Yurtdışından Türkiye'ye işyerini nakledenlere tanınan gümrük muafiyeti

Mehmet ÇARDAK / Gümrük Müşaviri

Cumhuriyetimizin 61'inci ve Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 4'üncü Hükümeti; ülkemizin ticaret, turizm ve uluslararası ilişkilerinin artması, ayrıca bölgesiyle bütünleşmesi açısından kaliteli ve güçlü gümrük hizmetlerine büyük önem veriyor.

Gümrük hizmetlerinin daha süratli, etkin, kaliteli ve standartlara uygun biçimde yürütülmesi için yeni 'Gümrük ve Ticaret Bakanlığı' kuruldu. Bu bakanlığa iç piyasaların takibi ile ilgili ilave görevler de verildi.

Önümüzdeki dönemde, gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılması ile kaçakçılığın önlenmesi konusunda altyapı başta olmak üzere gerekli çalışmalara devam edileceği anlaşılıyor.

Bu çerçevede, Hükümet Programı'nda; bütün gümrük idarelerinde gümrük işlemlerinin kâğıtsız ve insansız bir ortamda uygulanır hale getirileceği, gümrük işlemlerinde 'tek pencere' uygulamasına geçileceği taahhüt ediliyor.

Gümrük ve Dış Ticaret Uzmanı olarak bizler de, Gümrük ve Dış Ticaret Mevzuatı'ndaki gelişmeler doğrultusunda dış ticaret yöneticileri ve dış ticaret departmanları personeline ve bu konulara ilgi duyan Atayurt okuyucularına gümrük ile ilgili bilgi düzeylerinin iyileştirilmesine yönelik olarak ihtiyaçlarına özgü yeni bilgiler aktarmaya özen gösteriyoruz.

Sermaye malları ve diğer malzemeler

Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sürdürülen ekonomik bir faaliyetin kesin olarak sona erdirilerek, Türkiye Gümrük Bölgesine nakli dolayısıyla serbest dolaşıma sokulan sermaye malı ve diğer malzemeye muafiyet uygulanıyor.

Bu kapsamda, 'faaliyet deyimi'; madencilik, tarım, serbest meslek faaliyeti ve benzeri faaliyetler de dâhil olmak üzere üreticilerin, tüccarların veya hizmet sunan kişilerin her türlü ekonomik faaliyeti anlamına geliyor.

'İşletme' deyimi ise, bağımsız ekonomik birim demektir. Bu birim, bir kurumun tümünü ya da bir bölümünü kapsıyor.

Sermaye malları ve diğer malzemeler de, işletmenin faaliyetini devam ettirmesi için, gerekli teknik malzemeler ile büro ve dükkân malzemelerini kapsıyor.

Muafiyet hangi eşya ve malzemeleri kapsıyor?

İşyeri nakli muafiyeti;

a)  Mücbir sebep veya beklenmeyen haller saklı kalmak kaydıyla, Türkiye Gümrük Bölgesi'ne nakletmek üzere yabancı ülkedeki faaliyetini sona erdirmeden önce en az on iki ay süreyle işletme tarafından fiilen kullanılmakta olan,

b)  Nakilden sonra da aynı amaçla kullanılacak olan,

c)  Söz konusu işletmenin niteliği ve büyüklüğüne uygun bulunan,

Eşya ve malzemeleri kapsıyor.

Bu muafiyet hakkı sadece, Türkiye Gümrük Bölgesi'nde de benzer bir faaliyeti yürütmek amacıyla, ayrıldıkları ülkedeki faaliyetlerini kesin olarak sona erdiren işyeri sahibine tanınıyor.

Türkiye Gümrük Bölgesi'nde yerleşik bulunan bir işletme ile herhangi bir bağlantı kurma amacına yönelik işletmeler için muafiyet uygulanmıyor.

Muafiyet hakkı sadece ayrıldıkları ülkede en az üç yıl süre ile aynı işte çalışan kişilere tanınıyor.

Kazanç sağlama amacına yönelik olmayan faaliyetlerle uğraşan ve bu faaliyetini Türkiye Gümrük Bölgesine nakleden tüzel kişiler ile mesleklerini Türkiye Gümrük Bölgesi'nde yürüteceklerini ispat etmeleri halinde bir meslek veya benzer bir faaliyetle uğraşan gerçek kişilere de bu muafiyet tanınıyor.

Eşyanın getirilme süresi ve belgeler

Mücbir sebep ve beklenmeyen haller saklı kalmak kaydıyla, eşya ve malzemenin işletmenin nakledildiği ülkedeki faaliyetlerini sona erdirdiği tarihten itibaren on iki ay içerisinde Türkiye Gümrük Bölgesi'ne getirilmesi gerekiyor.

İşyeri sahibi tarafından, işyeri faaliyetleri devam ederken veya sona erdirildikten sonra aşağıda belirtilen belgeler ile birlikte gümrük idaresine müracaat edilmesi icap ediyor.

Yurtdışından temin edilerek dış temsilciliklerimizce tercümeleri onaylanmış belgeler şunlardır:

1) Ekonomik faaliyetin sona erdirildiğine dair ilgili ülke resmi makamlarından alınacak belge,

2)  İşletmenin son üç yıllık kazancı ve ödenen vergilere ilişkin belgeler,

3)  Serbest dolaşıma girişi istenilen makine ve sair eşyanın varsa faturaları ve işyeri demirbaş kayıtlarına ilişkin belgeler,

4) Yerleşim yerinin nakledildiğine ilişkin dış temsilciliklerimizden alınacak ikamet nakil belgesi,

5) Serbest dolaşıma girişi istenilen malların marka, model, seri numarası ve kullanım amaçlarına ilişkin ayrıntılı olarak düzenlenmiş liste.

Türkiye'den temin edilecek belgeler ise; işyeri açma izin belgesi ile mahalli esnaf, sanatkâr, ticaret veya sanayi odasına kayıt belgesinden ibarettir.

Muafiyetin istisnası

Aşağıda sayılan eşyalar ise, bu muafiyet kapsamı dışında olup, bu eşyalara muafiyet tanınmıyor:

a) Üretim veya hizmet endüstrisi makinesi olmayan, taşınabilir laboratuar veya dış yayın yapma birimleri gibi ulaşım araçları,

b)  Canlı hayvan, hayvan yemleri ile tohum ve fidanlar,

c) Ham, yarı mamul veya mamul madde stokları ile akaryakıtlar.

Bu itibarla ve gümrük idarelerince; yurtdışında sürdürülen ticari veya mesleki bir faaliyetin sona erdirilmesi suretiyle Türkiye Gümrük Bölgesine işyeri nakli suretiyle ithal edilmek istenilen eşyadan, dikiş makinesi masası, mağaza aksesuarları, bilgisayar, yazıcı, tarayıcı, raf sistemi, led lamba, klima gibi malzemelerin gümrük vergilerinden muafen ithaline izin veriliyor.

Ancak, bunun dışında kalan ceket, etek, kürk vb. mamul eşyanın işyeri nakli kapsamında ithaline izin verilmiyor.

Dolayısıyla da, yurtdışında sürdürülen ekonomik bir faaliyetin kesin olarak sona erdirilerek, Türkiye Gümrük Bölgesine nakil dolayısıyla serbest dolaşıma sokulan sermaye malı ve diğer malzemeye tanınan muafiyetten faydalanmak isteyenlerin, Türk gümrüklerinde sorun yaşamamaları için açıklanan hususlara riayet ve dikkat etmeleri gerekiyor!