Süper bilgisayar yarışına İngiltere de dahil oldu

İngiliz hükümeti, yapay zekâ araştırmalarına destek olacak bir süper bilgisayar için 900 milyon sterlin kaynak ayırdı. 10 yılda kuantum bilişimine de 2.5 milyar sterlin ayıracak.

Kuantum bilişime 2.5 milyar sterlin

İngiltere, teknoloji dünyasında var olma stratejisi çerçevesinde önümüzdeki 10 yıl içerisinde kuantum bilişime yönelik araştırmalarda kullanılmak için de 2.5 milyar sterlin kaynak ayırdığını duyurdu. Ayrıca, İngiliz hazinesi önümüzdeki 10 yıl için her yıl 1 milyon sterlin ödüllü bir yapay zekâ araştırma yarışması düzenleyecek.

Manchester Ödülü olarak adlandırılan bu yarışma ile yapay zekâ çalışmalarının teşvik edilmesi amaçlanıyor. Ödülün ismi de ‘Manchester Baby’ olarak bilinen, İngiltere’nin ilk bilgisayarından geliyor. Her ne kadar dünyanın ilk modern bilgisayarı olarak 1946’da yapılan ENIAC kabul edilse de İngilizlerin 1948 yılında geliştirdiği Manchester Baby, modern bilgisayarlarda bulunan tüm gerekli parçaları barındıran ilk bilgisayar olarak kayıtlara geçti.

İngiltere’nin teknoloji alanında en büyük şirketi ise Arm Holding. Neredeyse tüm dünyanın çip tasarımlarını yapan şirket, Japon SoftBank’ın elinde. Softbank, bu şirketi yaklaşık 40 milyar dolara ABD’li Nvidia’ya satma kararı almış, ancak İngiltere bu satışa ‘ulusal güvenlik’ gerekçesi ile izin vermemişti.

Hedef BritGPT'yi hayata geçirmek

İngiltere, teknoloji çağını yakalamak için harekete geçti. Yapay zekâ, kuantum bilişim, metaverse gibi kavramları sıklıkla duyduğumuz bu günlerde, İngiliz hükümeti, yarışta var olduğunu göstermek için kesenin ağzını açtı.

Yapay zekâ konusunda yapılacak araştırmalara katkı sunmak üzere bir süper bilgisayar inşası için tam 900 milyon sterlin (yaklaşık 1 milyar dolar) kaynak ayırdığını duyurdu.

Geçen yıl faaliyete geçen ABD’nin ‘Frontier’ isimli süper bilgisayarı 500 milyon dolara kurulmuştu. İngiltere, bu süper bilgisayarla yapay zekâ araştırmalarına katkı sunmayı ve kendi yapay zekâ uygulaması BritGPT’yi hayata geçirmek istiyor.

Türkiye’de iki süper bilgisayar

Türkiye, süper bilgisayarda çok gerilerde kalmış durumda. Bir deprem ülkesi olan Türkiye’de, ileri düzey deprem simülasyonları ve hesaplamaları için süper bilgisayara ihtiyaç var. Türkiye, ilk kez 1994'te Top500'e giren bir süper bilgisayar yapmıştı.

ODTÜ’de inşa edilen sistem, listeye 376’ncı sıradan girmişti. Daha sonra 2004'te İTÜ tarafından başlatılan ve Devlet Planlama Teşkilatı'nca (DPT) desteklenen Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi Projesi 2006'da listeye 353’üncü sıradan girdi. Liste başındaki sistem 280 bin teraflop (bir saniyede bir trilyon işlem) hesaplama kapasitesine sahipken İTÜ’deki sistem sadece 3 bin 288 teraflop hesaplama kapasitesine sahipti.

Halen, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından desteklenen Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Uygulama ve Araştırma Merkezi 2006'dan bu yana yüksek başarımlı hesaplama ve veri depolamada hem akademik hem de endüstriyel kullanıcılara hizmet veriyor.

En süperi ABD’nin ‘Frontier’ı

Süper bilgisayarlar arasında 2022 yılında inşa edilen Frontier isimli sistem saniyede bir kentilyon üzerinde işlem yapabilme kapasitesi ile açık ara önde. Yaklaşık 500 milyon dolar maliyetle kurulan sistem ABD’nin Oak Ridge National Laboratory isimli araştırma kuruluşunda bulunuyor.

1993 yılından itibaren dünyadaki süper bilgisayarları listeleyen ‘Top500 Super Computer’ listesinde ilk 10’a genellikle ABD ve Japonya’da kurulu sistemler giriyordu. Daha sonra Çin, bir atak yaparak listede önemli yerler edinmeye başladı.

Ancak Avrupa Birliği’nin, süper bilgisayarlar konusunda söz sahibi olma stratejisi çerçevesinde 2018’de kurulan European High Performance Computing (EHPC – AB Yüksek Performanslı Bilgisayar Birliği) meyvelerini vermeye başladı. Finlandiya’da “LUMI” listede üçüncü, İtalya’da ise ‘Leonardo’ dördüncü sırada yer alıyor.