Ticari belgelerde hangi bilgiler yer alacak?
Soner ALTAŞ / Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi
13 Ocak 2011 tarihinde kabul edilen 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu nihayet yürürlüğe girdi. Öncelikle, yeni TTK'nın ülkemize ve iş dünyamıza hayırlı olmasını diliyorum. Bildiğiniz üzere, geride bıraktığımız aylarda iş dünyasının en önemli gündem maddesi yeni Türk Ticaret Kanunu idi ve yeni TTK'nın bazı düzenlemelerinin uygulamada sıkıntı doğurabileceği dile getirilmekteydi. Bunun üzerine, 30 Haziran 2012 tarihli Resmi Gazete'de, yani yeni TTK'nın yürürlüğe girmesinden bir gün önce, yayımlanan 6335 sayılı Kanun ile 6102 sayılı yeni TTK'nın eleştiriye konu hükümlerinde değişikliğe gidildi, bazı hükümleri ise yürürlükten kaldırıldı.
Eleştiriye konu olan ve 6335 sayılı Kanun ile yeniden düzenlenen bu hükümlerden biri de tacirin işletmesiyle ilgili kullanacağı her türlü kağıt ve belgede birtakım bilgilere yer verme zorunluluğuna ilişkin olandı. 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu'nun ilk halinde, tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kâğıt ve belgede "ticaret sicili numarasının, ticaret unvanının, işletmesinin merkezinin, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermayenin, internet sitesinin adresi ve numarasının gösterilmesi; anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde bu bilgiler yanında, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadlarının da yazılması" ve tüm bu bilgilerin ayrıca şirketin internet sitesinde yayımlanması zorunlu tutuluyordu. Bu zorunluluklara uyulmaması hali için ise üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilmesi öngörülüyordu. Burada geçen "her türlü kağıt ve belge" ibaresi yoğun eleştirilere maruz kaldı, perakende satış fişi gibi belgelere bu kadar bilginin nasıl sığdırılacağı yönünde şikayetler dile getirildi, cezanın suça kıyasla oldukça ağır olduğu ifade edildi.
Bu eleştiriler üzerine 6335 sayılı Kanun ile anılan yükümlülük yumuşatılmıştır. Yapılan bu değişikliğe göre; her türlü kağıt ve belgede değil, tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlendiği ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde sadece ticaret sicili numarası, ticaret unvanı ve işletme merkezi gösterilecektir. Eğer tacir internet sitesi oluşturma yükümlülüğüne tabi ise, sayılan bilgiler yanında internet sitesi adresine de yer verilecektir. Kanunun ilk halinde öngörülen "taahhüt edilen ve ödenen sermaye ile anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadlarının" belgelerde gösterilmesi zorunluluğu ise kaldırılmıştır. Böylece, kanunun ilk halindeki "her türlü kağıt ve belge" kavramı netleştirilmiş ve belgelerde gösterilecek bilgiler de azaltılmıştır.
Yapılan değişiklikle, bu konudaki hapis ve adlî para cezası da 2 bin TL idari para cezasına dönüştürmüştür. Peki, bu bilgiler ticari mektuplarda, ticari defterlere yapılan kayıtların dayandığı belgelerde 1 Temmuz'dan itibaren gösterilecek midir, göstermeyenlere ceza verilecek midir? Hayır, zira yapılan değişiklikle yukarıda sayılan bilgileri şirket belgelerinde gösterme zorunluluğu 1 Ocak 2014 tarihine ertelenmiştir. Bu itibarla, yeni TTK yürürlüğe girdi diye telaşa kapılmaya gerek yoktur. Gerçek ve tüzel kişi tacirler, daha önce matbaadan bastırmış oldukları mevcut belgelerini 2013 yılı sonuna kadar rahatlıkla kullanabilirler.