kurucularının ve pay sahiplerinin takdirine bırakılmış bir husustur. Şirket esas sözleşmesi ile yönetim kurulu üye sayısı serbestçe belirlenebilir.
Gelelim üye sayısına; yönetim kurulu üye sayısı konusunda ne eski ne de yeni TTK'da bir üst sınır belirtilmemiştir. Dolayısıyla, yönetim kurulu üye sayısı için bir alt sınır olmadığı gibi üst sınır da söz konusu değildir. Ancak, yönetim kurulu kaç kişiden oluşacak ise, bu hususun şirket esas sözleşmesinde açıkça belirtilmesi gerekir. Hatta, uygulamada olduğu üzere esas sözleşmeye "yönetim kurulu 5 ilâ 11 üyeden oluşur" şeklinde alt ve üst sınırı belirten bir hüküm konulup, bu konudaki takdir hakkı genel kurula da bırakılabilir.   
Son olarak, TTK ile getirilen bu imkanın özel kanunlardan kaynaklanan istisnaları bulunabileceğini, bu nedenle TTK'da izin veriliyor diye her anonim şirketin tek üyeli yönetim kurulu imkanından faydalanamayacağını belirtelim. Örneğin; payları Borsa İstanbul'da işlem gören borsa şirketlerin yönetim kurulu üye sayısının 5 üyeden az olmaması gerekmektedir. Bu nedenle, TTK izin verse dahi bazı şirketlerin tek kişilik yönetim kuruluna sahip olması mümkün olmayabilir.