Referans kıymet uygulamasında yeni durum
Gümrükler Genel Müdürlüğü tekraren bir yazı yayımlayarak referans fiyatların baz alınarak bu fiyatların altındaki ithalatlarda doğrudan ek tahakkuk ve para cezası kararlarının düzenlenmesine ilişkin açıklama getirmiş bulunuyor.
Esasen konu ile ilgili yargı kararında da şöyle deniliyor;
"4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 23 ila 31'inci maddelerine göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, aksi somut delillerle ispat edilmedikçe, yükümlüsü tarafından beyan edilen 'satış bedeli'dir. Satış bedelinin yerine emsal kıymet araştırması sonucunda belirlenen kıymetlerin, genelgelerle belirlenen referans kıymet, istatistiki kıymet, borsa fiyatı ya da gözetim tebliğlerindeki fiktif kıymetlerin esas alınması mümkün olmadığı gibi; beyan edilen satış bedelinin gerçeği yansıtmadığı hususu ortaya konulmadan; satış bedeli yönetiminin esas alınmama sebepleri hukuken geçerli bir şekilde açıklanmadan izleyen yöntemlere geçilmesi de olanaklı değildir…”
Gümrükler Genel Müdürlüğü bu yazısında özetle şu hususlara vurgu yapıyor;
- Referans fiyat kıymet tespitinde gümrük idaresinin kendisine yapılan beyanın gerçekliği ve doğruluğu konusunda yapılacak incelemede kullanılmaktadır. Referans fiyat beyanın ayrıntılı olarak incelenmesine gerek olup olmadığı yönünden yol göstericidir.
- Beyan edilen kıymet Referans fiyatın altında ise beyanın ayrıntılı olarak incelenmesine bir gerekçe oluşturacağından 2012/29 sayılı Genelgeye göre Kıymet araştırmasına gidilmesi gerekiyor.
Referans fiyatın altında olarak beyan edilen kıymetin gümrük kıymeti olarak kabul edilip edilmeyeceği, satışa ilişkin diğer hususlar da göz önünde bulundurulmak suretiyle öncelikle, birinci yöntem olan satış bedeli yöntemine göre belirlenecek, konunun incelenmesi ve araştırılması neticesinde şüpheye sebebiyet veren hususlar giderilmediği takdirde eşyanın gümrük kıymeti satış bedeli yöntemine göre tespit edilemeyecektir.
Kıymet araştırması neticesinde beyanın kabulü halinde satış bedeli yöntemine göre tespit edilen kıymet üzerinden gümrük işlemleri tamamlanacak, kıymet araştırması neticesinde beyan edilen kıymet reddedilecekse sırasıyla diğer kıymet yöntemlerine geçilmesi gerekiyor.
Satış bedeli yöntemden izleyen yönteme geçilebilmesi için beyan edilen kıymetin bu yönteme göre kabul edilemez olması gerekiyor. Beyan edilen kıymetin referans fiyatın altında kalması durumunda 2012/29 sayılı genelgeye göre öncelikle birinci yöntem olan satış bedeli yöntemine göre fiyatın satış bedeli yöntemine göre kabul edilebilirliği sorgulanacak, eğer kabul edilemez olursa sırasıyla GY 44. maddede yazılı diğer kıymet tespit yöntemlerine göre fiyatın belirlenmesi gerekiyor.
Gürcan Akkoç’un da belirttiği gibi, bu şekilde işlem yapılmadan doğrudan referans fiyatları esas alınarak kıymet tespiti yapılmayıp, bu tespite bağlı olarak da ek tahakkuk ve para cezası kararları da tanzim olunmayacağı anlaşılıyor.