Ürün gönderiminde yavaşlama var

Özlem Ermiş Beyhan

Horoz Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Taner Horoz'a göre dünya, parametrelerin netleşmediği son derece belirsiz bir noktada. Horoz, dünya ekonomik sisteminde önemli bir değişim bekliyor. Önümüzdeki yıl için O'na göre büyüme oranı değil finansman kaynaklarına erişim düzeyi etkili olacak. Taner Horoz son iki aydır müşterilerinin taşıttığı mal miktarında düşüş olduğunu, yavaşlamayı birebir hissettiklerini söylüyor. Horoz, "2012'de asıl mesele finansman kaynaklarına erişim olacak" diyor.

2011 yılının ilk 9 ayı Horoz Lojistik için çok iyi geçmiş. Horoz, "2011'de kuvvetli bir büyüme yaşandı. Aslında 2010'da soğuyan bir ekonomi bekleniyordu ama ilk 6 ay çok daha kuvvetli geçti. Bizim için de öyle gelişti, müşterilerimizin yüzü gülüyordu, bizim de iş hacmimiz arttı. Ancak son aylarda Avrupa Birliği'nde gelişen bu kriz senaryoları ile bir tedirginlik başladı" diyor. Nasıl bir yavaşlama bu? "Firmalar yatırım planlarını biraz geri çektiler. Esasında özellikle bankacılık, finans sektörü açtığı kredileri yavaşlatmak durumunda hissetti kendini tedbiren. Merkez Bankası'nın zaten belirli kısıtlamaları söz konusu. Kriz döneminden üç dört ay önce gelen o uyarılar kriz söylemleri ile doğal bir uygulama alanı buldu, kredi büyümesinde bir durma oldu. Bu da sektöre etki ediyor. Bir yavaşlama görüyoruz Eylül ayından beri. Kriz konuları Avrupa'da da ikinci çeyrekten itibaren daha fazla konuşulmaya başlandı. Daha az mal taşıyoruz diyemeyeceğim ama müşterilerimiz daha az mal sevkettiriyorlar. Biz oradaki kaybı başka yerlerden kazanarak telafi etmeye çalışıyoruz."

Beyaz eşya, inşaat sektörü ve ithalatta daralma gözlemliyoruz

Horoz Lojistik yoğun olarak beyaz eşya ve elektronik sektörü ile çalışıyor. Taner Horoz, bu sektörde bu yıl yüzde 20'leri bulan bir büyüme olduğunu ancak ürün gönderiminde son iki ayda bir düşüş yaşandığını anlatıyor. İnşaata dayalı sektörlerde de daralma gözlüyor Horoz ve "Hatta önümüzdeki sene için müşterilerden aldığımız bütçelerde de düşüş var. İthalatta da daralma var" diyor. Horoz Lojistik geçen yıl 380 milyon TL olan cirosunu 2011'de 500 milyon TL'ye yükseltmiş. Horoz Lojistik, 2012 yılı için de Türkiye büyümesinin 2 ila 3 katı büyüme hedefliyor. Horoz, kurumsal, doğu iş yapan lojistik firmalarına doğru kayışın devam edeceğini öngörüyor. Yani ne sektörü ne de şirketi açısından karamsar değil. Ancak Horoz Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Taner Horoz gelecek yıla dair "finansman kaynaklarına erişimin ekonominin genelini soğutması" tedirginliği yaşıyor.

Konut kredisi faizi artarsa bu lojistik sektörünü de etkiler

"Türkiye yüzde 4 büyür mü" diye sorduğumuz Horoz, yanıtında endişelerinin ardında yatan gerekçeleri de sıralıyor:

"Büyümenin ötesinde bankacılık sektörü yaşanan dalgalanmadan ne kadar etkilenecek bundan emin değilim. Yoksa Türkiye 3 de büyüse 4 de büyüse çok etkili olmaz şirketler açısından. Ama asıl mesele finansman kaynaklarına erişim. Bunun ekonomiye nasıl bir etkisi olacak? Erişim, bunun maliyeti, vadelerin süresi... İlla ki o şirketin finansmana ihtiyacı olup olmaması önemli değil, bu herkese sirayet edecek. Konut kredisi faizi artar, daha selektif olunursa burada kullanılan malzemenin taşıması da doğal olarak bizi etkileyecek. Türkiye'de şirketlerin özkaynak yeterliliği çok kuvvetli değil, finansman yumuşak karnımız. Önümüzdeki yıl 100 değil 102 konut satılacak, yüzde 2 büyüme olacak örneğin. Bu çok önemli değil belki ama bu kadar konut yapılıyor, bunlar satılmazsa, o projeler nasıl tamamlanacak örneğin? Yani finansman döngüsünde ciddi endişelerim var. Bu etkilendiği takdirde pek çok alanda ciddi sıkıntılar yaşanabilir diye düşünüyorum."

Horoz'un tedirginliği biraz da son dönemde birebir şahit olduklarından kaynaklanıyor. "Biz ağır vasıta satışı da yapıyoruz şirketimizin bir biriminde. Rekorlar kırdığımız, çok iyi bir yıl geçmişti ama son bir iki yıldır insanlar talepte bulunuyorlar, 10 taneden biri bankadan kredi çıkartamıyor. Sattık diyoruz, realize olmuyor." Horoz bu tabloyu ortaya koyduktan sonra "2012 zor geçecek" tespitini yapıyor.

Ama her şeye rağmen global ekonomik yapıda gelişmekte olan ülkelerin ve Türkiye'nin leyhine bir durum olduğunu da vurgulamadan geçmiyor. Gelir dağılımının gelişmekte olan ülkelere doğru kayacağını öngörüyor ve "Bu trend başladı ve bu şekilde devam edecek" diye konuşuyor.

Avrupa'ya ihracatta kötü bir yıl geçmeyecek

Taner Horoz'a göre Türkiye finansal dalgalanma yaşanan Avrupa'ya ihracatta 2012'de sıkıntı yaşamayacak. "Şirketlerin kriz dönemlerinde en çok dikkat ettikleri şey stoklarını yükseltmemek. Bu anlamda kriz dönemlerinde Türkiye Avrupa'ya yakınlığı nedeniyle Uzakdoğu'dan yaptığı ithalatın bir bölümünü Türkiye'ye yönlendiriyor. Bu çok küçük bir pay bile olsa çok önemli rakamlardan bahsedildiği için önemli bir ihracat artışı anlamına geliyor. Bu nedenle ihracatta 2012'nin kötü bir yıl olmasını beklemiyorum."

İhracat kredilerinin desteklenmesi gerekecek

Peki 2012'ye dair tedirginlikle Avrupa'ya ihracatta artış beklentisi birbiriyle çelişmiyor mu? Finansmanı kuvvetli olan ihracatçıların önümüzdeki yıl iyi bir yıl geçireceklerini belirten Horoz şöyle devam ediyor: "Bu deneyimi daha önce de yaşadık. İhracatçılara sipariş hızlanıyor ancak bunun içinde ihracatçıların da kendi içlerinde prefinansmanı sağlayabilmeleri gerekiyor. Bunu sağlayamazlarsa talebi karşılayamaz, üretemez ki ihraç edebilsin. İlave talebi karşılayacak ilave bir sermayeye ihtiyaç var. O nedenle burada ihracat kredilerinin biraz desteklenmesi gerekecek diye düşünüyorum. O boyutta çalışmalar olduğunu da duyuyorum ama ne boyuttadır bilemiyorum."

Horoz Lojistik 2012 yılına yeni yatırımlar planlayarak giriyor. Özellikle depoculuk ve stok yönetimi tarafında ciddi bir projeleri bulunuyor. Perakende sistemine yönelik bu depo yatırımı yaklaşık 20 milyon dolar boyutunda ve Nisan ayında tamamlanması öngörülüyor. Horoz Lojistik, bölgedeki etkinliğini artırmak üzere Azerbaycan'da da bu yıl bir ofis açmayı planlıyor.

Uluslararası nakliyede konteyner fiyatları ucuzlayacak

Nakliye ücretlerinde gelecek yıla dair öngörüleriniz ne?

Aslında lojistik maliyetlerinde 2011 yılında regülasyonların uygulanmaya başlanması ile belirgin bir artış yaşandı. Gelecek yıl mazot fiyatları, enflasyon oranlarının ötesinde bir artış beklemiyorum. Gelecek yıl uluslararası taşımacılıkta finansal dalgalanmanın etkisi ile özellikle konteyner fiyatlarında önemli düşüş olabileceği öngörüyorum. 

Bugün yeni bir şirket kuracak olsanız hangi alanlar size fırsat vadediyor?

Elektronik ticaretle ilgili konular çok ilginç gibi görünüyor. Sorunuzu Türkiye'de ne iş yapılır olarak alırsam, gayrimenkule yatırım yapanların büyük adımlar atıyor gibi görünüyor. Turizmde ve enerjide fırsat olduğunu düşünüyorum. Geri dönüşümle ilgili aktiviteler neredeyse yok, oysa Batı'da büyük bir sektör bu. Örneğin bu kadar beyaz eşya satılıyor, eskiler nereye gidiyor bilen yok...

Türkiye'de bireyler harcamalimitini fazlasıyla doldurdu

"Bireyler Türkiye'de harcama limitlerini çok doldurdular. Avrupa ile kıyaslama yapılıyor halkın borçluluk oranı açısından ama orada yanlış bir ifade olduğunu düşünüyorum. Türkiye'de vadeler çok kısa, orada ise 20-30 yıllık konut kredilerinden geliyor borcun büyük kısmı. Bizde insanlar kredi kartlarını çeviriyorlar. Her duyduğumuz, 2012'nin zor geçeceğine dair tedirginliğimizi artırıyor. Örneğin, 'kredi kartında tek limit'e geçileceğine dair çalışmalar realize olursa kredi kartı limitleri çok çok düşecek diye düşünüyorum. Ayrıca limiti kim nasıl belirleyecek?"

Dünya ekonomik düzeninde çok ciddi değişiklikler bekliyorum

"Gelecek muhtemel kazançlar öne çekilerek müthiş bir zenginlik elde edildi. Ancak gelecek gelip o gelirler elde edilemeyip yerine konulamayınca tüm dünyada bir sıkıntı yaşanmaya başladı. Ben dünya ekonomik düzeninde çok ciddi değişiklikler bekliyorum. Pek bir iki yıllık mali politikaları değiştirerek değil, reel ekonomiye geçiş yaşanacak diye bekliyorum."

Dış pazara yakınız diyoruz ama tekstil ürünü bitene kadar Türkiye'yi 8 kez geziyor

2012 yılında kuruluşunun 70'inci yılını kutlamaya hazırlanan Horoz Lojistik'in 3.kuşak temsilcisi Taner Horoz, lojistik sektörünün en önemli sorununun sektörlerin yaşadığı odaklanma eksikliğinden kaynaklandığını söylüyor: "Türkiye'de bir odaklanma gerekiyor. Lojistik sektörü açısından en önemli sorun burada. Odaklanmayı şöyle anlatayım: Türkiye'de otomotiv sektörü çok güzel bir öbeklenme yaptı. Lojistik anlamında çok uygun bir bölgede, İzmit'ten Bursa'ya uzanan bölgede yerleştiler. Orada halkın da otomotiv sektörüyle ilgili bir bilgisi var artık. Konuya odaklanılmış durumda. Oysa diğer sektörler için bu söz konusu değil. Örneğin tekstil. Orada bizim rekabet avantajımız hızdan, pazara fiziki yakınlıktan kaynaklanıyor. Ama öyle bir yapı var ki pamuk GAP, Ege ve Çukurova'da üretiliyor, iplik fabrikaları Türkiye'nin her yerinde, kumaşa dönüştüren tesisler Bursa, Trakya'da, şimdi yeni bir trend çıktı konfeksiyon teşvikli illere, şirketin sahibi neredeyse orada açılan atölyelerde yapılıyor. İnanın bu mallar Türkiye içinde 8 kere gidip geliyor... Biz Avrupa'ya yakınız diye mal satıyoruz derken şimdi konfeksiyon da Doğu'da yapılmaya başladı. Türkiye'nin doğusu ile batısı arasında 2 bin kilometre var zaten. İstanbul'dan Münih de 2 bin kilometre. Bu şekilde başarılı olunabileceğini sanmıyorum. Devlet her yerde her sanayinin oluşmasına izin verilmesi gerektiğine inanmıyorum. Bu yapıda demiryollarının da gelişme imkanı yok. Lojistik maliyetlerini çok artırıyor bu dağınıklık. Ürdün'de bir tekstil bölgesi gezdim, sektörle ilgili üniversitesi, laboratuvarı, itfaiyesi bile tekstil yangınını söndürmeyi biliyor."