İş kazası hallerinde Seçilmiş Danıştay kararları sağlanan haklar ve şartları
İş kazası çalışanlar ve işverenler yönünden en arzu edilmeyen durumların başında gelmektedir. İş kazası çalışanların sağlıklarını tehdit edip, moral ve motivasyonlarını düşürdüğü, işverenler açısından da hem mali külfet, hem üretim kaybı ve en önemlisi hem de çalışanlarının işyerinde yaşadıkları olumsuz psikolojiye neden olmaktadır. SGK uygulamasında İş Kazası;
• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olay olarak tanımlanmıştır.
İşçiye sağlanan haklar
İş kazası ve meslek hastalığı hallerinde sigortalılara sağlanan haklar;
• Sigortalıya geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneğinin verilmesi,
• Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması, İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir bağlanması,
• Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi, İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesidir.
İş Kazası Sigortası’ndan yararlanma şartları
Sigortalıların iş kazasına bağlı olarak geçici iş göremezlik ödeneklerinden yararlanabilmeleri için SGK’ya yapılan bildirimin iş kazası olarak kabul edilmesi, meslek hastalığı sigortasından geçici iş göremezlik ödeneğinden yararlanabilmek için ise meslek hastalığının SGK Sağlık Kurulu’nca tespit edilmesi gerekmektedir. Geçici iş göremezlik ödeneğinin süresi Sağlık Bakanlığı’nca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından alınacak istirahat raporuna bağlıdır. Sigortalılara iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle iş göremedikleri sürece prim ödeme gün sayısı şartı aranmaksızın ilk günden itibaren her gün için geçici iş göremezlik ödeneği verilecektir.
4(b) sayılanlara iş kazası ile meslek hastalığı halinde geçici iş göremezlik ödeneği, genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartıyla yatarak tedavi ve bu tedavi sonrası ayaktan tedavilerine ilişkin verilen istirahat süreleri için ödenecektir. Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar. Bunlar hakkında bu kanunun kısa vadeli sigorta kolları bakımından yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalıların, iş kazası ve meslek hastalığı sigorta kollarından sağlanan yardımlardan yararlanabilmeleri için iş kazasının olduğu tarihten en az on gün önce tescil edilmiş olmaları ve sigortalılıklarının sona ermemiş olması, iş kazası veya meslek hastalığından dolayı geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi için prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekmektedir. Bu kapsamdaki sigortalıya, tescil edildiği tarihten sonraki on gün içinde (onuncu gün dâhil) iş kazası geçirmesi halinde geçici iş göremezlik ödeneği verilmeyecektir.