Fabrika sattı, çay aldı!
Ticaretin en eski ve en basit hali olarak bilinen barter, nakit sıkıntısının yaşandığı şu son aylarda en fazla tercih edilen ödeme şekillerinden biri haline geliyor. Birçok şirket satın aldıkları ürün karşılığında üretimlerini ve hizmetlerini sunarken, ev, otomobil gibi enstrümanlar en dikkat çeken örnekler arasında sayılıyor. Ancak çay satışı belki de ilk kez karşımıza çıkıyor. Hem de Türkiye'nin iki büyük firmasının yaptığı alım-satım sürecinde…
Taraflardan biri Yıldız Holding. Diğeri de ÇAYKUR…
Önceki gün Rekabet Kurumu'nda bir açıklama yayınlandı. Açıklamada Türkiye'nin en büyük şirketlerinden Yıldız Holding'e ait Enfesler Gıda Sanayi, kullanılmayan fabrikasını ve arsasını Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne yani ÇAYKUR'a satma kararı aldı. Fabrika ve arazi satışının ne kadar olduğu bilinmiyor. Para yerine ÇAYKUR, Ülker'den aldığı fabrika ve arsa karşılığında ise sadece kuru çay öneriyor. Yani fabrika karşılığında çay.
Yıldız Holding'e ait Enfesler Gıda, Türkiye'nin en büyük çay markalarından birini, Oba Çay'ı yönetiyor.
Hal böyle olunca ticaret de 'çay' üzerinden gerçekleşiyor.
Obaçay'ın 3 fabrikası var
2010'da Alman Laurens Spethmann Holding ile Obaçay'ı bünyesinde bulunduran Milford-Yıldız Gıda adlı bir ortaklık kuran Ülker, 2014'te markanın tek hakimi olmuş, Alman şirketten yüzde 71'lik hisseyi almıştı. Bu satın alma ile Milford Yıldız Gıda unvanlı şirketin ismi de Enfesler Gıda ve Pazarlama olarak değiştirilmişti. Obaçay'ın Sakarya'da iki, Trabzon'da bir fabrikası bulunuyor.
Yıldız Holding'ten yapılan açıklamada da şirketin çay pazarındaki süreci hakkında bilgi verilirken "Holding, çay işinde daha etkin olabilmek ve odaklanmak üzere bir süredir yaş çay işleme işinden çekilmişti. Onaylı tedarikçilerinden temin ettiği çaylarla paketleme tesislerinde Enfesler Gıda Sanayi Anonim Şirketi olarak üretimini sürdüren Yıldız Holding, Trabzon'da, çalışır durumda olan, ancak kullanılmayan yaş çay işleme tesisini Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne (ÇAYKUR) devretme ve karşılığında ÇAYKUR markalı ürünlerle takas etme konusunda Rekabet Kurulu'na bildirimde bulunmuştur" deniliyor.
En eski ticaret şekli
Takas adıyla bilinen bu ticaretin geçmişi M.Ö 9.000'lere dayanıyor. Paranın icadıyla ticaret değişse de 20'nci yüzyılın başlarında takas sistemleşiyor ve bugün 'barter' adıyla ekonomide kendine yer bulmaya devam ediyor. Barterın ödeme sisteminde hiç para kullanmadan bir malın başka bir mal ile değiştirilmesi yatıyor. Sadece ABD'de 500 barter firması var ve 450 bin üye firmasıyla 400 milyar dolarlık iç-dış ticarete imza atılıyor.
En çok inşaatçı uyguluyor
Türkiye'de ise barter son yılların önemli ticari ödeme şekli. Şimdilerde bu uygulamayı inşaat şirketleri sok kullanmaya başladı. Gayrimenkul şirketlerinde görülen 'vadesi gelen çekin karşılığını ödemek yerine konut verme' teklifi piyasanın daralmasıyla birlikte başka sektörlere de yayılmış durumda…
Hatırlanacağı üzere piyasadaki en büyük sıkıntının likidite olduğunu söyleyen Kale Grubu Başkanı Zeynep Bodur Okyay, Anadolu'yu dolaştığını ifade ederek "500 bin TL cirolu tesisatçı bile barter istiyor" ifadesini kullanarak parasız alım-satımın yaygınlaştığına dikkat çekmişti.
Özetle; çay üzerine yazılan yüzlerce şiire, okunan onlarca türküye şahit olduk ancak bu alım satımla ticaretine ilk kez tanık oluyoruz.