Ekonomiye güven azalıyor, kapasite kullanımı artıyor!
Bu da reel kesimin çelişkisi mi, dersiniz? Bir yanda ekonomiye duyulan güvenin azalması, yani reel kesim güven endeksinin altı aydır soluksuz bir şekilde gerilemesi... Diğer yanda ise imalat sanayindeki kapasite kullanım oranının artış göstermesi... Her ne kadar bu göstergelerden güven endeksinin gerileme süresi ile kapasite kullanımının artış süresi uyuşmuyorsa da, en azından ekim ayı için böylesine zıt bir durum çıktı ortaya.
Reel kesim güven endeksi nisanda 116 düzeyinde bulunuyordu. Endeks daha sonra inişe geçti ve son olarak ekim ayında 102.4'e kadar indi. Yani güven endeksi altı ayda yüzde 12'ye yakın geriledi.
Reel kesim güven endeksini oluşturan alt kalemlerde en olumsuz gelişme gelecek üç aya ilişkin üretim hacminde ortaya çıktı. Eylülde 118.6 olan gelecek üç aya ilişkin üretim hacmi endeksi, 7.6 puanlık gerilemeyle ekimde 111'e indi.
Endeksin özeti niteliğindeki genel gidişata ilişkin beklentide de 4.2 puanlık bozulma yaşandı.
Kapasite arttı
Reel kesimin ekonomiye duyduğu güven azalırken, imalat sanayi işletmelerinin kapasite kullanım oranında kayda değer bir artış ortaya çıktı. Eylül ayında yüzde 74'le son altı ayın en düşük düzeyine inen kapasite kullanım oranı ekimde yüzde 74.9'a çıktı.
İmalat sanayindeki kapasite kullanım oranı ekim aylarında genellikle artış gösteriyor. Ancak, bu yılın ekim ayında sağlanan artış, son altı yılın 2010 yılından sonraki en yüksek artışı.
Bu arada, kapasite kullanım oranı toplamda 0.9 puan artarken, yatırım mallarındaki artışın 3 puanı bulduğu dikkati çekti. Yatırım mallarındaki kapasite kullanım oranı yüzde 70.4'ten yüzde 73.4'e çıktı.
Mevsimsel etkilerden arındırılmış hesaplamada da durum değişmiyor. Ekimde yüzde 73.1 olan mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı eylüle göre 0.3 puan arttı. Bu da son altı yılın 2010'dan sonraki en yüksek durumunda.
İnşaat sektöründe kötü gidiş!
Bu arada TÜİK tarafından dün açıklanan sektörel güven endekslerinde inşaat sektöründeki kötü gidiş dikkati çekti. İnşaat sektörü güven endeksi ekim ayında yüzde 7.1 gibi çok yüksek oranda geriledi ve 79'a indi. Tüm güven endekslerinin 0-200 arasında bir değer aldığı, 100'ün altındaki değerlerin kötümser duruma, 100'ün üstündeki değerlerin ise iyimser duruma işaret ettiği göz önünde bulundurulursa, ekimde oluşan 79, çok olumsuz bir düzey anlamına geliyor. Olumsuzluk bir ayda yüzde 7'nin üstünde gerileme yaşanmasıyla sınırlı değil. İnşaat sektörü güven endeksi, indiği 79 ile hesaplanmaya başlandığı 2011 yılı başından bu yana en düşük düzeye gerilemiş oldu.
İnşaat sektörü güven endeksi yüzde 8.8 ile bir ayda en hızlı gerilemeyi geçen yılın ağustos ayında göstermiş, ancak söz konusu ayın endeksi 89.6 ile bu yılın ekimindeki düzeyin çok üstünde oluşmuştu. Hem zaten inşaat sektörü güven endeksi 80'in altına ilk kez bu ekimde indi.
İnşaat sektörü güven endeksini oluşturan alt kalemler içinde en dikkat çekici gerileme de gelecek üç aya ilişkin fiyat beklentisinde kendini gösterdi. Satış fiyatına ilişkin endeks yüzde 4.7 geriledi ve 97.9 ile genel endekste olduğu gibi 2011 başından bu yana en düşük düzeye indi.
Ekim ayında perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 8.8 geriledi. Bu endeks kapsamında gelecek üç aylık dönemdeki iş hacmi ve satışlara ilişkin beklentiyi gösteren alt endeks, eylülde yüzde 9.8 geriledikten sonra, ekimde yüzde 14.4 daha gerileme gösterdi.
Hizmet sektörü güven endeksi de ekim ayında yüzde 2.1 oranında geriledi.