FAVÖK’e neler oluyor: Yeni kiralamalar standardı (2)
Kiralama işlemi yapmayan ya da kiracı olmayan var mıdır? Belki şirket olarak yönetim binası, dükkan veya forklift kiraladınız. Kiracıysanız ve şirketin finansal tabloları Türkiye Finansal Raporlama Standartları’na (TFRS) göre hazırlanıyorsa bu seneki finansal tablolar değişirse hiç şaşırmayın. Suç siz de değil, hep bu standartlarda! 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe giren Yeni Kiralamalar Standardı TFRS 16, kiracı için, faaliyet kiralaması ve finansal kiralama ayrımını ortadan kaldırıyor. Kiralama sözleşmesine konu olan kiralama varlığını da, bu kiralama için ödeyeceğiniz tutarları da bilançonuza kaydediyorsunuz. Dükkânı da, forklifti de bilançoda görürseniz şaşırmayın.
Yeni standardın genel çerçevesinden ve sektörlere etkisinden “İlk Çeyrek Finansalları Alt Üst Edecek Yeni Kiralamalar Standardı (1)” başlıklı 27 Mart tarihinde yayımlanan yazımda bahsetmiştim. Şimdi gelelim finansal tablolara ve rasyolara etkilerine. Bu analizlerin kiracı açısından yapıldığına aman dikkat.
Bilanço etkileri
Yeni standarda geçişle birlikte, sözleşmeye konu kiralama varlığı “kullanım hakkı varlığı “ veya sabit kıymet (nadir de olsa yatırım amaçlı gayrimenkul) olarak finansal tabloya girecek ve şirketin toplam varlıkları artacak. Şirket bu varlığı bilançoya alırken kiralama sözleşmesinden doğan borçlarının raporlama tarihindeki indirgenmiş tutarını da yükümlülük olarak kaydedecek ve böylece bilançodaki finansal yükümlülükleri de büyüyecek. Çoğu şirketin standarda ilk geçişte varlık tutarı olarak ileride ödeyeceği kiralama yükümlülüklerinin bugünkü değerini kaydetmesi beklenmekte.
Finansal borçların büyümesinin net borçlanma oranını (borçlar/özkaynak) değiştireceğini belirtmeme gerek yok sanırım ama gözden kaçabilecek bir hususa parmak basmak isterim. Başlangıçta bilançodaki varlık ve yükümlülük tutarı aynı iken, sözleşme süresince amortisman yoluyla küçülen varlık ile, faizle artarken ödemelerle azalan yükümlülük bakiyesini karşılaştırdığımızda, varlığın daha hızlı eridiğini ve özkaynağı olumsuz etkilediğini göreceğiz.
Tam olumsuzluktan bahsetmişken hemen gelir tablosuna gidip, olumlu yönlere doğru yelken açalım.
Gelir tablosu
Eski günlerde kiralamalar ne güzeldi… Kiralayan faturayı gönderirdi, biz de kiracı olarak kiralama gideri diye faaliyet giderlerine tahakkukumuzu yapar, paramızı öderdik. Hey gidi günler…
Yeni standartla birlikte kiralama işlemi ile ilgili gelir tablosunda iki kalem göreceksiniz. Birincisi bilançoya kaydettiğiniz varlığın amortisman gideri. Diğeri ise, finansal bir yükümlülük olan kiralama yükümlüğünün faiz gideri. “Yeni standarda göre gelir tablosuna yazmış olduğum giderler toplamı ile eski standarda göre kiralama giderini karşılaştırdığımda tutarlar aynı olur mu?” diye sorarsanız, cevap: “Maalesef !”. Kiralama sözleşmenin başlarında amortisman ve faiz gideri toplam tutarı, doğrusal gider olarak hesaplanan eski kiralama giderine göre daha yüksekken, sözleşmenin ilerleyen dönemlerinde çok daha az olacaktır. Şimdi bu etkiyi iyi de görebilirsiniz kötü de...
Biraz da finansal rasyolardaki güzel haberlere geçelim. Malum şirket performansının olmazsa olmazı “EBITDA”/ “FAVÖK”.
Eski standartta aylık ödediğimiz kira giderleri faaliyet gideri olarak sınıflandırıldığı için FAVÖK’e dahil olurken, yeni standartta amortisman ve faiz gideri FAVÖK’e dahil olmadığı için, yeni standarda göre şirket FAVÖK tutarı ve faiz gideri öncesi hesaplanan faaliyet karı büyüyecektir.
Nakit akım tablosu etkisi
Nakit akım tablosunu geçmiş yıllarla karşılaştırdığımızda bu sene işletme faaliyetlerinden nakit çıkışlarının azaldığını, buna karşılık finansman faaliyetlerinden kaynaklı nakit çıkışlarının arttığını göreceğiz. Yüzünüzün hafif ekşidiğini, “Bu da nereden çıkmış canım!” dediğinizi duyar gibiyim. Eski kiralama işlemleri ile yeni kiralama işlemlerinin gelir tablosundaki etkilerini gözümüzün önüne getirdiğimizde nakit akım tablosundaki etkilerini de hemen tespit edebiliriz. Eski standarda göre kiralama ödemelerinin tamamı faaliyetten kaynaklı nakit akımlarında sınıflandırılırken, yeni standarda göre kiralama yükümlülüğü ile ilgili nakit çıkışları finansman faaliyetlerinde sınıflandırılmaktadır. Kiralama yükümlülüğünün faiz gideri şirket politikasına göre finansman veya işletme faaliyetinden nakit akış olarak gösterebilirsiniz.
Ufak, tefek, diye finansal tablolara almadığımız kısa dönemli veya değeri düşük kiralamaları unuttum sanmayın. Onlar da bir zahmet eskisi gibi işletme faaliyetinden nakit akışlara gitsinler.
Şirketin toplam net nakit akışı değişmemekle birlikte, faaliyetten, yatırımdan ve finansmandan kaynaklı nakit akışlar diye incelediğimizde eski ile yeni standart arasında nakit akım tablosunda sınıflandırma farkları olduğunu göreceksiniz.
Şirket değeri ve rasyolara etkisi
Bilanço dışı yükümlülüklerin yeni standartla birlikte bilançoda yer almasıyla analistler tarafından şirket değerlenmesinde sıkça kullanılan kaldıraç oranları da (leverage ratios) değişecek. Nasıl mı dersiniz:
Örneğin, kısa ve uzun vadeli yükümlülüklerin toplamından nakit ve nakit benzerinin düşülmesiyle bulduğunuz şirketin net borçlanma tutarı (net debt), kiralama borcunun yeni standarda göre bilançoda yer almasıyla birlikte artacak. “Bu iyi midir?” diye sorarsanız; şirket değeri dediğimiz (enterprise value) değerin bir göstergesi olan formül net borçlanma ile piyasa kapitalizasyonu (market cap) toplamı ise, net borçlanmasının arttığı bu finansallarda, özkaynak değeri artmasa da şirket değeri artıyor gözükecek.
Yatırımcı, analist ve kreditörler tarafından sıkça kullanılan finansal kaldıraç oranı olan ve şirketin borçlarını ödeme kabiliyetini gösteren Borç/ FAVÖK oranı da yeni standarttan nasibini alacak. Toplam borç tutarı banka kredilerinin yanı sıra kiralama yükümlülüklerinden doğan borçların eklenmesiyle artacağı için, şirketin Borç/FAVÖK oranı da bu artışa paralel olarak büyüme gösterecektir.
Yeni kiralamalar standardı ile birlikte artık gözümüz kulağımız ilk çeyrek finansal tablolarda ve rasyolara etkilerinde.