Gözler bu akşam Powel’da, 2019’da Çin’de olacak
Ekonomi dünyası, ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powel’ın bu akşam Türkiye saatiyle 22.00’de yapacağı basın toplantısına odaklanacak. Powel’ın bu toplantıda FED Açık Piyasa Komitesi’nin(FOMC) dün başlayan toplantısında alınan kararları açıklaması ve FED’in 2019 yılında izleyeceği faiz politikası konusunda bilgi vermesi bekleniyor.
Geçen haftaya kadar FED’in bu toplantıda uygulayacağı faiz oranını bir kademe daha artıracağına kesin gözüyle bakılıyordu. FED’in değişen koşullara uyum sağlayarak 2019’da çok ihtiyatlı bir çizgi izleyeceği ve belki de tek bir faiz artışıyla yetineceği kanısı da hayli yaygındı.
Ancak dünya ekonomisindeki iyimser havanın son günlerde hızlı bir şekilde bozulması ve piyasaların yükselen riskleri yeniden fiyatlaması koşulları kısa serede değiştirdi. ABD’den başlayarak hisse senedi borsalarında ve diğer yatırım araçlarında hızlı düşüşler gündeme geldi, FED’in alacağı karar da farklı bir önem kazandı. Başkan Trump’ın, FOMC toplantısı öncesinde, bütün teamülleri çiğneyerek FED’in kararını etkilemeye yönelik tehditkar tweetler atması ise Powel’ın ve FED’in kararını daha da zorlaştırdı.
Bu yeni koşullar altında, FED’in beklendiği gibi bu toplantıda beklenen faiz artışını gerçekleştirip 2019’da faiz artışları konusunda çok daha dikkatli davranacağını açıklaması bile bir ölçüde riskli görünüyor. Önemli piyasa yorumcularından Muhammed El Erian’ın da belirttiği gibi, böyle bir kararın karamsar piyasaları tatmin etmesi mümkün olmayabilir ve piyasalardaki düşüşler hız kazanabilir. FED’in bu riski almamak için bu toplantısında faizleri artırmaktan vazgeçmesi ise yeni başkan Powel’ın Başkan Trump’a teslim olduğu izlenimini yaratabilir ve itibarını zedeleyebilir. Tüm bu nedenlerle Powel’ın bu akşam yapacağı açıklama önem kazanmış bulunuyor.
Çin’de mucizenin 40.yılı
Çin için ise tarihi bir gündü dün. Çin ekonomisiyle ilgili temel kararların alındığı Merkez Çalışma Komitesi’nin dün yaptığı toplantı büyük bir kutlamaya vesile oldu. Mao’dan sonra Çin’in kaderini çizen lider olarak tanınan Deng Şiao Ping tam 40 yıl önce, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin 18 Aralık 1978 günü yaptığı toplantıda, Çin’in bugünlere erişmesini sağlayan ekonomik reform programını ilk kez açıklamış ve dünyayı şaşırtmıştı.
Aradan geçen 40 yılda Çin ekonomisi 35 kat büyüdü, ABD ekonomisi ise ancak 3 kat büyüyebildi. Dünya Bankası’nın 2010 yılı sabit dolar kuruyla yaptığı karşılaştırmaya göre, 1978’de ABD ekonomisinin büyüklüğü Çin ekonomisinin 21.5 katı iken 2017 sonunda bu oran 1.7’ye indi. Satın alma gücü paritesine göre yapılan hesaplamaya göre ise Çin ekonomisinin büyüklüğü ABD ekonomisini çoktan geçmiş durumda. Çin’in insan haklarını hiçe sayan otoriter rejimini hiç benimsemesek de son 40 yılda tarihin belki de en büyük ekonomik atılımını gerçekleştirmiş olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Çin bu sayede şu anda dünya sahnesinde liderliğe oynayan bir oyuncu haline gelmiş durumda.
2019’da gözler Çin’de olacak
Dünyayı sarsan 2007-2008 krizi ABD’de başladı ama ekonomisini yeniden büyümeye geçirmeyi başaran ilk gelişmiş ülke de ABD oldu. ABD ekonomisindeki büyümenin, Donald Trump’ın başkan seçilmesi sonrasında adeta vites değiştirerek hız kazanmış olduğu da bir gerçek. Ancak şimdi gelinen noktada, Trump’ın özel sektöre cömert vergi indirimleri sağlayarak ve mali disiplini bozarak yarattığı canlanmanın son aşamasına gelindiği izlenimi giderek yaygınlaşıyor ve bu noktada gözler Trump’ın hedefi haline gelen Çin’e çevriliyor.
Anımsanacağı gibi Çin 2008 krizinden çıkış sürecinde önemli rol oynayan ülkelerin başında geldi. Çin muazzam bir altyapı yatırımı hamlesiyle ekonomisini hızla büyütmeyi başardı ve Türkiye gibi bazı ‘Yükselen Pazar’ ülkelerinin kriz sonrasında yeniden hızlı büyümeye geçmesine de öncülük etti. Şimdi bir kez daha gözler Çin’e çevrilmiş durumda ve Çin’den gelen son tüketim ve üretim verileri de hiç parlak değil. Çin yönetiminin büyüme temposunu koruma konusundaki hassasiyetini bilenler şimdi Çin’in yeni bir yatırım atılımı yapıp yapmayacağını merak ediyor.