Cari fazla için ‘gerçekçi adımlar’ (2)

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, dün Moldova’daki, “İki kamu bankamızdan biri, Moldova’da şube açacak.” cümlesi, neden, çok ama çok önemli?

* * *
Cari fazla verebilmenin gerçekçi iki adımını, iki somut örnekle anlatmıştım geçtiğimiz hafta...
Farklı 2 örnekle Bosna’da karşılaştım bu hafta...

* * *
2006 yılında TOBB heyeti ile gitmiştik Bosna Hersek’e…
O tarihte şöyle anlatmışım:
“1463-1878 yılları arasında Osmanlı idaresinde olan ve bu süreç içerisinde müslümanlığı benimseyen, 1918-1945 yılları arasında Yugoslavya’da yaşanan iç karışıklıktan ve Nazilerin işgalinden nasibini alarak zor günler yaşayan, 1945’ten Sovyetler Birliği’nin dağıldığı tarihe kadar savaşın izlerini silmeyi başaran ancak 1992 yılının ilkbaharında Sırpların belli bir planla başlattığı ve 1995 yılı sonuna kadar süren ‘insanlık dışı soykırıma’ maruz kalan Bosna Hersek’e şimdi Avrupa’nın yükselen değeri gözüyle bakılıyor.
Ticaret ve yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik yeni düzenlemeler; Avusturya, Almanya, Suudi Arabistan gibi ülkelerin bankacılık sektörü öncülüğü ile yaptığı yatırımlarda gelen rekorlar mevcut ekonomik istikrarın devamını olumlu yönde etkilerken Bosna’nın geleceği ile ilgili ipuçları veriyor.
Bosna halkının Türkiye’ye olan sempatisi ve Türkiye’den beklentisi ise Türk iş dünyası için ‘fırsat’ anlamına geliyor.
Bosna’nın ilk yabancı sermayeli bankası olan Ziraat Bankası’nın Türk yatırımlarında katalizör rol üstlenecek şekilde dizayn edilmesi, fırsatı kullanmak isteyen üreticimize sunulan avantajlar arasında ön plana çıkıyor.”

* * *
12 yıl sonra tekrar Bosnadaydık...
Kuzeydeki 4 kente yayılmış, ekonomiye can veren sanayi tesislerini gezme fırsatı bulduk...
Savunma sanayinin öncü firması Pobjeda Teknoloji’nin Direktörü Adnan Çengiç, Gorajde şehrinde 190 kişinin istihdam edildiği fabrikada anlattı...
“Savunma sanayinde yeni projelerimiz var, yatırımlarımız olacak.
Bu yatırımların olabilirliğini, yönetim kurulu haricinde, sadece, bugün bu üretim rakamlarına ulaşmamızı sağlayan Ziraat Bankası ile paylaşıyor, onlardan fikir alıyoruz.
Bu hep böyle olacak. Çünkü, bizi Ziraat büyüttü.”

* * *
Ziyaret ettiğimiz Bijela Voda, Export City gibi Bosnalı firmaların, neredeyse yarısında benzer cümleler duyduk...

* * *
Kağıt, ambalaj, selüloz sektörleri açık verdiğimiz ve dışa bağımlı olduğumuz bir sektör...
Hayat Kimya ile Kastamonu Entegre ortaklığı olan Natron Hayat’ın Maglaj şehrindeki kağıt fabrikasında, Genel Direktör Mehmet Eray Nasöz (ki tanıyanlar bilir, SEKA fabrikalarının büyümesinde rol almış, kağıt sektörünün duayenidir) anlattı...
“Bu fabrikayı aldığımızda da, büyütürken de yanımızda Ziraat Bankası vardı.
Üretimimizi 90 bin metreküpten 120 bin metreküpe çıkaracak yeni yatırımlarımızda da Ziraat Bankası olacak.”

* * *
Yurtdışında yapılanan bankalarımızın, yatırımcılarımızı desteklemesi, her anında yanında olmasının getirisini Natron Hayat örneği gösteriyor.
Bu örnek, uygulamamız/çoğaltmamız gereken bir modeli de ortaya koyuyor.
Bankalarımızın, Ziraat Bankası Bosna gibi, yabancı firmalara yön verecek pozisyona gelmesi ise, cari fazla ve yeni yabancı yatırımlar için üzerinde durmamız ve geliştirmemiz gereken bir diğer modele ışık tutuyor.
(Bu arada gördüklerim ve dinlediklerim, Ziraat Bankası Bosna’nın yönetimi ve çalışanlarına, ülke adına teşekkür etmemi zorunlu kılıyor.)