Kuğular ve tavuklar

Ekonomist, analist veya stratejistlerin zaman zaman karşılaştıkları durumlardan biri, bir konuşma veya sunum sonrasında “Dolar ne olacak?” sorusudur. Genellikle burada kast edilen sadece dolar değil, borsa, faiz, altın da dahil olmak üzere piyasalara yönelik somut bir cevaptır. Piyasaların yönünü her zaman doğru tahmin güç. Fakat birçok alanda olduğu gibi sağlam ve tekrarlanabilir bir düşünce ve hareket sistematiğine sahip olan kişi ve kurumların avantajları fazladır.

Kulağa gereksiz bir ayrıntı gibi gelse de piyasa, spor, hatta sanat gibi yüksek maddi değerlerin de üretildiği alanlarda sürdürülebilir başarı da ortaya koyabilen kişi ve takımların değeri çok yüksektir. Bu noktada, günlük hayatta sık sık kullandığımız tümevarım” (induction) yönteminin risklerinin de farkında olmak gerektiğini vurgalamak gerek..Örneğin son yıllarda Taleb tarafından yeniden popüler hale getirilen “Siyah Kuğu”.... Beyaz kuğuların tek tek gözlenmesi sonucu “Bütün kuğular beyazdır” genellemesine ulaşmak mantıklı gibi gözükse de hatalı olur. Çünkü örneklemimiz ne kadar büyük olursa olsun, bu siyah kuğu olmadığı anlamına gelmez.
Yine buna benzer ama bence daha ilginç bir örnek ise Bertrand Russell’ın tavuğu Taleb’in kitaplarında bu tavuk örneğinin benzeri yılbaşını bekleyen bir hindi olarak verilir. Her iki konunun da anafikri şöyle özetlenebilir:

Birçok karmaşık dinamiğin olduğu piyasaların doğasında belirsizlik, risk ve fırsat her zaman vardır. Risk ve belirsizliği yok saymak bunları ortadan kaldırmaz ve risklere karşı hazırlıksız yakalanma olasılığını artırır.

Bu kısa değerlendirme sonrasında piyasalara gelecek olursak; geçen hafta dile getirdiğimiz görüşlerimizde önemli bir değişiklik yok. Geçen hafta piyasalarda bazı olumlu gelişmelerin yaşanabileceğini belirtmiştik. Nitekim, Merkez Bankası’nın (TCMB) attığı adımların bu bahsettiğimiz kategoride olduğunu düşünüyoruz. Yurtdışı tarafta ise geçen hafta yazıyı yazdığımız sırada yüzde 0,03 civarında olan Japon 10 yıllık bono faizleri bugün yüzde 0,016’ya geriledi. Ayrıca geçen hafta başından bu yana Japon Yeni de dolar karşısında değer kaybetti.
Uzun zamandır bahsettiğimiz trendlerin henüz sonlandığına dair yeterince emare göremiyoruz. Öte yandan kısa vade için daha olumlu bir ortamın oluşabileceğini de ifade etmiştik. Özellikle bu haftaki ABD verileri ve Pazar günkü İtalya referandumu risk unsurları olarak karşımıza çıkıyor. İtalya’dan gelebilecek bir “Hayır” sonucu piyasaları olumsuz etkileyebilir. Hafta ilerdikçe ve referandum tarihi yaklaştıkça bu konu yavaş yavaş gündeme gelip fiyatlanmaya başlanabilir. Bu olana kadar içinde bulunduğumuz nisbeten olumlu havanın devam etmesi olası.