Yumurtada kriz kapıda

Arzu ALP

İZMİR - Hayvan yemi fiyatlarındaki dramatik artış Avrupa'daki tavuk çiftliklerini iflasa sürüklerken Türkiye'de aynı süreci yaşayarak benzer riskle karşı karşıya kalacak.
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Derya Pala, mısır ve soya fasulyesindeki rekor fiyat artışlarıyla artan maliyetlerin Avrupa'daki tavuk çiftliklerini iflasa sürüklediğini, aynı sürecin Türkiye'de de yaşanabileceği uyarısında bulundu.
Gidişatın iyi olmadığını, yem maliyetleri nedeniyle üreticilerin oldukça sıkıntılı bir dönemden geçtiğine dikkat çeken Pala, üretimin azalmaya başlayacağını, üreticinin ya tavuğunu erken keseceğini ya da yeni yetiştireceği tavukları erteleyeceğini ifade etti. Pala, böyle bir süreçte ikamesi olmayan soya küspesi, ayçiçek küspesi gibi ürünlerin ithalatında gümrük vergilerinin düşürülmesi gerektiğini dile getirdi.

Önümüzü göremiyoruz
Türkiye'de yumurta üretiminde arz fazlalığı olduğunu, bu yüzden de ihracata bu kadar asıldıklarını hatırlatan Pala, "Böyle bir süreçte üretim azalacak. Dolayısıyla üretim planlaması için bir fırsat olabilir. Ancak önümüzü göremiyoruz. Yeni yatırım yapacaklar gözü kara olmasın. Hem maliyetler açısından hem de pazarı çeşitlendirme konusunda sıkıntılar var. Yatırım yapacakları tedbirli olması konusunda uyarıyoruz. Son 1-2 yıl içerisinde sektörde çok ciddi yatırımlar yapıldı ve ciddi krediler kullanıldı. Şimdi kullanılan kredilerin geri ödeme dönemi. Büyük sıkıntı olacak. Üreticilerin tedbirli olması lazım" dedi.

Maliyetlerinin yüzde 70i'ni yemin oluşturduğuna dikkat çeken Pala, geri kalanın işçilik, elektrik, viyol ve marka yatırımı olduğunu dile getirdi. Pala, üreticiler olarak satış fiyatlarını belirleyemediklerini, fiyatların piyasada oluştuğunu hatırlatarak, "Dolayısıyla maliyetlerimizi fiyatlarımıza yansıtamıyoruz. İki aydır maliyetlerimizin altında satış yapıyorduk. Ancak son 2 haftadır fiyatlar biraz yükseldi ve maliyet sınırına geldi. Son iki aydır yem fiyatlarında inanılmaz bir artış var. Ton başına 590 dolar olan soya küspesi 780 dolarlara çıktı. En önemli protein kaynağı olan soya küspesindeki fiyat artışı diğer protein kaynaklarına da yansıyor. Ayçiçeği küspesinin tonu son 2 ayda 320 dolardan 440 dolarlara çıktı. Dünyada mısır ve buğday fiyatları artıyor. Türkiye'de mısırda hasat başlıyor. Kaba yem açığı nedeniyle bu yıl hayvan yemi için mısırda silaj üretimi artabilir. Dolayısıyla mısırda da sıkıntı olabilir. Geçen yıl buğday fazlaydı, dolayısıyla hem kanatlı hem de büyükbaş beslenmesinde kullanıldı. Ancak bu yıl buğdayda kalite yüksek dolayısıyla fiyatı da yüksek olduğu için hayvan beslenmesinde kullanılmaz. Bizim en büyük sıkıntımız maliyet artışlarını satış fiyatlarına yansıtamamak. Dolayısıyla maliyetlerdeki fiyat artışları sektörümüzü olumsuz etkiliyor" diye konuştu.

Yaz aylarında yumurta tüketimi düşüyor
 

Yaz aylarında yumurta tüketimi düşüyor
Pala, yaz aylarında yumurta tüketiminin düştüğünü, hava sıcaklıklarındaki artış nedeniyle en büyük ihracat pazarı olan Kuzey Irak'ta da talebin düştüğünü dile getirdi. Talebin düşmesiyle 2 ay boyunca fiyatların da 12 kuruşa kadar gerilediğini ve maliyetin altında satış yapmak zorunda kaldıklarını hatırlatan Pala, fiyatın son 2 haftadır tekrar talebin canlanmasıyla 15-17 kuruşa yani maliyet sınırına yükseldiğini, talep kaynaklı bir fiyat artışı olduğunu ifade etti. Avrupa'daki krize de değinen Pala, yumurta üretiminde bir anda azalma olmayacağını belirterek, "Dolayısıyla Avrupa ülkelerinde yaşanan kriz nedeniyle Türkiye'ye talep artar demek doğru olmaz. Maliyet artışları nedeniyle meydana gelen iflas süreci, Türkiye'de de kendini gösterecektir. Üretimle ilgili sıkıntılar yaşanabilir" dedi. Pala, AB ülkelerine sanayi tipi yumurta ihracatının önünün açıldığını hatırlatarak, Keskinoğlu firmasının ardından kendi firmaları olan Derya Tavukçuluk'un da Yunanistan'a ihracat yaparak Avrupa'ya ilk adımın atıldığını dile getirdi. Avrupa'da bir dönem yaşanan yumurta krizi nedeniyle Türkiye'den ciddi yumurta talebi olduğunu ancak gümrük vergilerinin olduğunun anlaşılmasıyla talebin azaldığını hatırlatan Pala, ancak transit geçişlerle AB ülkesi olmayan Kosova, İsviçre gibi ülkelere A sınıfı yumurta ihraç etme olanağı bulunduğunu dile getirdi.L

Libya pazarı ağırlık kazandı
İhracatta en büyük pazarlarının Irak olduğunu hatırlatan Derya Pala, ancak pazar çeşitlendirmesi konusunda da çalışmaların yapıldığını dile getirdi. Pala, sözlerine şöyle devam etti: " Libya pazarı ağırlık kazandı, ancak istikrarlı bir pazar değil. Bu yıl ihracatta 350 milyon dolar hedef koyduk. Temmuz, ağustos aylarında tüketim düşse de eylül ve ekim aylarında tüketim artacak. Dolayısıyla hedefe ulaşacağımıza inanıyorum."