Toplu iş sözleşmesinde itiraza 30 gün süre

ANKARA(DÜNYA)-Çalışma hayatında sendikaların en fazla yakındığı konulardan olan yetki tespiti ve itiraz süreçlerine ilişkin olarak hazırlanan yönetmelikte, yetki itirazlarının en geç 2 ay içinde mahkemelerce sonuçlandırılması hükmü yer aldı. Yönetmelikte, maddi hata durumunda ilgili mahkeme 6 iş günü içinde duruşmasız olarak yetki işlemini durduracak. İşkolu barajını aşamayan sendikalar yetki itirazında bulunamayacak. Yönetmelikle, grev oylaması yöntemi de belirlendi.

Resmi Gazete’de yayınlanan “Toplu iş sözleşmesi yetki tespiti ile grev oylaması hakkında Yönetmelik”e göre aynı işkolundaki sendikaların işyeri ya da işletme için farklı tarihlerde yetki tespiti başvurusu istemesi halinde talepler geliş tarihi öncelikli olarak sonuçlandırılacak. İşkolu barajını geçen işçi sendikaları ve işveren, işçi sendikası için yetki tespiti başvurabilecek. Yürürlükte bulunan bir toplu sözleşme varsa, toplu sözleşmenin bitiminden önceki 120 içinde yetki tespiti istenebilecek. Yetki tespiti yapılırken, tespit başvurusu tarihinden önceki işe giriş çıkışlardan SGK’ya bildirilmeyenler dikkate alınmayacak.

Bakanlık kendi kayıtlarına göre yaptığı incelemeye dayalı olarak “olumlu yetki tespitini”  verecek. Bu tespit yazısı ilgili sendikaya, aynı işkolundaki diğer işçi sendikalarına ve taraf işverene gönderilecek. Olumsuz yetki tespiti yazısı ise içeriğinde işyeri ya da işletmenin unvan ve çalışan sayısı, sendikalı sayısını içerecek biçimde hazırlanarak taraflara gönderilecek.

Olumlu ya da olumsuz yetki tespitine,  tespit yazısı ulaşmasından itibaren 6 işgünü içinde işveren ya da işçi sendikası mahkemelere itiraz edebilecek. İşkolu barajını aşamayan işçi sendikaları itiraz edemeyecek. İtiraz, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ya da ilgili birimlerine kayıt ettirilecek.

İtiraza konu olması halinde işçi üye sayılarının tespitinde maddi hata varsa, mahkeme duruşma düzenlemeden en geç 6 işgününde sonuçlandıracak. Dava açılması halinde en geç iki ay içinde sonuçlandırılacak. İtiraz olması halinde Bakanlık yetki tespiti işlemini mahkeme veya diğer süreç tamamlanıncaya kadar durduracak.
Yetki tespit yazısının verilmesinin ardından itiraz olmaması halinde Bakanlık 6 işgünü içinde ilgili sendikaya “Yetki Belgesi” verilecek. Diğer durumlarda mahkeme kararları Bakanlığa ulaşmasının ardından 6 iş günü içinde belge verilecek.

Yönetmelikte, işkolu istatistiklerine ilişkin hükümler de yer aldı. Buna göre, Ocak ve Temmuz aylarında bakanlık tarafından istatistikler yayınlanacak. Her istatistik yenisi yayınlanıncaya kadar geçerli olacak. Yapılan yetki belgesi başvuruları, ilgili istatistik dönemi için değerlendirilecek, daha sonra yayınlanacak istatistikler geriye yürütülmeyecek.
İstatistikler yayınlanmasından sonraki 15 gün içinde Ankara İş Mahkemesi’nde itiraz edilebilecek. Mahkeme itirazı 15 gün içinde sonuçlandıracak. Bakanlık kararı temyiz edebilecek, Yargıtay da temyizden 15 gün sonraya kadar kararı kesinleştirecek.

Yönetmelikle sendikaların grev oylamasına yönelik düzenleme de yapıldı. Buna göre, grev oylaması yapılması kararı alınması halinde ilan edilmesinden en geç altı işgünü içinde işyerinin bağlı olduğu ildeki Çalışma Bakanlığı birimine bildirimde bulunulacak. Grup toplu sözleşmesi yapılıyorsa, grev oylama talebi grubun her bir işyerinin bağlı olduğu yerdeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne de yapılacak. Grev oylama talebi işçilerin ayrı ayrı imzalayabileceği dilekçelerle olabileceği gibi, tek bir dilekçeye imza atılması yoluyla da yapılabilecek. Grev oylaması talebi, grev kararı ilan edilmesinden sonra çalışanların en az dörtte birinin talebi ile yapılabilecek. Oylama durumunda, oylamaya katılanların salt çoğunluğunun olumsuz oy vermesi halinde grev kararı uygulanmayacak.

İşkolu barajları

Yönetmelikte, işkolu barajı uygulamasına ilişkin olarak geçiş hükümlerine ilişkin Kanun maddesi de geçici madde olarak yer aldı. Kanun gereği, işkolu barajı yüzde 3 olarak uygulanıyor. Yine kanun maddesine göre Ekonomik Sosyal Konsey’e üye işçi sendikalar 1 Temmuz 2016’ya kadar yüzde 1 işkolu barajına tabi olacak.  O tarihten 1 Temmuz 2018’e kadar işkolu barajı yüzde 2, o tarihten sonra da kanuni oran olan yüzde 3 olarak uygulanacak. Kanuna göre 2013 sonuna kadar ise daha önce kurulmuş, işkolu barajı altında kalan ancak işyeri veya işletme barajını aşan sendikalar da toplu sözleşme yapabilecek.