Yerel yönetimlerde istihdam ve liyakat

Bilal ŞENTÜRK / Kamu Yönetimci - Yazar

Halkın ihtiyaçlarını en yakın gözle görebilen kurum yerel yönetimlerdir. İhtiyaç ve isteklerine çözüm getirebilir, gerektiğinde diğer karar organlarıyla köprü vazifesini kurabilirler. Gelişen teknoloji ve artan nüfus ile yerel yönetimlere büyük bir görev düşmektedir. Bunu kentsel dönüşüm, yerel kalkınma metotlarıyla çözme çabasında olan yerel yönetimler, bozuk bir maymuncuk gibi hiçbir kilidi açamamaktadır. Bunun sebebi ödenek yetersizliği yada gerekli teçhizatların olmaması değil. Nitelikli personel eksikliğidir.

Belediyeler hakkında en çok haber konusu olan; yolsuzluk, ihaleye fesat karıştırma, adam kayırma, belgede sahtecilik… Sıraladığım haberlere belirli periyodik sürelerle medyada tanık olursunuz. Bu tür haberler medyada sık sık konu edilir ancak kısa bir sürede unutulur yada örtbas edip aklanır. Bu tür kirli iş ve ilişkilerini aklamak için hangi kişi yada kişi gruplarına rant sağladıklarını görmezden gelir dururuz.  Belediyelerin bu tür pis haberlere konu olmasının önüne geçilmesi için hiçbir çalışma yapıldığını görmedim. "Yerel kalkınma 2006" başlığıyla Ankara da düzenlenen sempozyumda Başbakan Erdoğan; yolsuzluk yapanları hiç düşünmem görevinden alırım demesinden sonra belediye başkanları da bu uyarıyı dikkate aldılar. Ancak yolsuzluk yapanların cezalandırılacağını değil.! Başbakana itaatsizlik edenlerin cezalandırılacağını dikkate aldılar.

Belediye başkanları  kentsel dönüşüm ve yerel kalkınma sözleri geveleyip dururlar. Kentsel dönüşümle ilgili hiçbir başarılı faaliyeti de bulunmayan Yerel Yönetimlerin tek görevi kaldırım yapmak mıdır?

Büyük şehirlerde bir seçim dönemi içerisinde 2 yada 3 tane kültür merkezi, birkaç park ve kütüphane yapıp başarı sağlamış gibi reklam yapmak belediyecilik midir?

Türkiye de yıllardır süren bir plansızlık, denetimsizlik ve kaçak yapılaşma var. Yanlış arazide kurulan yapılar ise aşikar. Bunun sonuçlarını 17 ağustos depreminde ve daha bir çok örneklerde gördük. Sağlıklı, güvenilir ve yaşanabilir bir planlama yapılamamıştır.

Yaşanabilir kentler ve diğer birçok sorunun çözümü için halkın örgütlü katılımı ve nitelikli eleman istihdamı gereklidir. Özellikle belediyelerde adam kayırma ile istihdam değil, eğitimli kişiler istihdam edilmelidir.  Uzman kişilerin belediyenin kontrol, planlama ve denetim mekanizmalarına yerleştirilmesi birçok soruna çözüm oluşturacaktır. Belediyelerin nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan bir Yerel Yönetimler programı bulunmaktadır. Bu program yılda yüzlerce mezun veriyor ancak mezunların %97 si hiçbir yerel yönetim kurumunda görev almayıp işsizlik canavarıyla boğuşmaktadır.

Belediyeler adam kayırma yöntemiyle personel istihdamını bir kenara koyup, liyakat usulü ile istihdam yaparsa işte o zaman yerel kalkınmanın ilk adımını atmış olacaktır. Yerel Yönetimler yüksek programı mezunu bir kişiden daha liyakatlı bir belediye personeli olamaz. Gerek idari gerekse teknik birim çalışmaları için belediye personeli seçiminde öncelikli olarak kişinin niteliklerine değil, memleketi yada belediyenin karar organlarına yakınlığı ölçülmektedir. 

Anayasamızın 70. maddesi; "Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez."

Anayasamız adam kayırma ve torpili yasaklıyor. Görevinin gerektirdiği niteliklere sahip kişileri istihdam etmek için belediyelerin yazılı mülakat vb sınavlar yapması gereklidir. Taşeron firmalardan sağlanan basit elemanlarla belediye hizmetleri yürütmek yöre halkına büyük külfet oluşturur. Kırtasiyeciliğin artması ve işleyişin durması da nitelikli personel çalıştırılmamasına bağlanabilir.

Alanında uzman yerel yönetim mezunları belediyenin kilit organlarında rol aldığında, en büyük faydayı yöre halkı görecektir. Etkili ve halka dayalı bir yerel kalkınma öncelikli olarak nitelikli personel istihdamı ile olur. Bu sebeple yöre halklarının da konuya ilgi göstermesi ve adam kayırmanın önüne geçilmesi için ses vermesi gerekir. 

Unutmayalım ki; belediyeler yediğimiz ekmeğin dahi kontrolünü ve hijyen denetimini yapan kurumlardır. Bir torpilli cahile mi?, yoksa eğitimli bir uzmana mı  güvenirsiniz?

Ve birlikte yaşayabilmemiz için gerekli olan demokrasi; Yerel yönetimler, demokrasilerin var olabilmesi ve geliştirebilmesi için güçlendirilmesi gereken kurumlardır.