Yeşil Kart ve Genel Sağlık Sigortası'nda son durum

Turgay ÖZEN / SMMM

5510 sayılı Yasa'da "kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları durumunda ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigorta" olarak tanımlanan Genel Sağlık Sigortası, 1 Ocak 2012 tarihi itibari ile uygulama esasları bakımından yeni bir döneme girdiğinden, bu kapsamda hiçbir sosyal güvenlik kurumunun sağlık yardımlarından yararlanmayan kişilerin gelir tespiti yapılarak yapılan bu tespite göre sağlık yardımları ya devlet tarafından karşılanacak bu kişilere yeşil kart verilecek ya da tespit edilen gelir durumuna göre kişiler Genel Sağlık Sigortası primi ödeyeceklerdir. Diğer bir ifade ile 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren artık herkes sosyal güvenlik şemsiyesi altına girmiş bulunmakta ve hiç kimse ben devletin sağlık güvencesini istemiyorum deme hakkına sahip bulunmamaktadır. 1 Ocak 2012 tarihi itibari ile yeşil kart vizesi devam edenler vize tarihinin dolduğu tarih itibari ile, 1 Ocak 2012 tarihi itibari ile hiçbir sağlık güvencesi olmayanların en geç 31 Ocak 2012 tarihine kadar gelir testi yaptırmak için ikametgahlarının bulunduğu il ya da ilçelerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvurmaları gerekmektedir. Aksi durumda kişilerin sağlık sigortası tescili SGK tarafından resen yapılacaktır. Bu durumda hane halkı geliri asgari ücretin 2 katından fazla olarak kabul edilerek aylık olarak ödenmesi gereken en yüksek prim olan 212.76 TL tutar aylık olarak tahakkuk ettirilecektir.

Gelir tespitinde, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşan aile esas alınır. Aile bireylerinden birinin veya birkaçının genel sağlık sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi olması, diğer aile bireylerinin genel sağlık sigortalılığı için yapılacak gelir tespitinde esas alınmalarına engel oluşturmaz.

Yaşları ne olursa olsun aynı hanede yaşayan evli olmayan çocuklar gelir tespitinde aile içinde değerlendirilir. Öğrenim nedeniyle geçici olarak aynı hanede yaşamayan 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocuklar, öğrenimleri süresince aile içinde değerlendirilir.

Aynı hanede birden fazla aile yaşaması durumunda her bir aile için ayrı gelir tespiti yapılır.

Gelir testine tabi tutulacak kişi ile aynı hanede yaşamayan ana ve baba için bakmakla yükümlü olunsa dahi ayrı gelir tespiti yapılır.

Gelir tespitinde, aile bireylerinin harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarı tespit edilir.

Gelir tespiti yöntemi olarak kullanılacak olan puanlama sisteminde ayrıca aşağıdaki unsurlar dikkate alınır;

a) Kişilere ait taşınır ve taşınmazlar ile bunlardan doğan haklar.

b) Bankaların onayı alınmak suretiyle SGK tarafından Bakanlığa sağlanacak olan aile bireylerinin bankalardaki tüm hesaplarına ilişkin bilgiler.

c) Sürekli olarak alınan nakdi sosyal yardımlar.

Bakanlık ya da SGK tarafından aile bireylerine ilişkin, aile içinde kişi başına düşen geliri etkileyecek diğer unsurların belirlenmesi durumunda, bu unsurlara göre Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı personeli tarafından yapılacak tespitler sonucu elde edilen bilgiler de kişilerin gelir tespitinde dikkate alınır.

Genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olmayanlar ile genel sağlık sigortalılığı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona erenler için statülerinin sona erme tarihinden itibaren bir ay içerisinde gelir tespiti yaptırmaları zorunludur.

Aynı hane içinde gelir tespitine esas alınan aile bireylerinden; Genel sağlık sigortalısı ya da bunların bakmakla yükümlü olduğu kişi durumunda olmayan diğer aile bireyleri ayrı bir prim ödeme yükümlüsü genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilir ve varsa bunların bakmakla yükümlü oldukları diğer aile bireyleri de bakmakla yükümlü olunan kişi olarak genel sağlık sigortasından yararlanır.

Gelir tespitinde, gelirleri asgari ücretin 1/3'den yüksek olup yeşil kart verilmeyenler aşağıdaki hesaplamalara göre prim ödemek zorundadırlar.

Gelir tespitine göre ödenecek primin hesabına esas olmak üzere üç çeşit gelir grubu oluşturulmaktadır ve bu gelir gruplarına göre;

1. grup: Geliri brüt asgari ücretin 1/3 ile brüt asgari ücret arasında olanlar  35.46 TL

2. grup: Geliri brüt asgari ücret ile 2 brüt asgari ücret arasında olanlar 106.38 TL

3. grup: Geliri brüt asgari ücretin 2 katından fazla olanlar 212.76 TL

prim ödeyeceklerdir.