Asgari ücret görüşmeleri başlıyor

Erkan ÇETİN
Erkan ÇETİN VERGİ PORTALI

Aralık ayının gelmesiyle birlikte gelecek yılın asgari ücretinin belirlenmesi için tartışmalar da başladı. İşçi temsilcileri enflasyon ve yoksulluk sınırının arttığından bahisle yüksek oranda bir asgari ücret seviyesi belirlenmesini, işveren tarafı da maliyetlerin yüksek olduğundan bahisle daha düşük düzeyde bir ücretin belirlenmesini talep edeceklerdir.

Bu yıl da işçi tarafından net 2.000 TL asgari ücret seviyesinden pazarlıkların başlaması yönünde açıklamalar yapıldı. Bazı sendikalarca daha da yüksek bir seviyeden bahsediliyor.

Asgari ücret, kendisine bağlanmış birçok parametreyi de etkilediğinden sadece asgari ücretle çalışanları ve bunların işverenlerini değil; yüksek ücretle çalışanları, sosyal yardım alanları, işsizleri, prim borçlanması yapacakları ve hatta memurları dahi ilgilendiren bir veri.

İşçi ve işverenler merakla bekliyor

Öncelikle bu ücret seviyesinden çalışan milyonlarca işçi ve bunların işverenleri tarafından merakla beklenmektedir. Eğer talep edildiği gibi 2.000 TL net ücret (bekar çalışan için asgari geçim indirimi dahil) seviyesi kabul edilirse yaklaşık %25 artış sağlanmış olacak ve bunun karşılığı da her bir çalışanın aylık brüt ücreti 2.531 TL olacaktır. Bunun işverene maliyeti de herhangi bir teşvikten faydalanmaması halinde 3.101 TL olacaktır.

Bu seviyenin üstünde yine AGİ dahil belirlenecek her 100 TL net zam için brüt ücrette 126 TL, işveren maliyetinde de 155 TL artışa neden olmaktadır.

Ayrıca bazı sektörlerde işyerinde pozisyonlara ve görevlere göre belirlenmiş olan ücret skalasının alt sınırını asgari ücret belirlemekte ve bu skala bunun üzerine yapılan küçük artışlarla yükseltilmektedir. Dolayısıyla özellikle yüksek asgari ücret artışında, her pozisyon kendinden üsttekinin ücretini de yukarı doğru sürüklediğinden, sadece asgari ücretle çalışanlarda değil, işyerinde çalışan büyük bir kesimde de yüksek artışı zorunlu kılmaktadır.

Tüm çalışanlarda gelir artışı sağlayacak

Özel sektörde işçi olsun, kamuda memur olsun tüm çalışanları ilgilendiren bir başka yönü de Asgari Geçim İndirimi uygulamasıdır. Çalışanların eşinin çalışma durumu, medeni hali ve çocuk sayısıyla orantılı olarak farklı tutarlarda hesaplanan bu indirim de asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadır. AGİ dahil 2.000 TL net asgari ücret belirlenmesi halinde en düşük AGİ seviyesi 37 TL artışla yaklaşık 190 TL’ye; en yüksek AGİ’de 322 TL seviyesine çıkmış olacaktır.

Tavan ücret seviyelerinde gelir elde edenlerin ödediği primi artıracak

Bilindiği üzere asgari ücretin 7.5 katı prime esas kazanç tavanını da belirlediğinden, bu seviyelerde ücret alanların da prime tabi tutulacak ücretlerinin belirlenmesinde etkili olmaktadır.
Asgari ücret yüksek belirlendiği oranda prime esas kazanç tavanı artmakta, dolayısıyla yüksek ücretli çalışanlardan kesilen işçi payı da artmaktadır.

İşsizlik maaşı sınırı artacak

İşsizlik ödeneğinin üst sınırı brüt asgari ücretin yüzde seksenidir. Sigortalının ücreti ne kadar yüksek olursa olsun alabileceği en fazla işsizlik ödeneği brüt asgari ücretin yüzde seksenini geçememektedir. Şu anda brüt asgari ücret 2.029,50 olduğundan bu tutar da 1.623 TL olarak uygulanmaktadır. Yukarıda açıkladığımız şekilde bir artış olması halinde bu tutar, 2.025 TL’ye yükselecektir.

Primlerini kendileri ödeyenlerin ve borçlananların maliyetini etkileyecek

Şu andaki uygulamada askerlik süreleri, yurtdışında geçirilen süreler, doğum sonrası çalışmaksızın geçirilen süreler başta olmak üzere borçlanma yaparak prim gün sayısının artırılması ve böylece emeklilik için gereken gün sayısının tamamlanması mümkündür. Borçlanma tutarı hesaplanırken sigortalı tarafından günlük asgari ücret ile asgari ücret tavanı arasında olmak kaydıyla borçlanmaya esas prime esas kazanç sigortalı tarafından belirlenmektedir.

Dolayısıyla bugün için borçlanma karşılığı ödenecek prim tutarı bir gün için 21 lira civarındayken, net asgari ücretin 2.000 TL olması halinde bu tutar ortalama 27 Liraya yakın seviyelere gelecektir.

Aynı durum Bağ-Kur primlerinde ve isteğe bağlı prim ödemelerinde de gündeme gelecek ve bu kişiler de primlerini en az asgari ücret üzerinden ödemek zorunda olduklarından, ödeyecekleri primler artacaktır.

Asgari ücret artışının birçok alanda etkisi görülecek

Sosyal güvenlik mevzuatına göre uygulanan idari para cezaları, gelir testine esas sınır ve GSS primi, otomatik BES katkı payı asgari tutarı, geçici işgöremezlik ödeneklerinin alt sınırı, mesleki eğitim gören ve stajyer öğrenci asgari ücreti, 65 yaş aylığında muhtaçlık kriteri, engelli bakım hizmetine hak kazanmak için gereken asgari gelir seviyesi, kreş ve gündüz bakımevi yardımında gelir vergisinden istisna edilecek tutar, sigorta priminden kısmen istisna edilecek ödeme kalemlerinin istisna sınırları, yarım çalışma ödeneği tutarı gibi daha birçok düzenlemede asgari ücrete atıflar yapılmakta ve alt sınırlar veya üst sınırlar asgari ücretin belli katlarına bağlanmaktadır.

Asgari ücrete yüksek oranda zam yapılması durumunda işverenlerin önceki dönemlerde uygulanan asgari ücret desteğiyle ilgili beklentisi de tekrar gündeme gelecektir.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar