Türkiye insani yardımda artık küresel aktör

Hükümetin özellikle Suriyeli göçmenler için yaptığı yardım nedeniyle övgü üstüne övgü alan, ancak bunun somut karşılığını elde edemeyen Türkiye'ye bir övgü de "2015 Küresel İnsani Yardım Raporu"ndan geldi. Raporda, "Türkiye insani hazırlıklı olma ve karşılıkta ana küresel stratejik aktördür ve 2016'da İstanbul'da Dünya İnsani Zirvesi'ne ev sahipliği yapacaktır" denildi. Raporda Türkiye için, "Türk hükümetinin Suriyeli göçmenleri konuk etmek üzere harcadığı toplam önemli, 2013 yılında 1.6 milyar dolara ulaştı. Şayet bu toplam, uluslararası bir yardım olsaydı, Türkiye'yi miktar açısından üçüncü en büyük, Brüt Milli Gelir'de yardımın aldığı pay açısından ise ikinci büyük yardımda bulunan ülke yapardı, Türk hükümetinin katkılarının bir sonucu olarak, uluslararası insani yardım tutarı, tersi bir durumda olabilecekten çok daha azını gerektirdi" gibi övgüler yer aldı. Raporda ayrıca, "Göçmen kabule yaptığı katkılardan bağımsız olarak Türkiye, doğrudan bulunmak suretiyle diğer birçok uluslararası oyuncunun yokluğunda, Somali'dekiler dâhil felaketlere verdiği bir dizi karşılıkla son yıllarda bir uluslararası yardım bağışçısı olarak profilini güçlendirdi" denildi.

İngiltere merkezli Küresel İnsani Yardım programı adlı sivil toplum kuruluşu tarafından her yıl hazırlanan Küresel İnsani Yardım Raporu'nun 2015'e ait olanı yayınlandı. Rapor OECD, Avrupa ülkeleri dışişleri bakanlıkları, BM Kalkınma Programı, BM İnsani Yardım Koordinasyon Bürosu, Lübnan Yerleşik Koordinatörü Bürosu ve diğer birçok uluslararası kuruluş ve uzmanın desteğiyle hazırlandı.

Türkiye'ye övgü yağdırdılar

Rapora göre Suriye ve Irak savaşları nedeniyle Orta Doğu'da bulunan göçmen sayısı Afrika'yı aşmış durumda. Orta gelirli ülkelerde bulunan göçmen sayısı da düşük gelirli ülkelerdekileri geçti. Raporda, "Bu, yardımla karşılığı ve hızla iyileşme çabası için planlama ve kaynakta, göçmen kabul eden özellikle Türkiye ve Körfez bölgesinde göçmen kabul eden bağışçı hükümetlerin rollerinde merkeze doğru bir kayma anlamına geliyor" denildi.

Suriyeli göçmenler harcanan Türkiye'yi yardımın zirvesine taşıdı

Türkiye'nin uluslararası yardımdaki öncülüğü nedeniyle, "Dünya İnsani Yardım Zirvesi" Mayıs 2016'da Türkiye'de düzenlenecek. Raporda "Birçok hükümet içte hazırlıklı olma ve yardım karşılığında bulunma, uluslararası finansman ihtiyacını azaltma ya da ortadan kaldırma için önemli para harcıyor, Türkiye'nin Suriyeli göçmenleri 2013'te konuk etmek için 1.6 milyar dolar harcaması buna örnek" ifadesi kullanıldı.

Raporun Türkiye'nin insani yardımları üzerine odaklanılan bölümünde "Türk hükümetinin Suriyeli göçmenleri konuk etmek üzere harcadığı toplam önemli, 2013 yılında 1.6 milyar dolara ulaştı. Şayet bu toplam, uluslararası bir yardım olsaydı, Türkiye'yi miktar açısından üçüncü en büyük, Brüt Milli Gelir'de yardımın aldığı pay açısından ise ikinci büyük yardımda bulunan ülke yapardı" denildi.

İşte raorda Türkiye

Raporda şu ifadeler yer aldı:

"-Göçmen kabul eden ülkeler arasında Türkiye iki yönden olağanüstü: Mayıs 2015 itibarıyla Hem Suriye hem de Irak'daki çatışmalara karşılık verip yaklaşık 1.8 milyon kayıtlı Suriyeli göçmeni kabul ederek dünyanın en büyük göçmen kabul eden ülkesi haline geldi. İkinci olarak Türk hükümeti Suriye göçmen sorununa verilecek cevabın yönetim ve finansmanına, AFAD'ın üzerinde çalıştıkları hariç 22 göçmen kampını kurup işletmek dâhil öncülük etti.

-Türk hükümetinin Suriyeli göçmenleri kabul ederken yaptığı harcama önemli – 2013'te 1.6 milyar dolara ulaştı. Bu diğer birçok büyük bağışçı tarafından küresel olarak verilen toplam uluslararası insani yardımdan dikkate değer ölçüde yüksek. Şayet bu toplam uluslararası yardım olsaydı, 2014'te Türkiye'yi miktar açısından üçüncü, Brüt Milli Gelir'in yüzdesi açısından ikinci, kişi başına yapılan yardım açısından ise 17'nci büyük ülke haline getirirdi.

-Bu bir seferlik bir katkı değil. Suriye krizinin başlangıcından bu yana Türkiye önemli sayıda göçmen kabul etti ve finansal katkısı 2011-2013 arası toplam 2.7 milyar dolara ulaştı. 2014 için net rakam olmamasına rağmen OECD'ye göre Türkiye 2014'te 1.8 milyar dolar insani yardımda bulundu. Çoğunun Suriyeli göçmenlere olacağını varsaymak gerçekçi. 2013'te Türkiye'nin insani yardımının yüzde 96'sı Suriyelilere gitti.

-Türk hükümetinin katkılarının bir sonucu olarak, uluslararası insani yardım tutarı, tersi bir durumda olabilecekten çok daha azını gerektirdi. Bölgede Suriyeli göçmenleri kabul eden diğer ülkelerle kıyaslandığında, Türkiye için Suriye Bölgesel Göçmen ve Rehabilitasyon Planı (3RP)'nda istenen miktar Lübnan'dan istenen 2.1 milyar dolar ve Ürdün'den istenen 1.8 milyar dolara göre azdır: 624 milyon dolar.

-2013'te Türkiye Suriye'ye verdiği karşılık için uluslararası insani yardım olarak 194 milyon dolar aldı, rakam katkısının yüzde 12'sine karşılık geliyor. 2011-2013 arası aldığı katkı ise toplam harcamasının yüzde 10'unu oluşturan 272 milyon dolar. Yerlerinden uzun süreli edilen milyonlara sağlıklı çözüm arayışı, göçmenleri kabul eden devletlerle çalışmaya yönelik yeni teşvikler ve insani yardımın ötesine geçilmesidir.

-Türkiye'nin bugüne kadar yaptığı katkı, 2013'te OECD Kalkınma Yardımı Komitesi (DAC) üyesi ülkelerin bildirdiği göçmen kabul maliyetlerini aştı. Rakam, izleyen en büyük göçmen kabul etme maliyeti belirten ABD'nin beyan ettiğinden daha fazla, 500 milyon doların üzerindeydi.

-Göçmen kabule yaptığı katkılardan bağımsız olarak Türkiye, doğrudan bulunmak suretiyle diğer birçok uluslararası oyuncunun yokluğunda, Somali'dekiler dâhil felaketlere verdiği bir dizi karşılıkla son yıllarda bir uluslararası yardım bağışçısı olarak profilini güçlendirdi. Kendi raporlarına göre 2013 yılında Somali ve Myanmar dâhil ülkelere uluslararası insani yardımda yaklaşık 58 milyon dolar katkıda bulundu. Türkiye aynı zamanda, 1999 ve 2011 depremleri dâhil içteki birçok doğal afetin yol açtığı felaketle de uğraştı. Bu nedenle aynı anda sadece iki kıtayı değil aynı zamanda hem çatışmaları hem de doğal afetleri destekledi, hem alıcı hem bağışçı statüde oldu ve hem iç hem de dışa karşı karşılık verdi.

-Rolünün doğası ve katkılarının boyutu karşısında Türkiye insani hazırlıklı olma ve karşılıkta ana küresel stratejik aktördür ve 2016'da İstanbul'da Dünya İnsani Zirvesi'ne ev sahipliği yapacaktır.

-Türkiye felaket önleme ve hazırlıklı olma açısından en büyük yardım alandır, 2011-2013 arası her yıl 95 milyon dolar almıştır ve bu rakamla Bengladeş, Vietnam ve Filipinler'i izlemiştir."