Asya Türkiye'nin ticari hedefinde

Uzmanlar, Çin öncülüğünde kurulan 'Asya Altyapı Yatırım Bankası'nda (AAYB) Türkiye'nin kurucu üye olarak yer almasının, Asya'daki ticaret fırsatlarını keşfedip bölgedeki ekonomik varlığın artırılmasına katkı sağlayabileceğini bildirdi. 

Çin'de bulunan Xi'an Jiaotong Liverpool Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Göncü, Merkezi Pekin'de bulunan AAYB'ye Türkiye'nin katılımının doğru bir tercih olduğunu belirterek, üyeliğin avantajlarını değerlendirdi. 

Göncü, Türkiye'nin başından beri bu projede yer almasının önemli olduğunu vurgulayarak, "Hedef sadece karar AAYB'de karar verme sürecinde daha güçlü söz sahibi olmak değil, aynı zamanda Türk firmalarının banka tarafından fon sağlanan alt yapı projelerinde rekabet edebilmesidir. Zaten diğer kurucu üye ülkelerin niyetleri de bu yöndedir. Ayrıca, gelecekte banka genişleyip Dünya Bankası gibi kalkınma bankalarına da rakip olabilir" diye konuştu. Çin'in, Asya'da ticari ve ekonomik bağlarını genişlettiğini anlatan Göncü, Çinli firmaların halen bölge ülkelerinin alt yapı sistemlerini inşaa ettiklerini ve bunun gelecekte firmalar için daha fazla iş ve gelir kaynağı olarak geri döneceğini kaydetti.  Göncü, AAYB'nin, IMF ve Dünya Bankası'nın yerine geçme gibi bir eğiliminin olmadığını aktararak, "Buna rağmen Çin'in bankayı kurması Asya'daki ekonomik etkisini artırma arzusunu yansıtmaktadır" ifadesini kullandı. 

Asya Altyapı Yatırım Bankası'nın genel merkezi

"Avrupa da ekonomik çıkarını herşeyin üzerinde tutar"  

Avrupa'dan bazı gelişmiş ülkelerin bu bankaya kurucu üye olarak başvurmasını da değerlendiren Göncü, şunları söyledi: "Gelişmiş ülkeler, Çin'in Asya'da yükselen bir güç olduğunun farkındalar ve  AAYB tarafından finanse edilecek herhangi bir projenin dışında olmak istemeyecektir. Hatta ABD'nin başından beri bankanın kurulmasından memnun olmamasına rağmen, İngiltere kurucu üye olmak için başvurmuştu. Bunlar gösteriyor ki Avrupalı ülkeler de stratejik potansiyeli görüp ABD ve Çin ile ilişkilerini yönetmekte bir denge arayışındalar. Türkiye de aynı yolu izleyebilir. Türkiye hem ABD ile müttefik olup hem de ekonomik çıkarları söz konusu olduğunda Çin ile stratejik bağları geliştirmesinde fayda var. Avrupa da Çin ile ticaretinde ekonomik çıkarlarını her şeyin üzerinde tutmaktadır." 

"Türk firmaları güçlü pozisyonunu koruyabilir" 

Lahey Stratejik Araştırmalar Merkezi Strateji Uzmanı Willem Oosterveld de Türk firmalarının AAYB sayesinde, Orta Asya inşaat pazarındaki güçlü pozisyonlarını koruyabileceğini bildirdi. Oosterveld, Orta Doğu'daki gergin ortamın Türkiye'nin AAYB'ye katılım amaçlarını sekteye uğratabileceğini savunarak, batılı ülkelerin böyle bir bankanın kuruluşunda rol almasının bölgedeki ekonomik ilişkileri geliştirmekteki öneminin farkında olduklarını kaydetti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayladığı, "Asya Altyapı Yatırım Bankası Kuruluş Anlaşmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun" 12 Ocak'ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Çin merkezli ve 100 milyar dolar kuruluş sermayeli AAYB'ye Türkiye, 2,6 milyar dolar katkı sağlama taahhüdünde bulunarak,  57 kurucu üye ülke arasında 11'inci büyük hissedar oldu. Çin'in yaklaşık 29,8 milyar dolar ile en yüksek sermaye taahhüdünde bulunduğu AAYB'de, Hindistan 8,3 milyar, Rusya da 6,5 milyar dolarla diğer büyük hissedarlar arasında yer aldı.

Banka, faaliyetlerini doğrudan kredi vererek, fon yatırımı yaparak, ekonomik kalkınma kredilerini kısmen veya tamamen garanti ederek, özel fon kaynaklarını kullanarak, teknik destek sağlayarak veya diğer finansman türleriyle gerçekleştirilebilecek.