Vatandaş elini cebine attı bütçede iki yaka bir araya geldi

 

 

ANKARA - Ekonomide soğuma; tüketimde daralma ve vergi doğuran faaliyetlerde yavaşlamanın damgasını vurduğu 2012 yılında devletin düşük kalan vergi tahsilatında, bu yıl ilk çeyrekte çok daha iyi bir performans yakalandı. Özellikle tüketimden alınan KDV, ÖTV gibi dolaylı vergilerdeki hızlı tahsilat artışı, iç talepte ve genel olarak ekonomide canlanma işareti verdi. 

DÜNYA'nın Maliye Bakanlığı verilerinden yaptığı belirlemelere göre dolaylı vergilerde toplam tahsilat ilk üç ayda yüzde 26.9'luk artışla 52 milyar 292 milyon liraya ulaştı. Bu yılın tümünde 218 milyar 205.7 milyon lira olması öngörülen dolaylı vergilerde ilk üç ayda hedefle uyumlu olarak bunun yaklaşık dörtte biri oranında bir gerçekleşme sağlandı. Dolaylı verginin toplam vergi gelirleri içinde geçen yıl ilk çeyrekte yüzde 63.9 olan payı, bu yıl aynı dönemde 4 puana yakın artışla yüzde 67.6'ya ulaştı. 

Başlıca dolaylı vergi kalemlerinden dahilde alınan KDV'de üç aylık tahsilat geçen yıla göre yüzde 17.2 artışla 9 milyar 394 milyon lira olurken, ithalden alınan KDV'nin yüzde 36.1 artışla 14 milyar 814 milyon liraya ulaştığı dikkati çekti. Geçen yıl gerileyen ithalatta bu yıl yaşanan hızlanma, bu gelişmede etkili oldu. Üç aylık tahsilat dahilde alınan KDV'de yılın tümü için öngörülen 36.4 milyar liralık hedefin yüzde 25.8'ini, ithalden alınan KDV'de ise 61.2 milyar lira olan hedefin yüzde 24.2'sini oluşturdu. 

 

 

Dolaylı vergi gelirlerinin en büyük bölümünü oluşturan ÖTV'de ise tahsilat yüzde 29.6 ile hızlı bir artış göstererek 18 milyar 28.4 milyon liraya ulaştı. Bu yılın tümünde 83 milyar 137 milyon liralık ÖTV geliri hedefleniyor. İlk üç ayda bunun 21.7'si gerçekleşti. Bu kapsamda petrol ürünleri ve doğal gazdan alınan ÖTV yüzde 46'lık artışla 10 milyar 155.3 milyon lira oldu. Sigara ve diğer tütün mamullerinden alınan ÖTV'de üç aylık tahsilat yüzde 7.4 artışla 4 milyar 229.4 milyon, motorlu taşıt satışlarından elde edilen ÖTV yüzde 23.2 artışla 1 milyar 868 milyon, alkollü içkilerden elde edilen yüzde 21.8 artışla 1 milyar 155 milyon, dayanıklı tüketim malları satışlarından sağlanan ÖTV geliri yüzde 15.3 artışla 591.5 milyon, kolalı gazozların ÖTV geliri ise yüzde 30 artışla 29 milyon lira olarak gerçekleşti. 

 

 

Yılbaşında damga vergisi ve harçlara yapılan zamlar, ilk çeyrekte bu kalemlerde önemli bir gelir artışı yarattı. Yurttaşlar, ilk çeyrekte geçen yılın eş dönemine göre yüzde 39.8 daha fazla olmak üzere 3 milyar 669 milyon liralık harç ödedi. Çeşitli resmi işler dolayısıyla ödenen damga vergisinde de ilk çeyrekteki tahsilat yüzde 28.8'lik bir artışla 2 milyar 405 milyon liraya ulaştı. Bu kalemlerde ilk çeyrekte yıllık hedefe göre gerçekleşmeler yüksek çıktı. Yılın tümü için öngörülen miktara göre harçlarda yüzde 32.9, damga vergisinde de yüzde 29.6'lık bir gerçekleşme sağlandı. 

İlk çeyrekte, dolaylı vergi niteliğindeki diğer kalemlerden banka ve sigorta muameleleri vergisinde yüzde 14.7 artışla 1 milyar 488.3 milyon liralık tahsilat elde edildi. Bu kalemde yılın tümünde 6 milyar 343 milyon liralık tahsilat öngörülmüştü, ilk çeyrek itibariyle gerçekleşme yüzde 23.5 oldu. Özel iletişim vergisinde üç aylık tahsilat 1 milyar 48 milyon lira geçen yılın eş dönemindekinin yüzde 4 altında kaldı. Yılın tümünde 4 milyar 915 milyon lira gelir beklenen bu kalemde ilk çeyrekteki gerçekleşme yüzde 21.3 oldu. Şans oyunları vergisinde ise tahsilat yüzde 10.6 artışla 192 milyon lira oldu; yılın tümünde beklenen 678 milyon liralık gelirin yüzde 28.3'üne ulaşıldı. 

 

 

İlk çeyrekte doğrudan vergilerdeki tahsilat ise yüzde 7.7 artışla 25 milyar 47.9 milyon lira oldu. Doğrudan vergilerde, 99 milyar 640 milyon liralık yıllık hedefe göre yüzde 25.1'ini oluşturdu. Başka deyişle artış düşük kalmakla birlikte yıllık hedefle uyumlu gerçekleşti. Bu kapsamda gelir vergisi tahsilatı yüzde 9 artışla 14 milyar 156.5 milyon, kurumlar vergisi tahsilatı yüzde 5.6 artışla 7 milyar 776.7 milyon ve mülkiyet üzerinden alınan veraset intikal ile motorlu taşıt vergilerinin toplam tahsilatı yüzde 7.1 artışla 3 milyar 114.8 milyon lira düzeyinde gerçekleşti. 

 

 

Bu gelişmelerle ilk çeyrekte devletin toplam vergi tahsilatı, geçen yılın eş dönemine göre yüzde 20 artışla 77 milyar 351.2 milyon liraya ulaştı. Vergide yakalanan performans, toplam bütçe gelirini büyüterek, bütçe açığını aşağı çekti. Diğer alanlarla birlikte ilk çeyrekte toplam bütçe geliri yüzde 21.6 artışla 94 milyar 140.3 milyon liraya ulaştı. Aynı dönemde bütçe harcamaları ise yüzde 13.3 oranında bir artışla 95 milyar 37.4 milyon lira oldu. Üç aylık bütçe açığı yüzde 86.1 küçülerek 6 milyar 431.5 milyon liradan 897.1 milyon liraya indi. 

Ekonominin soğuduğu, büyümenin yavaşladığı 2012 yılında vergi gelirleri, buna bağlı olarak toplam bütçe geliri düşük kalmış, bütçe açığı büyümüştü. İlk çeyreklere göre geçen yıl yüzde 76.9 olan vergi gelirinin bütçe harcamalarını karşılama oranı bu yıl yüzde 81.4'e yükseldi.

Bu yılın tümünde vergi gelirlerinin 218.2 milyarla büyük bölümü dolaylı vergi kalemlerinden olmak üzere toplam 317.9 milyar lira olması hedefleniyor. Yılın tümünde vergi tahsilatının toplam bütçe gelirleri içindeki payının yüzde 86'ya, verginin bütçe giderlerini karşılama oranının yüzde 80'e, dolaylı vergilerin toplam vergi pastasındaki payının da yüzde 70'e yaklaşması öngörülüyor.