Radiohead ve Dürüstlük Kutusu

Radiohead’in “In Rainbows” albümü, grubun en felsefi albümlerinden biri olup piyasaya sunulma yöntemi açısından da bir ilkti. Albüm, 2007 yılında “Dürüstlük Kutusu” prensibiyle satışa sunuldu. Bu yönteme göre her müziksever albüm için ödemek isteyeceği fiyatı kendi seçiyordu. Albümün satış sonuçları, aksi yönde eleştirilere rağmen herkesi şaşırttı.

Eleştirenlerin tahmin ettiği gibi gerçekten de çoğunluk albüme ücretsiz sahip oldu. Fakat geri kalanların ödedikleriyle bu albüm, Radiohead’in en başarılı satış gelirine ulaştığı çalışmalardan biri haline geldi. Türkiye’de de 2015 yılında benzer şekilde Sivas’taki bir ortaokulda “Dürüstlük Dolabı” kurulmuş ve bu yolla para toplanmıştı. Öğrencilerin ilkeli davranışıyla herkesin ulaşabileceği şekilde açıkta duran bu kasa beklenenin aksine eksik değil fazla vermişti.

Radiohead örneğinin başarılı olmasında Pareto kuralının etkisi olabilir. En basit tanımıyla Pareto kuralı, elde edeceğiniz gelirin yüzde 80'inin faaliyetlerinizin yüzde 20'sinden kaynaklanacağını söylüyor.Sanılanın aksine en başarılı olan yatırımcı ve traderların yaptıkları yatırımların çoğundan zarar ettiklerini görüyoruz. Fakat getirilerinin bu kadar yüksek olmasının sebebi Pareto kuralındaki gibi doğru çıkan yatırımlarının getirilerinin, yanıldıkları yatırımlardaki zararlardan çok daha fazla olması.

Diğer yandan piyasalara bakarsak yılbaşından bu yana özellikle petrol ve altın gibi emtialardaki fiyat hareketlerinin sonucunda, çoğunluk görüşünün son birkaç aydır emtialar için gösterdiğimiz daha olumlu duruşa yaklaştığını görüyoruz.

ABD, bazı Körfez ülkeleri, İsrail ve İran arasında ciddi bir tansiyon artışı olabileceğine dair görüşümüz devam ediyor ve son gelişmeler bu görüşü pekiştiriyor. 12 Ocak’ı Trump’ın İran ambargosu konusunda karar vermesi gereken son tarih olması nedeniyle önemli görüyoruz.

Yine 2017 Mayıs ve Eylül’deki gibi erteleme, Ekim’deki gibi “decertify” (belge iptali) yoluna gitme veya tekrar ambargoları yürürlüğe sokma arasında hangisini tercih eder bilmek mümkün değil. Üçüncü seçenek, piyasalar açısından en kötü senaryo olur, petrol ve altın fiyatlarında yükseliş görebiliriz. Bizce en olası olan ikinci senaryo, yani belge iptali ile Mayıs’a kadar zaman kazanmak... Bu durumda en kötü senaryo gerçekleşmemiş olur, fakat yine de tansiyon yükselmeye devam edebilir. Özellikle ABD borsaları için birçok göstergenin iyimserlikte aşırılıklara işaret ettiğini ve bu nedenle çok uzun zamandır yaşanmayan bir düzeltme riskinin arttığını düşünüyoruz.