Fitch Yunanistan’a cömert mi davrandı?

18 Ağustos 2017 tarihinde uluslararası kredi derecelendirme kurumu Fitch Ratings (Fitch) Yunanistan’ın kredi notunu CCC seviyesinden B-‘ye yükseltti, görünümünü ise pozitif olarak açıkladı. Beklenti bu yönde miydi? Avrupa Birliği’ni memnun eden bir açıklama olduğu aşikâr ama bu kararı rakamlar ile de değerlendirmek yararlı olabilir.

Fitch’in ülkenin yerli ve yabancı para cinsinden kredi notunu yükseltmesi Fitch’in diğer kredi derecelendirme kuruluşlarının açıklamalarından da etkilendiği izlenimi verebilmektedir. 22 Temmuz’da S&P Yunanistan’ın notunu B-, 23 Haziran’da Moody’s ise Caa2 olarak açıkladı; iki not da yüksek spekülatif karakteristiğe sahip. S&P son iki yılda kredi notunu yükseltti ve görünümü pozitif tuttu, Moody’s ise 2017’de hem kredi notunu hem de görünümü artırdı. Üç kredi kuruluşunda da görünüm pozitif durumda ki 2018 yılı ilk değerlendirme döneminde ya da bu yılsonunda bu üç kurumdan birinin tekrar değerlendirmeye giderek bir not artışını daha açıklaması sürpriz olmayabilir.

Fitch’in yaptığı açıklamada Yunanistan’ın kamuya ait kredi borcunun sürdürülebilir olması ve iyileşmeye yönelik adımların kredi notu artışına imkân yarattığını belirtmesi akıllarda “Fitch Yunanistan’a cömert mi davranıyor?” sorusunu da getirmiş durumdadır. Keza Fitch’in raporunda yakın dönemde uzlaşmalar sonucunda kreditörlerin 8,5 milyar euro bütçeli yeni kredi dilimini serbest bırakması ile risklerin azaltılmasına yönelik adımları vurgulandı, 2017 ve 2018 yıllarında ekonomik büyümenin pozitif yönde olmasını beklendiği belirtildi.

Hatırlatmak gerekir ki ülkenin toplam borcu 2017 ilk çeyreği itibariyle 310,6 milyar euro; gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 185,2’sine tekabül ediyor ki bu borç oranı ile Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkeleri arasında Japonya’dan sonra ikinci sırada yer almaktadır. Başka bir ifade ile Yunanistan’da her bir bireyin borcu an itibariyle yaklaşık 32.000 euroya ulaşmış durumda ve toplam borcun ödenmesi için planlanan tarih 2054 olarak öngörülmektedir.

Ekonomik büyümede ise Fitch açıklamasında 2017 yılı için yüzde 1,6 2018 için ise yüzde 2,1 beklentisini belirtti. Fitch OECD’ye kıyasla daha iyimser; OECD bu yıl için Yunanistan’ın yüzde 1,1 büyüyeceğini açıklarken, Uluslararası Para Fonu IMF ise 2017’de yüzde 2,2, 2018’de ise yüzde 2,7 gibi rekor bir büyüme beklemektedir.

Fitch ayrıca işsizlik oranın da bu iki yılda daha da azalacağını öngörmektedir. 2016-2017 Mayıs döneminde Yunanistan’daki işsizlik oranı yüzde 23,5’ten yüzde 21,7’ye düşerek Haziran 2012’den sonra en düşük seviyeye gerilese de ülke halen AB ülkeleri arasında en yüksek işsizlik oranına sahiptir.

Son olarak, Fitch ülkedeki siyasi risklerin de zayıfladığını belirterek olası bir erken seçim ihtimalinin ortadan kalktığını ifade etti. Bilindiği üzere, 2015 yılındaki parlamento seçimleri sonrasında iktidar Syriza partisi Aleksis Çipras liderliğinde Yunanistan geçtiğimiz yıl çalkantılı bir süreç geçirdi ki erken seçim baskısı ülkede net bir şekilde hissedilmeye başlamıştı. Yine “The Economist” dergisi 2017 yılı raporunda Yeni Demokrasi (Nea Dimokratia) parti lideri Kyriakos Mitsotakis’i bu yıl Avrupa’da izlenmesi gereken liderler arasında gösterse de beklentilerin karşılanamadığı gerçek. Parlamento seçimlerinin öngörüldüğü şekilde 2019’da gerçekleştirilmesi bekleniyor.

Yunanistan’ın Belarus, Irak, Lübnan gibi ülkeler ile aynı kredi notu düzeyinde olması tartışılabilir. Elbette 2008 krizi sonrası ülkede pozitif adımlar yıllar itibariyle daha somut bir şekilde görülmektedir ancak işsizlik oranının yüzde 21,7 ve genç işsiz oranının yüzde 44,4 olduğu, kamu borcunun hala yüksek seviyede seyrettiği ve bankacılık sisteminin zayıf olduğu, yatırım ortamının halen yatırımcı lehine iyileştirilemediği (yüksek vergi oranları vb.) ortamda Yunanistan’a verilen B- notunun gerçekçi olmayabileceği de tartışılabilir.

Bu noktada 2018 yılında üç kredi derecelendirme kuruluşunun açıklamaları daha fazla önem kazanacaktır. Bir kademe daha not artışı gelebilir ancak bu kurumların Yunan ekonomisini 2018’de nasıl algıladıklarını ve ülkenin ekonomik performansına yönelik beklentilerini içeren raporları kredi notu seviyesinin önüne geçecektir.