Türkiye Irak ve K. Irak'ta karlı hale gelecek

ANKARA - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'nin Kuzey Irak yönetimiyle anlaşma değil, ticari sözleşme yaptığını belirterek, "Türkiye, Kuzey Irak'ta yaptığı ticari sözleşmeler ve merkezi hükümetle yaptığı anlaşmalarla orta ve uzun vadede karlı hale gelecektir. Türkiye'nin hakkını mı savunmak istiyoruz, Irak'ın statüsünü mü?" dedi.

Türk Petrol Kanunu Tasarısı'nın TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmesine devam ediliyor.

Tasarının ikinci bölümü üzerinde konuşan CHP Kahramanmaraş Milletvekili Durdu Özbolat, petrolün aranması ve üretilmesiyle ilgili anlaşmaların revize edilmesinin doğal olduğunu, bu düzenlemelerin ülke çıkarları gözetilmeden yapılmasının doğal olmadığını söyledi. Tasarının, büyük sermayenin önünü açmak amacıyla hazırlandığını öne süren Özbolat, "Hükümet, arama ve üretim faaliyetlerinin nasıl daha verimli hale getirileceğini düşünmüyor, uluslararası sermayeyi mutlu etmenin peşinde. En stratejik alanda inisiyatifi piyasaya bırakıyor" ifadesini kullandı.

MHP Kütahya Milletvekili Alim Işık da tasarının, Türkiye'nin petrol ve diğer doğal kaynaklardaki bağımlılık oranını azaltacak nitelikte olmadığını savundu. Tasarının TPAO'nun yakın vadede özelleştirilmesine kapı araladığını da iddia eden Işık, "Türkiye'de çıkartılan petrolün yüzde 75'inden fazlasına sahip TPAO'yu tasarıdan çıkararak, özelleştirecek düzenlemelere altyapı oluşturmak iyi niyetle bağdaşmaz" diye konuştu.

Bölüm üzerinde milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, BP, Shell, Exon gibi dünyanın en büyük petrol şirketlerinin hiçbirinin kamu şirketi olmadığını söyledi. "Total'in Fransa'ya ait olması, Fransa'nın milli şirketi olduğu anlamına gelmiyor" diyen Yıldız, dünyadaki entegre şirketlerden yüzde 41'inin özel şirket olduğuna dikkati çekti. Yarısı özel, yarısı kamuya ait ya da devlet ağırlığı olan şirketlerin de bulunduğunu anlatan Yıldız, devlet şirketlerinin çoğunun özel şirket gibi esnek yapıda çalıştığını belirtti.

TPAO'yu uluslararası arenada esnek çalışacak şirket haline getirmek istediklerini ifade eden Yıldız, "Bunu yapabiliyorsak kamu halinde de kalabilir, özel şirket olarak da gelebilir, halka arz da olabilir, halka arz olmadan da olabilir" dedi. Yıldız, TPAO'dan 400'den fazla mühendis ayrıldığına değinerek, bu mühendislerin 3 bin 800 lira maaş alırken 13 bin 800 dolarla özel sektöre gittiğini söyledi.

Kuzey Irak ile gizli kapaklı bir şey yapılmadığının altını çizen Yıldız, şöyle konuştu:

"Irak'ın petrol yönetiminin, doğalgaz yönetiminin doğru olmadığına inanıyoruz. Anlaşma ile ticari sözleşme ayrı şeyler. Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin merkezi Irak hükümetiyle yaptığı anlaşmalar var, ticari sözleşmeler var. TPAO Irak'ta 25 milyar dolarlık 4 büyük ihale aldı. Konsorsiyum içinde 25 kendi hissemize düşen kısım 5.5 milyar dolar.

Bir de ticari sözleşmeler var. Özel hukuk hükümlerine tabi olan kamu veya özel şirket, ticari sözleşmeler yapabilmektedir. Türkiye, Kuzey Irak'ta yaptığı ticari sözleşmeler ve merkezi hükümetle yaptığı anlaşmalarla orta ve uzun vadede karlı hale gelecektir. Türkiye'nin hakkını mı savunmak istiyoruz, Irak'ın statüsünü mü savunmak istiyoruz? Oradaki petrol ve doğalgaz aktarılacaksa Türkiye üzerinden aktarılması menfaatimize değil midir? Kerkük-Yumurtalık boru hattı tam kapasiteyle çalıştığında 800 milyon dolar gelire sahip olacak. Bunlar Ürdün'den, Suriye'den, başka ülkelerden geçerken mi iyi Türkiye için?"

Bu sırada muhalefet partilerinden milletvekilleri, Yıldız'ın açıklamalarına, sorularının cevabını vermediği ve konuyu saptırdığı şeklinde itiraz ettiler. CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, 20 sorudan 18'ini cevaplamadığını ifade ederek, Yıldız'a "Çene suyuna çorba" diye tepki gösterdi.

Özel'in sözleri milletvekilleri arasında tartışma yaratırken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Yıldız, "Cevabını veremeyeceğimiz soru yok. Süre verilirse hepsini cevaplarım. Cevaplarımı beğenmeyebilirsiniz" dedi.

Yıldız'ın süresinin bitmesi ve tartışmaların sürmesi üzerine Başkanvekili Meral Akşener, birleşime ara verdi.