3. çeyrek büyüme verileri ile Karadeniz ekonomisi pozitif ivmede

Türkiye yüzde 11,1’lik rekor büyüme oranı ile 3. çeyrekte Avrupa’nın en hızlı büyüyen ekonomisi oldu. 2008 krizi sonrasında iyileşme adımlarının tamamlanması ile birlikte genel olarak global bir büyümenin yaşandığı dönemde agresif büyüme oranları ile ekonomide rekabetin kızıştığını görmek şüphesiz şaşırtıcı olmasa gerek. Bu rekabette Karadeniz bölgesi de son çeyrek verileri ile hızlı büyüyen ekonomilere sahip olduğunu gösterdi.

Karadeniz’de Türkiye ile birlikte Romanya’nın da aynı çeyrekte yüzde 8,8 büyüme oranı açıkladığı görülmektedir. Romanya bu veri ile birçok kez tekrarlandığı üzere Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında 3. çeyrek itibariyle en hızlı büyüyen ekonomi olmuştur. Romanya’nın ilk iki çeyrekte de sırasıyla yüzde 5,7 ve yüzde 6,1 büyüme göstermesi Tudose yönetimindeki Romanya’nın ilerleyen yıllarda AB’nin üyelik sonrası hızlı ekonomik gelişimi ile öne çıkan Polonya ile benzer özellik gösterme ihtimalini artırmaktadır. Romanya’nın üye ülkeler arasında rekor kırdığı AB’nin 3. çeyrek sonunda büyüme ortalaması ise Avrupa Komisyonu tarafından yüzde 2,5 olarak açıklanmıştır.

Karadeniz bölgesinde yer alan ülkeler arasında 3 çeyrekte de herhangi bir ülke ekonominin negatif performans göstermemesi de daralma endişelerinin 2017’de geçerli olmayacağını göstermektedir. 2017 yılı yaz döneminde yüzde 9,8 artış gösteren turizm gelirleri ile birlikte Yunanistan’ın dönem sonunda yüzde 1,3 büyüme göstermesi yılsonunu da yüzde 1’in üzerinde bir büyüme ile tamamlaması beklentisini olumlu etkilemektedir. Syriza Partisi lideri Çipras’ın yaptığı açıklamalar doğrultusunda ülkenin Ağustos 2018’de IMF ve AB yükümlülüklerini büyük ölçüde azaltmasına yönelik hedefler de artık dile getirilmektedir. Yunanistan’ın Eylül sonu itibariyle bir önceki yıla göre ihracatta yüzde 5 artış göstermesi da yılsonu büyüme beklentilerine pozitif katkı yapmaktadır.

Bulgaristan, Ukrayna ve Rusya’nın beklentilere yakın bir şekilde büyüme rakamları açıklaması hükümetlerin Ukrayna ve Rusya’da seçimler öncesi, Bulgaristan’da ise seçimler sonrası ekonomilerinde pozitif bir etki yaratmasına imkân sağlamaktadır. 2. çeyrekteki yüzde 2,5 büyüme sonrası son çeyrekte yüzde 1,8 pozitif gelişim açıklayan Rusya’nın endüstriyel zayıflığından ötürü yavaşlama görülmektedir. Ukrayna’da ise özellikle Donbas’ta kontrol edilemeyen alanlardaki işletmeler ile ilişkilerin kesilmesi ile büyüme oranları gerilemeye başladı. Son gelişmeler ile birlikte Ukrayna’nın yılsonu büyüme beklentisi yüzde 3’ten yüzde 1,8’e çekildi. Bulgaristan’da ihracat 3. çeyrekte bir önceki yıla göre yüzde 4,1 büyüdü, ihracat kalemlerindeki artış ülkenin büyüme performansını da olumlu etkilemektedir. Temmuz-Eylül dönemi sonunda bir önceki yıla göre yüzde 3,9 büyüyen Bulgaristan’a ilişkin Avrupa Komisyonu’nun da beklentileri oldukça pozitif: yılsonu ülkenin yüzde 3,9 oranında büyümesi beklenmektedir.

2017 ilk çeyreğinde yüzde 6,3 büyüyen Gürcistan’da Temmuz-Eylül döneminde hizmet sektörünün yüzde 12,6 ve inşaat sektörünün yüzde 9,3 pozitif katkısı ile yüzde 4,4 büyüme açıklanmıştır. Gürcistan’da tarım sektöründe çeyrek sonunda yüzde 2,8 azalmanın yaşanması ise dikkat çekmektedir.

Yakın zamanda IMF Türkiye’nin büyüme oranını revize ederek yüzde 5,1’e yükseltti. Dünya Bankası Romanya’dan 2017 yılı sonunda yüzde 4,4, Uluslararası Para Fonu IMF ise yüzde 5,5 oranında iddialı bir büyüme beklemektedir. 3. çeyrek ile birlikte Türkiye’nin ve Romanya’nın rekor büyüme rakamları elde etmesi bölge ekonomisinin iyileştirilmesi adına önemlidir. IMF’nin 2017 sonu beklentileri göz önüne alındığında bölgenin yüzde 2,5-yüzde 3 arasında büyüme performansı göstermesi beklenebilir. Yılsonunda ülke ekonomilerinin büyümesinde en önemli kriterleri kuşkusuz yabancı yatırımlar, ihracat verileri ve üretim/hizmet sektörlerindeki performans belirleyecektir.

Kaynak: Tradingeconomics.com, Dünya Bankası, IMF